ABDURRAHMAN YILDIRIM - HABERTÜRK
03 06 2016, 07:15 Güncelleme: 07:16
Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin açıkladığı mayıs ayı ihracat rakamları düşüşün durduğunu veya azalmaya ara verildiğine işaret ediyordu. Çünkü ihracat tutarı 10.79 milyar dolarla geçen yılki düzeydeydi. dün de Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın mayıs dış ticaret rakamları açıklandı. İhracat mayısta 12.14 milyar dolara çıkarak geçen yılın aynı ayına göre yüzde 9.97 arttı. TİM’in verisi ile Bakanlığın verisi arasındaki 1.34 milyar dolarlık fark altın ihracatından kaynaklandı. Çünkü TİM veri setini altın hariç tutuyor.
- Dolayısıyla düşüşte ikinci yılına giren ihracatın bir ay yükselen ertesi ay düşen eğiliminde değişen fazla bir şey yok. Nisan ayındaki düşüşten sonra mayıstaki yükselişin kalıcı olacağı konusunda güçlü işaretler yok.
- Yılın 5 aylık dönemine ait ihracat yüzde 4.27 azalmayla 2.6 milyar dolar daha düşük gerçekleşti ve 58.8 milyar dolara indi. Böylelikle ihracatta yaşanan tutar bazındaki kayıplar ikinci yılında devam ediyor.
- İhracatta bu azalmaya karşılık ithalat daha büyük oranda azaldığı için, dış ticaret açığında iyileşme bile oluyor. Yılın 5 ayında ithalat 88.5 milyar dolardan 80.1 milyara indi ve 8.4 milyar dolar azaldı. Buradaki azalmanın oranı yüzde 9.48.
- Dış ticaret açığı da 5.77 milyar dolar azalmayla 21.3 milyara indi ve yüzde 21.3 düzeyinde daraldı. İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 73.4 düzeyine yükseldi. İhracatta düşüş olmasına karşılık dış dengede düzelme oluyor.
- İhracatın gerilemesi aynı zamanda içeride üretime yansıyor. Nitekim bir öncü gösterge olarak mayıs ayı Türkiye İmalat PMI’ı yani satın alma yöneticileri endeksi faaliyet koşullarında bozulmanın sürdüğüne işaret etti. İmalat sanayiindeki faaliyet koşullarındaki genel bozulmanın ise büyük ölçüde alınan yeni siparişlerin daha da düşmesinden kaynaklandığına işaret edilen PMI raporunda, “Zayıf Türk Lirası imalatçıların girdi fiyatlarının yükselmesine neden olmaya devam etti. Ama yılın başından bu yana ihracatı canlandırmada başarılı olamadı” değerlendirmesi yapıldı. Döviz kurundaki gelişmeler sanayinin girdi maliyetlerini artırırken ihracatını artırmaya yetmedi.
- Çünkü dış pazarlar durgun. Kısaca kalıcı ihracat artışı kısa zamanda zor görünüyor. Konjonktürel olarak bu dönemde emtia ve enerji fiyatlarındaki düşüşten dolayı ithalat ihracattan daha fazla daraldığından dış açık azalıyor.
- Yoksa dünya ekonomisinin içinde bulunduğu durum ihracatı artırmaya engel olurken, üzerine bir de turizmdeki daralmanın eklenmesi başımızı epey ağrıtabilirdi.
- Dün Almanya Parlamentosu 1915’teki Ermeni olayları için “soykırım” dedi. Aramızda bir gerilim olacağı kesin. Almanya, Türkiye’nin en büyük ekonomik partneri. En çok ihracatı yıllardır bu ülkeye yapıyoruz. En fazla turist bu ülkeden geliyor. En fazla göç bu ülkeye oldu. Rusya ile aramıza uçak krizi girmişken ve bunun ekonomik ve siyasi sonuçlarını yaşarken, akıllara “Şimdi de karşımıza Almanya mı çıktı” sorusu gelebilir.
- Almanya ile bu karardan sonra ilişkiler elbette bir daha eskisi gibi olmayabilir. Ancak bu bozulmanın bize bir ekonomik faturası da olmayacaktır. Almanya olayı, Rusya olayı gibi değil.
