MARKETWATCH
28 03 2016, 11:45 Güncelleme: 12:00
STATÜ ÖN YARGISI
Statü önyargısı, statünüzü korumak için para harcama eğiliminizi artırıyor. Öyle ki, sevdiğiniz için değil tüm arkadaşlarınızın tercihi diye siz de o pahalı restoranda yemek yiyorsunuz. Üstelik bütçeniz karşılayamasa bile.
Nasıl baş edilir?
ABD'deki Davranışsal Dinamikler psikologu Steve Levinson'a göre kişinin dışarı çıkarken kredi kartlarını yanına almaması ve harcayacağı kadar nakit para taşıması bütçesine yardımcı olacak. Ayrıca statüskoyu korumamanın utanılacak bir durum olmadığına da farkına varılmalı. Yani kişi açıkça "Özür dilerim ama o restoranda yemek bu hafta bütçemi zorlayacak?" diyebilmeli.
"TATİLDEYİM" ÖN YARGISI
Financial Answers Baş Teknoloji Uzmanı Jason Hull'a göre yalnızca tatile değil, dışarı alışveriş yapmaya çıkıldığında bile kişilerin dokunduğu her şeyi alma eğilimi var. Nesnelere dokunmak kişiye o anda sahiplik hissi veriyor. Hull'a göre otomobil satıcılarının öncelikle test sürüşüne izin vermesi bu sebepten kaynaklanıyor.
Nasıl baş edilir?
Jason Hull, satın alınmak istenen her şeye dokunulmaması ve para ödenmeden önce 15 dakika düşünülmesi gerektiğini söylüyor. Daha büyük, ev, araba gibi alımlar için ise en az bir haftasonu beklenmeli. Hull, "Bu, sizin rasyonel düşünmenizi sağlayan beynin ön bölgesini harekete geçiriyor" diyor.
ATALET ÖN YARGISI
Atalet önyargısı, hayat şartlarının değişmesine rağmen harcama miktarının değişmemesine işaret ediyor. Yani, evlenip çocuk sahibi olsanız bile mevcut yaşam şeklinizi karşılayabilecek kararlar almıyorsunuz. Bu da bir süre sonra ekonomik sıkıntıya sürüklüyor.
Nasıl baş edilir?
Bütçe rakamlarınıza bakıp gerekli düzenlemeleri bir an önce uygulamaya koyun. Gerçeklerle yüzleşin. Gerçekten ayda 10 kez dışarıda yiyebilecek bütçeniz var mı? Hayat tarzınızın değiştiğini kabul etmek zaman alsa da harcama kalemlerinizi yeniden gözden geçirip neye gerçekten ihtiyacınız olduğuna karar verin. Gerekirse finansal danışmanlık alın.
PRENS YA DA PRENSES ÖN YARGISI
Eşiniz ya da partnerinizin hayatta her şeyin en iyisini talep etmesi finansal sıkıntılara yol açabilir. Christian Stewardship Coaching'ten Hayat Koçu Scott Maderer'e göre eşlerin isteklerine göz yummadan önce bu isteklerin aile bütçesinden daha önemli olup olmadığına bir karar verilmesi gerek.
Nasıl baş edilir?
Maderer'e göre çiftler bir araya gelip mâli sıkıntıları ve harcamaları hakkında durum değerlendirmesi yapmalı ve neyin para harcanmaya değer olduğuna karar vermeli.
HAYAT KALİTESİ KORKUSU
Kişinin kazandığı geliri artıkça genellikle tasarrufları düşer harcamaları da artar. Öyle ki bazen bir noktadan sonra artan gelir bile harcamaları karşılayamayacak hâle gelir.
Nasıl baş edilir?
Minneapolis merkezli BerganKDV'de Finans Planlamacısı olarak görev yapan Matt Cosgriff'e göre hayat kalitesinin düşeceği endişesiyle en iyi tasarrufları artırarak başa çıkılabilir. Gelirdeki artışın yarısı tasarrufa yarısı harcamalara gittiğinde hayat kalitesi düşmeden de yaşanabilir.
