"Merkez bankaları gelir adaletsizliğini büyütüyor"

Uluslararası Ödeme Bankası (BIS) analistlerinin raporuna göre küresel krizinden sonra merkez bankalarının gelişmiş ekonomileri canlandırma çabaları zengin ve fakir arasındaki uçurumu daha da büyüttü.

Fransa, Almanya, İtalya, İspanya, İngiltere ve ABD’yi kapsayan araştırmada finansal piyasalardaki çöküşün  hanehalklarını orantısız olarak etkilediği vurgulanarak  finansal varlıkların, zengin kesiminin servetlerinin büyük bölümünü oluşturduğu ifade edildi.  Rapora göre merkez bankalarının finansal varlık hacmini artırması, zenginin daha zengin olmasına katkı sağladı.

BIS analistlerinden Dietrich Domanski, Michela Scatigna ve Anna Zabai’nin kaleme aldığı raporda şu ifadeler yer aldı:

“Para poitikasının farklı kanallarla gelir dağılımını etkileyebilmesine rağmen geleneksel inanış, bu tür etkilerin küçük olacağı yönünde.  Ancak bu sefer durum farklı.  Merkez bankalarının sağladığı teşvik programlarının uzunluğu ve doğası,  para politikalarına uyumun etkilerinin dağılımı son derece keskin hâle getiriyor.”

EKONOMİK GELİŞME İÇİN ZENGİNLERE BEL BAĞLAMAK

BIS analistleri parasal gevşemeyle reel ekonomideki hareketliliğin zenginler üzerinden sağlanacağının düşünüldüğünü ifade etti. Çünkü yatırımcılar, ellerindeki varlıkların değerinin arttığını gördükçe daha zengin hissedecek ve daha çok harcayacaktı.

Merkez bankalarının varlık alımları, yatırımcıları risk aralığının dışına itmeye zorlayarak hisselerin risk primlerini düşürdü. Bu da hisseler için olumlu bir etkiydi.

Para politikalarının varlık fiyatlarını artırarak gelir adaletsizliğini artırdığını savunan BIS analistlerine göre 2010’dan bu yana yüksek varlık gelirleri, hızlı büyümenin lokomotifi oldu.

Bloomberg’e konuşan CIBC Dünya Piyasaları Baş Ekonomisti Avery Shenfeld’e göre emlak ve hisse senedi gibi tüm varlıkların düşük faiz çağında iki kat daha fazla sermaye akışı sağladığını söyledi.

HANEHALKLARI FAİZ DEĞİŞİKLİKLERİNE DAHA HASSAS

BIS raporuna göre parasal teşvikin gelir eşitsizliğindeki etkisi hanehalklarının bilançolarındaki değişikliklerde daha belirgin hâle geliyor:

“Hanehalkları, son 10 yılda faiz oranları ve varlık değerlerindeki değişikliklere daha hassas hâle geldi. Gelişmiş ekonomilerde hanehalkları bilançoları gayrisafi yurtiçi hasıladan daha hızlı genişledi. Ayrıca, 1980’den bu yana sermaye gelirleri sürekli olarak büyüyor ve bugün hanehalkları gelirlerinin yüzde 30’unu oluşturuyor”