RAHİM AK - GAZETE HABERTÜRK
18 04 2016, 08:03 Güncelleme: 08:54
Bireysel Emeklilik Sistemi’ni (BES) daha etkin kılmak, sisteme olan güveni sağlayıp tasarrufların daha da artırılması çalıştayları devam ediyor.
Otomatik katılımda mevcut karmaşık fonların yerine 5-6 ana fon oluşturulması görüşünün yanı sıra sisteme girecek olanların kesinlikle bir yönlendirme ile fon seçimini yapması amaçlanıyor. Yönlendirme yapılacak fon sayısı ya 5-6 olacak veya mevcut 250’den herhangi biri olabilecek. Çok daha önemli bir öneri ise eğer fonlar 5-6 tane olacaksa birisinin mutlaka ‘süper esnek’ olması.
Süper esnek fon, fon yöneticisinin eline koluna vurulan kelepçeyi tamamen çözecek. Fon yeri geldiğinde yüzde 100 hisse senedi alacak yeri geldiğinde yüzde 100 mevduata dönecek veya altın veya döviz alacak. Fon yöneticisi ustalığını konuşturacak.
Buna neden ihtiyaç duyuluyor? Şu anda adına esnek fon denilen fonlar, aslında o kadar da esnek değil. Örneğin en fazla yüzde 20 mevduat yapabiliyor. Esnek fonlar aslında karma fon mantığıyla yönetiliyor. Fon yöneticisi ortalama fonda kalış süresi 3 yıl olduğu için uzun vadeli yatırım yapamıyor. Örneğin 5 yıllık tahvil alıp vade sonuna kadar bekleyip orada vaat edilen getiriden faydalanamıyor. Ustalığını konuşturarak borsada bir strateji uygulayarak kazanç elde edemiyor.
ÇIKIŞ ZOR OLACAK
Bu yüzden özellikle bu fonu seçenlerin sistemden 10 yıl boyunca çıkışını çok zorlaştıracak önlemler alınması gerekiyor. Ancak bu sistemin en güzel yanı aynı zamanda getiri garantisi sağlanmasının düşünülmesi. Sisteme girip bu süper esnek fonu seçen birisi 10 yıl boyunca kolay kolay ayrılamayacak ancak örneğin yıllık enflasyon kadar bir kazanç garanti edilecek.
YÜZDE 25 ‘OTOMATİK’E BAĞLANACAK
Otomatik katılımda önemli bir adım da daha önce düşünülmeyen ve daha sonra normal BES’ten farklı olarak yüzde 25 yerine yüzde 15 olması planlanan devlet katkısının eşitlenmesi isteğinin genel kabul görmesi. Şimdiye kadar otomatik katılımla ilgili ağırlık kazanan görüş şöyle özetlenebilir: İşe yeni giren bir kişi 6 ay zorunlu olarak BES üyesi olacak. Sonraki 2-3 ay çıkış hakkı tanınacak. 3 ay geçtikten sonra çıkış tekrar kısıtlanacak. Risk profiline göre kişiler bir fona yönlendirilecek ancak seçimi nihayetinde kişi yapacak. 5-6 fondan birisini seçen kişi 10 yıl çıkmamayı garanti ederse süper esnek ancak yüksek getiri vaat eden fonu seçecek daha muhafazakâr olan 30- 40-40 formülüne tutunacak. Diğerleri altyapı, helal fon, hisse ve likit fon gibi fonlara gidecek.
OTOMATİK İÇİN 30-40-30 ÖNERİSİ
Otomatik katılımda en çok endişe edilenlerden birisi de kısa vadeli getirilerin de eksiye inmemesi. Bunun için de 30- 40-30 formülü düşünülüyor. Bu formül kısaca fonun yüzde 30’unun mevduat yüzde 40’ının kısa vadeli Hazine tahviline yönlendirilmesi geri kalan yüzde 30’un ise esnek olması. Esnek fon ise borsa, altın, Eurobond ve benzeri yatırım araçlarını kapsıyor. Böylece sisteme giren ve parasının enflasyona karşı erimesini istemeyen kişilerin fonlarının kısa sürede de değer kaybetmemesi hedefleniyor.
