BLOOMBERG NEWS
09 05 2016, 12:06 Güncelleme: 15:07
Petrol piyasasının yeni patronu olarak anılan Suudi Arabistan veliaht prensi Muhammed bin Salman'ın 21 yıldır aynı görevde olan Petrol bakanı Ali El Naimi'yi görevden alması, Salman'ın otoritesini biraz daha güçlendirdi.
El Naimi'nin yerine Salman’a yakınlığıyla da bilinen, ülkenin ulusal enerji şirketi Aramco’nun Yönetim Kurulu Başkanı Halid El Falih’in gelmesiyle de petrolün kontrolü tamamıyle Salman'ın kontrolüne geçti.
Hem geçen yıl başa geçen Kral Selman bin Abdülaziz El Suud hem oğluyla ipleri koparan son olay ise 17 Nisan'da Katar'ın başkenti Doha'da gerçekleşen petrol zirvesi oldu. El Naimi’nin heyeti petrol üretimini dondurmak üzere uzlaşmaya yakın görünürken, Prens Salman, İran petrol üretimini düşürmedikçe kendilerinin de düşürmeyeceğini gerekçe göstererek El Naimi’ye görüşmeden çekilmelerini emretmişti.
Bugüne kadar Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) politikalarının belirlenmesinde de önemli rol üstlenen El Naimi, son iki yıldır hem Rus hem de ABD'li kaya petrolü üreticilerinin rekabetini kırmak için ucuz petrol politikasını benimsemişti. Yani, Suudi petrolünün en sert fiyat dalgalanmalarından, bölgesel savaşlara ve teknolojik gelişmelere kadar her dönemine şahitlik eden El Naimi, 2014’teki OPEC politikası değişiminin mimarı olarak kabul ediliyor.
“PETROLDE 2 DOLARI DA 147 DOLARI DA GÖRDÜM”
11 yaşındayken Arabian American Oil’de çaycı olarak işe başlayan 80 yaşındaki Bakan, şubat ayında Houstan’da gerçekleşen bir zirvede “Sektördeki 70 yıllık görevim boyunca petrolün 2 dolar altına düştüğünü de 147 dolara çıktığını da gördüm. Aşırı fazla üretime de kıtlığa da şahit oldum” diye konuşmuştu.
OPEC ve Suudi Arabistan El Naimi döneminde altın çağını yaşadı. OPEC’in geliri 2014’e gelindiğinde 1 trilyon dolara ulaşmıştı. 1990’lardaki petrol krizi sonrası yaşanan üretim kesintileri sonrası petrolün varil fiyatı 100 dolar üzerine çıkmıştı.
OPEC’İN EN GÜVENDİĞİ ADAM
ABD’deki Lehigh ve Standford Üniversitelerinden jeoloji diplomasıyla mezun olan El Naimi, Arabian American Oil’in devamı olan Aramco’da görevine başladıktan sonra hızla yükseldi. 1984’te Aramco başkanlığına getirilen El Naimi, Ağustos 1995’te Petrol Bakanı olarak görevlendirildi. Aramco’daki görevi boyunca şirketin ham petrol üretimi ve ihracatı arttı.
Kral Fehd ve Kral Abdullah dönemlerinde daha özgür politka kararları alabilen El Naimi’nin manevra alanı, 2015’te Abdullah’ın ölümünden sonra başa geçen Kral Salman ve oğlu döneminde daraldı.
Yaklaşık 18 ay önce OPEC’i üretim seviyelerini değiştirmemek konusunda zorlayan El Naimi’nin üretim maliyetlerini kısmayı hedefleyen planının ABD’de petrol kuyularının azaltılmasına ön ayak olması da El Naimi ve Salmanlar arasındaki gerginliği azaltmadı.
Uzmanlara göre El Naimi’nin görevden alınması OPEC ülkelerini de bir süre sürüncemede bırakacak. Başkent Riyad merkezli Uluslararası Enerji Forumu’nun eski Genel Sekreteri Noe Van Hulst, Bloomberg’e yaptığı açıklamada El Naimi için “O konuştuğunda piyasadaki herkes dinliyor çünkü bugüne kadar verdiği her sözü tuttu. El Naimi, OPEC’teki ve piyasadaki en güvenilir isim” diye konuştu.
