10 05 2016, 09:56 Güncelleme: 10:30
17. yüzyılda Hollanda'da yaşanan lale çılgınlığından, bu yüzyılın başında Amerika'da patlayan dot-com balonuna tarih yatırımcılar için kötü sonlanan pek çok spekülasyon çılgınlığıyla dolu.
Ancak çok az çılgınlık Çin'de bu yıl görülen emtia spekülasyonu kadar hızlı yükselip bu kadar çok hararetli işlem yaratmıştır. Sadece iki ay içinde ülkenin vadeli piyasalarında günlük gelir 183 milyar dolar kadar fırladı. Nasdaq'da 2000 yılında görülen işlem hacimlerinin sönük kalmasına sebep olacak kadar büyük olan bu rakam, geçen yıl Çin hisselerinde görülen balon günlerinin de çok üzerinde.
Aslında her şey mantıklı bir varsayımla başlamıştı: Çin'in ekonomik teşvikleri ve sanayi reformları inşaat malzemelerinde arz sıkıntısı yaşanmasına sebep olacaktı. Ancak her şey bir anda gerçeklikle çok az bağı kalmış bir emtia çılgınlığına dönüştü. Ülkenin bireysel yatırımcı ordusunun da akın etmesiyle, geçen ay sadece bir gün içinde dünyada yaşayan herkes için bir kot pantolon üretebilecek kadar pamuk, 56 milyar tofu yapacak kadar soya fasulyesi işlemi yapıldı.
Emtiadaki yükselişin enflasyonu artırmasını ve verimsiz üreticileri temizleme planlarını sekteye uğratmasını önlemek isteyen Çinli yetkililer işlem kısıtlamalarına gitmeye başlayınca da spekülatörler geldikleri hızda gitmeye başladı.
KAPIDAN SON ÇIKANLAR
Bu durum Çin'de görülen ani yükseliş ve çöküş hikayelerinin en sonuncusu. Analistlere göre, Çinli politikacıların ekonomideki yavaşlamayı azaltmak için finans piyasalarını nakde boğmasıyla bu yükseliş ve çöküşler çok daha aşırı boyutlara ulaşmaya başladı.
Ancak Çin'deki hisse balonunda yaşananlara bakacak olursak, regülatörler fiyatları çökertmeden aşırı spekülasyon dalgasını durdurma konusunda zorluk çekebilir. Geçen yaz yetkililer kaldıraçlı işlemleri ve vadeli borsa işlemleri kısıtlayınca işlem hacimleri zirve seviyesinden yüzde 99 düşmüş ve Çin hisseleri 5 trilyon dolar kaybetmişti.
AZ China direktörü Paul Adkins, "Endişe yaratan şey balon patladığı anda herkesin aynı anda çıkışa yönelmesi. Kapıdan en son çıkanlar en çok acı çekenler" dedi.
