BLOOMBERG NEWS
08 01 2016, 14:14 Güncelleme: 11.01.2016, 14:07
Dün halka açılabileceği duyurulan dünyanın en büyük petrol üreticisi ve en değerli şirketleri arasında yer alan Suudi Aramco, bugün halka arz çalışmalarının başladığını doğruladı.
Ancak dev şirket o kadar büyük ki değerinin nasıl belirleneceğine dair pek çok soru işareti var.
Örneğin petrol rezervlerine bakalım; 260 milyar varille dünyanın en büyük özel petrol şirketlerinden ABD'li Exxon'un rezervlerinin 10 katı. 10 milyon seviyesindeki günlük üretimi ise tüm ABD şirketlerinin yerli üretiminden daha fazla.
Bu durumda akla şu soru geliyor: Petrol Krallığı tacını geçici yatırımcılara emanet eder mi?
Dün Suudi Arabistan Kral yardımcısı Kral Salman'ın oğlu Muhammed bin Salman, bugün de şirketin kendisi cevabın "belki" olduğunu açıkladı. Şirket, Aramco hisselerinin sermaye piyasalarında işlem görmesine izin vererek daha geniş katılım sağlayabileceklerini söyledi.
Peki değeri ne kadar olacak? Haberi ilk yayınlayan The Economist'e göre, "trilyonlarca dolar" olabilir.
Capital Economics'ten Jason Tuvey'in bugün yayınladığı nota göre, şirketin değeri 1 trilyon dolar-10 trilyon dolar arasında bir değer alabilir. Böylece şirket dünyanın en değerli şirketi olabilir.
Ancak yatırımcılar kamuya ait petrol şirketlerinin değerlerini belirlerken daha temkinli olabiliyor.
Örneğin Rusya'nın en büyük petrol üreticisi ve dünyanın en büyük petrol üreticilerinden biri olan Rosneft günde 5 milyon varil petrol üretmesine rağmen piyasa değeri yalnıza 35 milyar dolar. Ondan çok daha az üretim yapan Chevron'un ise piyasa değeri 160 milyar dolar civarında.
Brezilya petrol devi Petrobras'ın değeri daha da düşük: 23 milyar dolar. Yalnızca PetroChina gibi Çinil petrol devlerinin piyasa değerleri rakiplerine göre nispeten daha yüksek.
Peki neden?
En büyük sebeplerden biri siyasi riskler. Yatırımcılar hükümetlerin kişisel çıkarlarını hissedarların çıkarlarından daha fazla önemseyeceğinden korkuyor. Şeffaflık ve yolsuzluk endişeleri de değerlemelerin düşük olmasında önemli rol oynayan faktörlerden.
Aramco örneğinde ise, şirketi faaliyetleirnin opak olmasını ve petrol fiyatlarının rekor düşük seviyelerde seyretmesinin fiyatı aşağı çekecek faktörlerden olması bekleniyor.
