BLOOMBERG NEWS
27 04 2016, 12:39 Güncelleme: 13:01
Yıllardır rahat kamu imkânları, ucuz petrol, mortgage’a gerek görülmeyen emlak sektörü ve lüks tüketimle anılan Körfez ülkeleri için tersine dönen rüzgârın getirdikleri artık harcama kesintileri, vergi artışları, işsizlik ve grevler.
Grevlerin son örneği Kuveyt’te gerçekleşti ve yaklaşık 20 yıl sonra ilk kez 13 bin petrol işçisi maaş kesintilerini protesto etmek için iş bıraktı. Bunun yanında yaklaşık 50 yıl sonra ilk defa yabancı şirketler için fayda maliyetlerini artırmak meclise taşındı.
Dünyanınn en büyük petrol ihracatçısı Suudi Arabistan ise pazartesi günü petrole bağımlılığını azaltacak program “Vizyon 2030”’u açıkladı. Ulusal petrol şirketi ARAMCO’nun halka arzı programın en önemli payını oluşturuyor. Rekor seviyelerde düşen petrol fiyatlarından kaynaklanan kayıplar, alternatif çözümlerle telafi edilmeye çalışılıyor. Suudi Arabistan’ın veliaht prensi Muhammed bin Salman, Bloomberg’e verdiği röportajda ekonomik modelllerinin tamamıyle gözden geçirilmesi gerektiğini söylemiş, dünyanın en büyük kamu yatırım fonunu kurmanın projeleri arasında olduğunu açıklamıştı.
Dünyanın en zengin ülkesi, 1,7 nüfuslu Katar bile Salı günü benzin sübvansiyonlarının azaldığını açıkladı.
Bloomberg’e konuşan Londra merkezli danışmanlık firması Cornerstone Global Associates’in kurucusu Ghanem Nuseibeh’e göre bölgede uzun dönemde ekonomik istikrarı sağlamak için kemer sıkma politikalarına ihtiyaç var. Nuseibeh, bu değişim sürecinde halkın daha iyi bir gelecek için şu andaki sıkıntıların çekilmesi gerektiği konusunda ikna edilmesi gerektiğini söyledi.
“YAZLARI AVRUPA’DA GEÇİRDİĞİMİZ ALTIN ÇAĞ GERİDE KALDI”
Nuseibeh’in bu çözümü özellikle genç nüfus arasında hemen yanıt verecek gibi gözükmüyor. Çünkü gençlerdeki hoşnutsuzluk da bu bölgenin çok karşılaştığı bir durum değil.
Altı Körfez ülkesinin toplam 44 milyon nüfusunun yaklaşık yarısını 30 yaş altı gençler oluşturuyor. 16 Arap ülkesinde 3 bin 500 genç arasında yapılan bir araştırmaya göre gençlerin çoğu sübvansiyonların sürmesi gerektiğini söylerkeni yarıya yakını ise yüksek fiyatların bir tek yabancılara uygulanması gerektiğini savunuyor.
Refah seviyesinin bugüne kadar çok nadir düştüğü Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde bile gençlerin çoğu bir önceki jenerasyona göre gelecekten daha ümitsiz.
22 yaşındaki pazarlama mezunu Ummanlı Tumadher Allawati de onlardan biri. Mezuniyetinden bu yana ücret almadığı iki stajı bitiren Allawati, yaklaşık 20 işe başvurmuş, hatta hemşirelik mülakatlarına bile katılmış. Birçok kamu şirketine de başvuran genç kızın umudu “Bu yıl işe alımların durdurulduğu” gerekçesiyle kırılmış durumda. “Hiç umutlu değilim” diyen Allawati’nin eşi ise ayda 2 bin 78 dolar kazanıyor. Kiralar ve faturalardan sonra çifte kalan miktar ise aylık 210 dolar.
Yedi yıl Kuveyt’te bir kamu şirketinde çalışan 32 yaşındaki Mohamad Al Kharsan da hâlen ailesiyle yaşadığını çünkü ayrı eve çıkmanın gelirini yaklaşık 670 dolar düşüreceğini söylüyor. Artık devlet maaşıyla ay sonunu getirmenin zor olduğunu söyleyen Al Kharsan, yazları Avrupa’da geçirdiğimiz, herkesin iki ev sahibi olduğu altın çağın geride kaldığını belirtiyor.
VERGİSİZ HAYAT SONA MI ERİYOR?
Yıllardır nüfuslarının yüksek sosyal yardıma ve sıfıra yakın vergilendirmeye alışkın Körfez ülkelerinde bu durumda değişmek üzere.
Şubat ayında bir açıklama yapan Birleşik Arap Emirlikleri sözcüsü Sultan Al Qassemi, gelenekselleşmiş Körfez ülkeleri vergi ve sosyal sistemin daha önce hiç olmadığı kadar kırılganlaştığını belirtmişti.
25 YIL SONRA BÜTÇE AÇIĞI VERİLDİ
İnsan eliyle yapılan adalar, Arap çöllerini bir bankacılık ve turizm odağına çeviren finans merkezleri, havaalanları ve limanlar, Körfez ülkelerinin yıllardır petrolden elde ettikleri dev servetlerini bölgeyi yeniden inşa etmeye harcadıkları projelerden yalnızca birkaçı. Hatta servetin bir kısmı Arap Baharı’nın yükselişe geçtiği dönemde “tehlikeyi” savuşturmak için bile kullanıldı.
Bu ve bunun gibi yatırımlardan sonra 2015’te 100 milyar dolarlık bütçe açığı veren Suudi Arabistan, servetin düşük ve orta gelirlilere eşit dağılımı konusunda çalışmalara başladı. 2012’de yüzde 5,5’e yakın büyüyen Suudi Arabistan’ın 2015 büyümesi yüzde 3,5’in altında kaldı.
Uluslararası Para Fonu (IMF), Körfez Ülkeleri İşbirliği Konseyi’nin altı üyesinin bütçe açığının 2016 sonunda toplam gelirin yüzde 12,3 oranında gerçekleşeceğini öngördü. 1990’lardan 2014’e kadar bu ülkeler yalnızca bütçe fazlası veriyordu.
IMF verilerine göre Orta Doğu’daki kamu ve özel şirketler 7 milyon istihdam yaratırken, 3 milyon kişi de işsiz kalacak.
