Bankacılarla düzenleyicilerin neden tartıştığını gösteren 7 grafik

Türkiye Bankalar Birliği'nin (TBB) cuma günü yapılan genel kurul toplantısına bankalara ilişkin gelen karşılıklı mesajlar damga vurdu.

TBB Başkanı Hüseyin Aydın bankalar adına sektöre yönelik düzenlemelerin etkisiyle kredilerin yavaşladığını, özkaynak kârlılığının gerilediğini ve takipteki alacakların arttığını belirtse de, Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek kredi büyümesindeki yavaşlamanın normal olduğunu söyledi; bankaların rasyolarının iyi, özkaynaklarının güçlü, aktif kalitesinin sağlam olduğunun altını çizen BDDK'dan ise düzenleme çağrısına yönelik bir sinyal gelmedi.

İşte grafiklere genel kurulda yapılan konuşmalardan çıkan tablo:

1) BİLANÇO BÜYÜMESİ

Aydın'ın konuşmasında en çok öne çıkan noktalardan biri bilanço büyüme hızındaki yavaşlamaya yaptığı vurgu oldu.

Aydın, "Sektörde bilanço büyüyor ama yavaşlıyor, aynı ekonomi gibi. Bilançoyu büyütmemiz gerekiyor" dedi.

Bilançonun milli gelire oranının yüzde 120 düzeyinde olduğuna dikkat çeken Aydın, "Ölçeğimiz hala küçük. Dünyanın aktif toplamı en büyük bankalarının toplam aktifleri dikkate alındığında, 36 bankanın tekil olarak bilanço büyüklüğü sektörümüzün toplam aktiflerinden daha fazla. Varlıkların yüzde 63'ü özel sektöre açılan kredilerden, yüzde 14'ü ise kamuya açılan kredileri gösteren menkul kıymet portföyünden oluşmakta. Diğer bir değişle, bilançonun dörtte üçünden fazlası ekonomik faaliyetin doğrudan finansmanında kullandırıldı" şeklinde konuştu.

BDDK Başkanı Mehmet Ali Akben ise, "Bankacılık sektöründe Mart 2016 itibarıyla 2,4 trilyon lira aktif büyüklüğüne ulaşılmıştır. Küresel belirsizliklere rağmen son bir yıllık dönemde yüzde 13,1 büyüme kaydeden sektör görece düşük olan büyüme potansiyelini sunmaya devam etmektedir" diyerek zor şartlara rağmen bilançonun büyümeye devam ettiğine dikkat çekmeyi tercih etti.

 2) KREDİLERİN PAYI

"Sektörün toplam aktif büyüklüğü dünyanın 10. büyük bankasının bile altında" diyen TBB başkanı konuşmasına kredilerin bilançodaki payına değinerek devam etti. Kredilerin bilançodaki payının yüzde 63'e geldiğini söylerken, "Yeni kredi vermek için aktifi büyütmek şart" diye konuştu.

 3) KREDİ BÜYÜMESİ

Aydın sektörün kredi büyüme hızının Merkez Bankası tarafından üst sınır olarak işaret edilen yüzde 15 oranının altına indiğine de vurgu yaptı. Aydın, "TCMB'nin yüzde 15'lik kredi büyümesi standardının devam edip etmediğini bilmiyoruz, bunu öğrenmek istiyoruz" dedi ve ekledi: "Proaktif yaklaşımların artık normalize edilmesini bekliyoruz."

Aydın düzenleme taleplerini ifade ederken, "Kredi büyümesinin sağlıklı olarak sürdürülmesinde özel sektörün ve kamu kesiminin tasarruflarının arttırılmasının önemi aşikardır. Bu konunun son dönemde uygulanmakta olan ekonomi politikalarının ana odak noktası olmasını da olumlu buluyoruz" dedi.

Şimşek ise bankacılık sektörünün bazı düzenlemelerden şikâyetçi olabileceğini ve bunu saygıyla karşıladıklarını belirtse de, "Ancak yüzde 30-40 kredi genişleme hacminin de sürdürülemez olduğu bir gerçektir. Türkiye o günlerden yumuşak inişi gerçekleştirdi" dedi.

4) DÜŞEN KÂRLILIK

Sektörde sürdürülebilir kârlılığı sınırlandıran yükler olduğuna dikkat çeken Aydın, "Bir defalık getirilen ve kalıcı hale gelen yükler var, geliri azaltan düzenlemeler var, cezalandırıcı yaklaşımlar var. Bu konularda BDDK'nın devreye girmesini arzu ediyoruz" dedi.

Bankacılık sektöründe yıllık ortalama özkaynak getirisinin Mart 2016 itibariyle yüzde 10,8 düzeyinde olduğunu ifade eden Aydın, "Ortalama özkaynak getirisi ile riski sıfır olan devlet iç borçlanma senetlerinin getirisi arasındaki fark bir puanın altına inmiştir" dedi.

BDDK verilerine göre, Türk bankalarının özsermaye kârlılığı 2016'nın ilk çeyreği sonunda yüzde 3,1 seviyesinde gerçekleş, kârlılık bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 7,6 artsa da, artış hızı yüzde 16,5'den geriledi.

Ortalama özkaynak kârlılığı getirisinin sermaye maliyetinin oldukça altında olduğunu belirtirten TBB başkanı, bu durumun büyük oyuncuların gelme hususundaki iştahının da azaldığını kaydetti.

Aydın, "Özkaynak olmazsa kredi veremeyiz, özkaynaklar önemli" dedi.

Başbakan Yardımcısı Şimşek de bankacılık sektörünün sağlıklı yapısının devam etmesinin çok kritik olduğunu ifade ederek, kârlılık oranınn yüzde 11'in altında olduğunu ve bankaların "bu kadar risk" alması için hükümetin yaklaşımının da "sağlıklı, rasyonel bir söylem ve bir eylem bazında götürülmesi" gerektiğini söyledi.

Özkaynağın, ne kadar kaynak, faaliyet üzerinden, ne kadar para kazanıldığının önemli olduğunu bildiren Şimşek, şöyle konuştu: 

"Sermayeni reel olarak koruyabilmiş misin? Burada da artık kritik eşiklere gelmiş durumdayız. Karlılık oranı yüzde 11'in altında. Hazine'nin borçlanma faiz ortalamasına baktığınız zaman yani hiçbir şey yapmazsanız eskiden olduğunuz gibi Hazine'ye verseydiniz. O zaman bu kadar eleman neden çalıştıracaksınız, bu kadar riski neden alacaksınız. Onun için bizim sektörel yaklaşımımız sağlıklı, rasyonel bir söylem ve bir eylem bazında götürülmesi gerekiyor."

Akben ise yine sektörünün öne çıkan özelliklerinden birinin de güçlü özkaynak yapısı olduğunu belirterek, Mart ayı itibarıyle 273 milyar liraya ulaşan, kaliteli unsurlardan oluşan özkaynakların kurum tarafından yapılan diğer düzenlemelerle de gücünü koruduğunu belirtti.

6) BİREYSEL KREDİLERİN PAYI

Aydın, bu yılın ilk çeyreği itibariyle, sabit kurlarla yıllık kredi büyüme hızının yüzde 12'ye yavaşladığını, kurumsal krediler yüzde 14 büyüdüğünü söyledi. Aydın'ın verdiği bilgilere göre, taksit sınırlandırması ve kredi kartlarında gelir limiti nedeniyle bireysel kredilerin büyüme hızı ise yüzde 7'ye yavaşladı.

Bireysel kredilerin payının yüzde 25 ile öngörülenin altında olduğuna dikkat çeken ünlü bankacı, "Bu alanda çok hızlı bir fren yapıldı" dedi.

Geçen yılın ikinci yarısından itibaren tahsili gecikmiş alacaklarda artış olduğuna dikkat çeken Aydın, tahsili gecikmiş alacak oranının sektörde Mart sonu itibarıyla yüzde 3,3 olduğunu; ancak aktiften silinen krediler ile yapılandırılan krediler de dahil edildiğinde kredi riskinin yüzde 6 olduğunun altını çizdi.

Akben'e göre ise, "Sektörün finansal sağlamlık göstergeleri de güçlü bir görünüm arz ediyor. Kredilerin takibe dönüşüm oranı, likidite göstergeleri, yabancı para pozisyonundaki kaldıraç oranı makul düzeylerde seyretmekte, SYR uluslararası standartların öngördüğü asgari düzeyin üzerinde bulunmakta."