BUSİNESS INSİDER
25 03 2016, 09:07 Güncelleme: 11:02
Önce emlak balonu; ardından geçen yaz boyunca konuşulan ve hükümet müdahale edene kadar yatırımcılara tonlarca para kaybettiren borsadaki balon. Şimdi de gözler, Çin'de beliren 'üçlü balon' tehlikesinde.
Bu üçlü balon tehlikesinde, krediler, özellikle geçtiğimiz yıl boyunca tamamen patlayan şirket tahvillerinin etkisi var. Basitçe söylemek gerekirse, Çin'de, ekonominin yumuşak karnı sayılan çok sayıda zararlı tahvil var. Bu tahviller, konut balonunun oluşmasına katkıda bulunan borç odaklı zombi şirketlerden kaynaklanıyor ve şu günlerde sağlıklı bir yapıya dönüşmekte ciddi şekilde zorlanıyor.
Geçtiğimiz yaz Çin borsası hızla düşüşe geçerken, yatırılan büyük miktarda para kredi piyasına geçti. Özelikle de şirket tahvillerine. Peki şu an için Çin'de durum ne? Credit Suisse analistlerinden Andrew Garthwaite'in cevabı hazır: "Bize göre, tüm zamanların en büyük üçüncü kredi balonu, en büyük yatırım balonu ve ikinci en büyük emlak balonu ile Çin, "üçlü balon"un tam ortasında"
Bu durum Çin'in borç yüklü şirketleri için iyi haber. Kolay kredi bulmaya devam edebilirler. Çünkü talep çok yüksek. Societe Generale verilerine göre şirket borç senetleri 2014 yılından 2015 yılına dek yüzde 21 oranında arttı ve u şirketlerin toplam tahvilleri geçtiğimiz yıl sonu itibarıyla bir önceki yılki 18,4 oranına karşılık, milli gelirin yüzde 21,6'sına ulaştı. Çin hazine tahvilleri de, 2015 yılındaki değeri 936 milyar yuandan 2016 yılında 1,4 trilyon yuana yükseldi.
Öte yandan Çin hükümeti, belediye tahvilleri içinde oluşan altyapı sektörü balonunu, yerel yönetimlerin borcuna çevirmek üzere çalışmalar yürütüyor. Yalnızca Mart ayında hükümet, 1 trilyon yuan değerindeki yerel yönetim borçlarının yerel yönetim tahvillerine (LGB) dönüştürülmesine izin verdi. 2016 yılı için analistler, Çin hükümetinin 6 trilyon yuan daha LGB ihraç edeceğini tahmin ediyor.
Analistleri endişelendiren ise, arzın arttığı ortamda bilhassa yabancı yatırımcı tarafında Çin tahvillerine olan talebin azalıyor oluşu. Çin hükümeti Haziran ayında piyasaya giriş regülasyonlarını esnetti ve görünen o ki bu yönde davranmaya devam edecek.
Credit Suisse analistlerinden Andrew Garthwaite, "Tahvil piyasasına girişin kolaylaşması normalde yabancı yatırımcı tarafında daha fazla talebin olması şeklinde yorumlanır. Ancak son veriler düşen bir ilgiye işaret ediyor" yorumunda bulundu. Credit Suisse, hükümetin bu adımlarının en iyi ihtimalle yıl sonuna dek yabancı yatırımcı üzerinde büyük bir etki yaratmayacağını belirtiyor.
Moody's de geçtiğimiz ay, yapısal reform eksikliği, yavaşlayan ekonomi ve yükselmeye devam eden borç tehdidi nedeniyle Çin hükümet tahvillerinin görünümünü negatif olarak belirledi.
"Çin hanehalkının yatırım akışı yavaşlamaya başladı. 2015 yılı ortalarında hisse senedi piyasasındaki çöküş, hane halkı tasarruflarının tahvil piyasasındaki yatırım araçlarına dağılımının değişimini tetikledi. Şu an için hisse senedi piyasası stabil görünüyor. Büyük şehirlerdeki konut fiyatları ise hızlı bir şekilde artmaya devam ediyor.Bu iki durum bireysel yatırımcının dikkatini dağıtabilir" diyen Societe Generale analisti Wei Yao, şirket tahvilleri piyasasının giderek daha tehlikeli hale geleceğini belirtti.
