İRFAN DONAT / KORAY NERGİZ
24 02 2016, 15:26 Güncelleme: 05.10.2021, 15:46
Kırmızı et fiyatlarındaki yüksek seyirle birlikte tavan fiyat uygulaması tartışma konusu oldu.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik ve sektör temsilcileri biraraya gelerek kırmızı ette tavan fiyat konusunda uzlaşmaya varıldığını açıklamasının ardından gözler kırmızı et reyonlarına çevrildi.
Tüketici kıymanın kilosunu 32, kuşbaşı etin kilosu ise 34 liradan satın alabilecek mi? Bu sorunun cevabı aranırken kırmızı et tarafında en büyük sıkıntı olarak yüksek girdi maliyetleri gösteriliyor.
Peki girdi maliyetleri dendiğinde akla ne geliyor? İşte BusinessHT'nin yeni animasyonu besiciden sofraya kadar geçen süreçte kırmızı ette hangi maliyetin ne kadar ağırlığı olduğunu kalem kalem ortaya koyuyor. Gelin kırmızı etin serüvenine birlikte bir göz atalım.
Malum, et fiyatları yüksek olunca piyasada besilik hayvanların da değeri artıyor. Üretici, ortalama 250 kilogramlık bir danayı kilosu 17 liradan toplam 4 bin 250 liraya alıyor. Bu danayı 250 gün besleyen üretici, günlük 9 lira yem harcaması yapıyor. Fabrika yemi, mısır silajı, yonca ve samandan oluşan yemlerin hayvan başına toplam maliyeti 2 bin 175 lira oluyor.
Ancak üretici açısından tek maliyet yem değil. İşçilik, sigorta, elektrik, su, mazot, ilaç, aşı, veterinerin nakliyes, küpeleme, hatta hayvanların ölme riski maliyet kalemleri arasında.
Hesaba bunlar da katılınca maliyet, hayvan başına 400 lira daha artıyor. Yem ve işletme giderleri dahil tüm maliyetleri topladığımızda bir canlı hayvanın fiyatı 6 bin 800 lirayı geçiyor.
250 GÜNLÜK EMEĞE HAYVANIN YERISI
Üreticinin 250 günlük emeğinin karşılığında danası 600 kiloluk oldu; ama bunun tamamı et değil! %55 randıman ile bu hayvandan 330 kilo karkas et çıkıyor.
Üretici de %12 karla hayvanını kasaba yaklaşık 7600 liraya satıyor. Bu hesapla karkas et fiyatı 23 liraya geliyor.
KASAPTA NE OLUYOR?
Eğer kasap, karkas eti üreticiden 23 liraya alırsa etin fiyatı, yüzde 20 kemik firesi ile 28 liraya çıkıyor. Buna bir de yüzde 2’lik kıkırdak, sinir ve lif firelerini de ekleyince fiyat 28,5 lira oluyor.
Yüzde 1 stopaj, yüzde 8 KDV ve yüzde 12'lik işletme gideri etin fiyatını 34,5 liraya yükseltiyor.
Bu işten para kazanacak kasabın yüzde 12’lik kârı da eklenince kıymanın kilosu 38 lirayı aşıyor.
