BLOOMBERG BUSİNESS
03 03 2016, 10:16 Güncelleme: 11:09
Çin ekonomisi 500 milyon insanı yoksulluktan çıkararak son 30 yıldır ortalama yüzde 10 oranında büyüdü. Bu göz kamaştıran büyüme rakamları artık geride kaldı. Çin hükümeti yetkilileri eski yatırımlardan ve ihracata dayalı büyüme modelinden vazgeçmek zorunda kaldılar. Bunun için oldukça geçerli nedenleri var:
1- Yumurtanın fırçalanan ve fırçalanmayan tarafları
Gelişmemiş Batı
Xinjiang
Kapladığı alan Çin’in altıda biri. Ancak aynı şeyi ülke ekonomisindeki ağırlığı için söylemek zor. 149,4 milyar dolarlık hasılasının 63,6 milyar dolarını imalat sanayiinden elde ediyor. Zengin mineral kaynaklarına ev sahipliği yapan Xinjiang, hayvancılıkta da gelişmiş durumda. Nüfusunun yüzde 60’ı etnik azınlıklardan oluşan eyaletin nüfusu 23 milyon.
Qinghai
37,1 milyar dolarlık hasılası ile Çin yaşam standartlarının en altında yer alan eyalet, imalat sanayine yatırım yaparak yoksulluğu yenmeye çalışıyor.
Tibet
Guangdong’un 6 katı büyüklüğündeki eyalet, aynı zamanda Çin'in en küçük eyalet ekonomisi. 14,8 milyar dolarlık hasılası, kamu yatırımları ile artırılmaya çalışılıyor. 3,2 milyonluk Tibet'in en büyük gelir kaynağı ise turizm.
Gelişkin Doğu
Guangdong
Çin’in en büyük eyalet ekonomisi olan Guangdong, ülke sınırlarının yabancı sermayeye açılmasını fırsata dönüştüren ilk eyalet. 1.092.8 milyar dolarlık hasılasının yarısını imalat sanayine borçlu. Aynı zamanda 107.2 milyonluk nüfusu ile Çin çarkının en büyük dişlilerinden.
Jiangsu
İhracat odaklı politikaların en fazla kalkındırdığı eyaletlerden biri de burası. 497.2 milyar dolarlık imalat sanayi ile Çin’in üretim üssü olarak tanımlanan eyaletlerden olan Jiangsu, toplamda 1.048.9 milyar dolarlık hasılaya ve 79,6 milyonluk nüfusa sahip.
Shandong
Çin’in en büyük üçüncü eyalet ekonomisi Shandong, büyük petrol rafinerileri ve büyük tarım arazileri gibi verimli ekonomik kaynaklara sahip. 957,7 milyar dolarlık hasılasının yarıya yakını imalat sanayiden gelen eyaletin nüfusu 97,9 milyon.
2- Etik olmak mı yoksa zengin olmak mı?
Eğer ülkenin yüksek büyüme rakamlarını küresel standartlar dahilinde koruması gerekiyorsa, bunu hükümetin hedefleri doğrultusunda gerçekleştirmesi oldukça güç. Ülke liderleri, yolsuzluk, kirlilik gibi Çin ekonomisini lekeleyen sorunları geride bırakarak, düşük büyüme pahasına daha şeffaf ve çevreci bir ülke istiyorlar.
3- Üretim bitti. Yaşasın hizmet sektörü!
Ucuz iş gücü, atıl fabrikalar ve Çin mucizesine paralel olmayan biçimde artan yapılaşma… Zaman değişiyor. Hizmet sektörü, baristalar ve bebek bakıcıları gibi ekonomik büyümenin yeni neferleri ile artık ülke ekonomisinin yarısından fazlasını oluşturuyor.
4- Serbestleşen Çin'de piyasaların serbest düşüşü
Çinli yetkililer, komünist bir ülkede piyasa güçlerine daha fazla rol vereceklerine dair söz verdiler. Ancak bu Çin için hiç de yumuşak bir geçiş olmayacak. 2015 yılının ortalarında patlayan Çin piyasası 5 trilyon dolar değer kaybetti.
Öte yandan dev yatırımlarla çığırından çıkan ihracat ile elde kalan devasa arz fazlasının sonucu, ülke dünyanın en büyük yabancı döviz rezerv deposu haline geldi. Sermaye kaçısı ile zayıflayan yuan da, politika değişikliğine gitmek için gayet geçerli bir neden Çin için.
5- Çin'in ülke riski nüfusu ile birlikte büyüyor
Çin nüfusu, zenginleşmeye ve şehirleşmeye başladığı gibi yaşlanmaya da başladı. Bu durum Japonya’da olduğu gibi, ekonomik dinamizmi yavaşlatabilir . Yahut emeklilik harcamaları için yapılan tasarruflar, tüketime yönlendirilerek ekonominin yeniden dengeye gelmesi sağlanabilir.
