ANİMASYON: Panama'dan Kıbrıs'a offshore bankacılık nasıl işliyor?

Panama Belgeleri, tarihin en büyük belge sızıntısı olarak kayıtlara geçti.

Tüm dünya liderlerin, kamu çalışanlarının ve ünlülerin ortaya çıkan gizli “offshore” hesaplarıyla sarsıldı.

Peki, nedir bu “offshore” bankacılık? 

Kıyı bankacılığı da dediğimiz “offshore bankacılık” vergi cenneti ülkelerde kurulu olup mudileri yurtdışında yaşayan bankaların sağladıkları finansal hizmetlerdir.

Bu hizmetlerin en önemli avantajları gizlilik, vergisiz veya çok düşük vergili yatırım yapabilme ve hesaplara kolayca erişebilme. 

Offshore hesaplar yasal; istikrarsız düzenlerden ve yüksek vergilerden kaçan varlıklı kişiler ve şirketler bu hizmeti tercih ediyor. Diğer taraftan paravan şirketler aracılığıyla sağlanan gizlilik, kötüye kullanımı da beraberinde getiriyor.

İsviçre, Singapur, Cebelitarık, Cayman Adaları, Kıbrıs gibi ülkeler offshore finans merkezlerinden. Vergi cenneti olarak da bilinen bu merkezlerde aracı kurumlar, paravan şirketler kurarak hak sahibinin adını gizliyor. Paravan şirketler istendiği takdirde kişisel yatırım şirketi gibi davranabiliyor veya yalnızca posta kutusundan ibaret bir yapı olabiliyor.

Örneğin, bir İngiliz yatırımcı Londra’da konut yatırımı yapmayı düşünür. Bu alımda adının geçmemesini ve vergi avantajından yararlanmayı ister. Yatırımcı bu işlerden anlayan bir şirkete danışır, onlar da Kıbrıs’taki offshore şirketlerle görüşerek vekiller aracılığıyla bir paravan şirket kurulmasını sağlar. Yalnızca bir adresten ibaret olan bu şirket, İngiltere’de yeni bir şirket kurar, onun yasal sahibi olur ve evi satın alır. Bu sayede adı hiçbir yerde geçmeyen yatırımcı, İngiltere’de şirket kurmuş bir paravan şirket aracılığıyla Londra’da ev sahibi olur.

Meşru bir yöntem olmasına rağmen offshore bankacılık gayrimeşru ekonominin hayat damarlarından biri. Yasadışı şebekeler bu şirketleri kara para aklamak, vergi kaçırmak ve terörü finanse etmek için kullanabiliyor. Yolsuzluğa bulaşmış bürokratlar ve siyasetçiler ise malvarlıklarını gizlemek için bu yönteme başvurabiliyor.

Araştırmalara göre vergi cennetlerinde 20 trilyon doların üzerinde varlık tutuluyor. Bu değer ABD ve Japonya’nın gayrisafi milli hasılalarının toplamına ve dünya hasılasının yüzde 25’ine denk geliyor.