FT
06 04 2016, 15:22 Güncelleme: 15:24
İkinci çeyreğin başlamasıyla 40 doların altına düşen fiyatlarla birlikte petrolün 2016'ya dalgalı başlangıcı devam etti. Aşağıdaki 5 madde petrol fiyatlarının bundan sonra nasıl bir seyir izleyeceğini gösterecek.
1) Üretim limitinin dondurulması
OPEC ve diğer büyük üreticiler arasında petrol üretim limitinin dondurulmasına ilişkin yapılacak toplantıya iki haftadan az bir süre kalmışken, toplantıdan nasıl bir sonuç çıkacağını kestirmek zor görülüyor.
Suudi Arabistan, İran'ın katılımı olmadan üretimi dondurmanın pek mümkün görünmediğini belirtirken, Kuveyt'ten gelen açıklamalar İran olmadan da üretimi limitinin dondurulması kararının alınması gerektiğini, çünkü petrol fiyatlarının oldukça gerilediğini belirtti.
Capital Economics analistleri İran'ın tam bir katılımı olmasa bile bir anlaşma sağlanacağı görüşünde. Bununla birlikte kurum analistleri Doha Anlaşması'nın petrol fiyatlarına yardımcı olacağını, ama kalıcı bir toparlanma için küresel arzda kesintilerin ve piyasayı dengelemek için talep tarafında artışın gerçekleşmesi gerektiğini belirtti.
2) ABD'nin arzı
ABD'nin kaya petrolü arzının patlaması 2014 yılının ortalarından bu yana petrol fiyatlarında görülen gerilemeden belli ölçülerde etkili oldu. Ama ülkenin arzından aşağı yönlü bir trend söz konusu.
2008- 2015 Nisan ayı döneminde ABD'nin üretimi neredeyse iki katına çıkarak günlük 5 milyon varillik üretimden 9,7 milyon varile çıktı. Fakat Son 12 ayda bu üretimde yüzde 5'lik bir gerileme görüldü.
Londra merkezli Energy Aspects isimli danışmanlık firmasının değerlendirmelerine göre bu yıl ABD'nin üretimi günlük olarak 500 bin varillik daralma gösterecek.
3) Hedge fonların pozisyonlamaları
2016 yılında hedge fonların pozisyonları petrol fiyatlarını takip etmişti. Ocak ayında petrol fiyatlarına karşı rekora yakın fiyatlama gerçekleştikten sonra 13 yıl sonra petrol fiyatlarının ilk kez 30 dolar altına gerilediği zaman fonlar da terse döndü.
Mart sonu itibariyle fonların net uzun pozisyonu rekor seviyeye yakındı. Fakat fiyatlarının tekrar 40 doların altına dönmesiyle fonların pozisyonu da değişebilir.
Saxo Bank emtia analisti Ole Hansen, tabanları gördükten sonra petrol fiyatlarının yüzde 40'tan daha büyük bir ralli gerçekleştirdiğini ama toparlanmanın önemli kısmının kısa vadeli gelişmelerden etkilendiğini belirtti. Hansen, toparlanmaya karşı petrolün temellerinin kalıcı bir düzelmeyi destekleyecek kadar güçlü olmadığını söyledi.
4) Üretim
Düşük fiyatlar üretim kesintileri riskini artırabilir. Bağdat ile Bölgesel Kürt Yönetimi arasında uzun süredir devam eden petrol tartışması ülkenin kuzeyindeki üretimin kısılmasına neden olabilir.
Diğer tarafta ise üretim limitinin dondurulması görüşmelerine giderken bazı ülkeler de üretim seviyelerini artırma planları yapıyor. Mart ayında Rusya'nın petrol üretimi Post-Sovyet dönemin en üst seviyesine çıktı. Kuveyt ve Suudi Arabistan da tarafsız bir bölgede yeni bir üretim gerçekleştirme planları yapıyor.
5) Küresel talep
Küresel talebin seviyesi petrol fiyatları için bu yıl daha da belirleyici olacak. Düşük petrol fiyatları 2015 yılında küresel talebin zayıflığını perdelemişti. Fakat bu sene resim daha karışık görünüyor.
Çin ekonomisinin büyümesine yönelik endişeler görünüm üzerinde etkili oluyor. Kuzey Yarımküre'de ılık geçen kış da petrol talebini sınırlayan bir unsur olarak öne çıktı.
Bunun yanında Uluslararası Enerji Ajansı hala küresel talebin, son 5 yılın ortalamasından daha fazla olacak şekilde günlük talepte 1,2 milyon varillik büyüme öngörüyor. Birçok analist bu seviyenin tutturulması ya da aşılması durumunda yılın sonuna doğru piyasanın denge kazanacağını düşünüyor.
