BLOOMBERG NEWS
03 02 2016, 09:08 Güncelleme: 04.02.2016, 09:12
Petrol düştükçe üretici ülkelerde sorunlar büyümeye devam ediyor.
En son Nijerya'dan uluslararası kreditörlerden yardım talebi gelirken, Venezuela'dan Suudi Arabistan'a pek çok ülke farklı yöntemlerdeki fiyatlardaki çöküşün yarattığı tahribatı azaltmaya çalışıyor.
HSBC ekonomisti Simon Williams, "On yıldır devam eden bolluk bir neslin görebileceği en büyük şoklardan biriyle son buldu. Karşılaştıkları zorlukları atlatmanın acısız bir yolu, ya da petrol olan yapısal bağımlılıklarını azaltmanın kolay bir yöntemi yok" diyor.
Peki hangi ülke ne yapıyor?
SUUDİ ARABİSTAN
Suudi Arabistan'daki gelirlerindeki düşüşü durdurmak için pek çok önlem aldı. Vatandaşlarına verdiği yaşam maliyeti desteğini kıstı. Benzin, elektrik ve su fiyatlarını artırdı. KDV'lerde de zam yapmayı planlıyor.
Ayrıca geçen yıl 10 yıldır ilk kez tahvil ihrac etti. Merkez Bankası'nın net döviz rezervleri 2015 içerisinde 115 milyar dolar eridi. Petrol devi Aramco da dahil olmak üzere kamu şirketlerinde hisse satışı da gündemde.
IRAK
OPEC'in en büyük ikinci üreticisi harcamalarını 88 milyar dolar kısmayı ve sadece faaliyetler için harcama yapmayı planlıyor. Yani heme geçen yıla göre yüzde 12 daha az harcayacak hem de hiç yatırım yapmayacak.
Bir yandan IŞİD'le savaşan ülkede kamu maaşları dahil olmak üzere bek çok kemer sıkma politikası açıkladı. Ayrıca IMF'den 1,24 milyar dolarlık yardım aldı. Hükümetin uluslararası tahvil ihracına hazırlandığı da belirtiliyor.
RUSYA
Bütçe gelirlerinin yaklaşık yarısı petrol ve doğalgazdan gelen Rusya'da fiyatlardaki düşüş rublenin sert bir şekilde değer kaybetmesine ve enflasyonun 13 yılın en yüksek seviyesine çıkmasına sebep oldu.
Bütçenin GSYH'nin yüzde 6'sını geçmemesi için ülkenin maliyet tasarruflarıyla 19 milyar dolar bulması ve harcamalarını yüzde 10 kısması gerekiyor.
KAZAKİSTAN
Bir yandan petroldeki düşüş bir yandan Rusya ve Çin para birimlerindeki değer kaybı sebebiyle Kazakistan, Ağustos ayında dalgalı kura geçti.
Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev de petrol rafinerileri ve telekom şirketleri de dahil olmak üzere tüm kamu şirketlerinde hisse satışı çağrısı yaptı.
Ayrıca yabancı yatırımcı çekmek için yenilenebilir enerji için verdiği destekleri artırmayı düşünüyor. Hedef enerji ihtiyacının 2010'ye kadar yüzde 3'ünü, 2030'a kadar yüzde 10'unu yenilebilir enerjilerden sağlamak.
AZERBAYCAN
Kazakistan'dan sonra Azerbaycan da serbest kura geçti; ancak manatın yüzde 50 düşüşü ve sermaye kontrollerinin devreye girmesi bile ekonominin üzerindeki baskıyı azalmaya yetmedi.
Hükümet henüz kurtarma paketine ihtiyacı olmadığını söylese de geçen hafta ülkede ziyaretlerde bulunan IMF ve Dünya Bankası yetkilileri iş ortamının iyileştirilmesi ve özelleştirme programının uygulanmasına ilişkin tavsiyelerde bulundu.
VENEZUELA
Devlet Başkanı Nicolas Maduro'nın "mali felaket" dediği petrol fiyatlarındaki düşüş sonrası ülkeye dolar girişleri yüzde 64 azaldı. IMF'ye göre yüzde 275'le dünyanın en yüksek enflasyonuna sahip ülkede tüketici fiyatlarındaki artış yüzde 720'ye çıkabilir.
Bu şartlar altında hükümet de OPEC ülkelerini üretimi kısma konusunda ikna etmeye çalışıyor.
CEZAYİR
Cezayir, düşen petrol gelirlerini dengelemek için önce rezervlerini kullandı; ancak hükümet 2016 sonuna kadar harcamalarını yüzde 9 kısmayı hedefliyor. Benzin, dizel, su ve elektriğe zamların yanı sıra KDV'nin de yüzde 7'den 17'ye artırılması öngörülüyor.
Ayrıca yetkililer dinarın değer kaybetmesine de izin veriyor; bunun da enflasyonu artırması bekleniyor.
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ
Arap dünyasının en büyük ikinci ekonomisi durumunda olan BAE de önce fiyatları küresel oranlara bağlayarak yakıt desteklerini kesti, şimdi de üretim teşviklerini kaldırmayı planlıyor. Abu Dhabi su ve elektrik fiyatlarını yüzde 170 ve yüzde 40 artırırken, pek çok şirkette işten çıkarmalar görüldü.
NİJERYA
Afrika'nın en büyük petrol üreticisi son 16 yılın en düşüğünde gerçekleşmesi beklenen büyümeyi canlandırmak için yaptığı rekor harcamaların finansmanı için kredi arayışında.
ENDONEZYA
Diğer petrol üreticileri kadar etkilenmeyen Endonezya'da yakıt destekleri kaldırıldı. enerji gelirlerinin düşmesiyle bütçe ve vergi gelirlerinde de büyük düşüş var.
