BIST 100 9.063,29 % -0,18
USD/TRY 32,3753 % 0,10
EUR/TRY 34,9684 % -0,14
Piyasalar
9.065,27
% -0,16
32,3776
% 0,10
34,9666
% -0,15
1,0775
% -0,12
47,54
-0,11
2.229,87
% 1,60
87,00
% 1,86
En son haberlerden haberin olsun istemez misin?

Merkez Bankası'na göre 'gizemli para'nın 3 sebebi

Merkez Bankası bugün yayınladığı raporda cari açıktaki net hata noksan kaleminin nereden kaynaklanabileceğine ilişkin değerlendirmelerde bulundu

Merkez Bankası'na göre 'gizemli para'nın kaynağı ne?
BUSINESSHT 05 01 2016, 17:26

Son yıllarda cari açığın finansmanına kaynağı belirsiz döviz girişini gösteren net hata noksan kalemi damgasını vurdu. 

Merkez Bankası da bugün yayınladığı "Ödemeler Dengesi Raporu"nda 2008 yılı sonrasın net hata noksan kaleminde görülen artışın sebeplerini masaya yatırdı.

1993-2015 yılları arasında net hata noksanda görülen değişimleri inceleyen Merkez Bankası analistleri, kalemin döngüsel bir hareket izlediğini, ancak 2008 yılından sonra daha geniş bir bant aralığında dalgalanmaya başladığına dikkat çekti.

Peki Merkez Bankası'na değişim aralığının genişlemesinde ne etkili oldu?

1) FAALİYETLERİN TAM YANSIMAMASI

Merkez Bankası'na göre, olumsuz jeopolitik gelişmelerin yaşandığı ve vergi/varlık barışı gibi uygulamaların olduğu dönemlerde net hata noksan kaleminin artış gösterdiği gözleniyor. 

Bu durumun sebebi de dış varlıklarda ortaya çıkan gerileme. Yani Türkiye'de yerleşik kişilerin yurt dışındaki mevduatlarını da içeren varlıklarda görülen azalma.

Merkez Bankasına göre bu azalma da Bank for International Settlements'ın (BIS) bazı ülkelerdeki faaliyetlerin kaydını tutmamasından kaynaklanıyor.

Raporda, "Mevcut durumda BIS’e 44 ülke raporlama yapmaktadır. Malta ve Rusya gibi Türkiye kaynaklı işlemlerin yoğun olabileceği ülkeler kapsanmamaktadır. Diğer taraftan, raporlama yapan her ülkede Türkiye’ye ilişkin kapsamın da tam olmayabileceği değerlendirilmektedir" deniliyor.

Ayrıca Türkiye’de yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin yurt dışında (örneğin, Hollanda, Lüksemburg ve çeşitli off-shore merkezlerinde) kurmuş oldukları şirketlere ait mevduatlar da yerleşikleri olduğu ülkenin mevduatı olarak değerlendirileceğinden, BIS Türkiye verisine dahil edilmiyor.

Bu kapsamda Merkez Bankası, "2015 yılı Ocak-Eylül dönemi de benzer nitelikte olup, bu dönemde gerçekleşen 13,3 milyar ABD doları düzeyindeki NHN’nin önemli bir bölümünün, BIS istatistiklerince kapsanmayan yurt dışı mevduat hesapları kaynaklı olduğu düşünülmektedir" diyor.

2) TL'DE DEĞER KAYBI

Merkez Bankası'na göre "gizemli para"daki artışın bir başka sebebi de TL'deki değer kaybının Türkiye'deki kişileri mevduatlarını ülkeye getirmeye yönlendirmesi.

2015 yılı Ocak-Eylül döneminde yurt içinde yerleşik kişilerin Türkiye’deki bankalar nezdindeki döviz tevdiat hesaplarında (DTH) 2014 yıl sonuna göre yaklaşık 15,8 milyar ABD dolarlık bir artış gözlendiğine dikkat çekilen raporda, bu dönemde Türk lirasının ABD doları ve euro karşısında değer kaybetmesinin yurt içinde yerleşik kişilerin yurt dışındaki mevduatlarını yurda getirmeye teşvik ettiği düşünüldüğü belirtiliyor.

3) KANUN DEĞİŞİKLİĞİ

Rapora göre, bu durumun bir sebebi de 2008 yılında yapılan bir kanunu değişikliğiyle ihracat bedellerinin tasarrufunun serbest bırakılması, yani ihracttan kazanılan paralarının Türkiye'ye getirilme zorunluluğunun kalkması. Rapora göre, mevduatların yurtiçine getirilmemesi değil, ancak Türkiye’de yerleşik bankalar nezdindeki Döviz Tevdiat Hesabı (DTH)’na transfer edilmesi net hata noksanda artışa sebep oluyor.

Raporda, "Söz konusu işlemlerin, özellikle sermaye girişlerinin gerilediği, Türk lirasının değer kaybettiği ve döviz kuru oynaklığının yüksek olduğu dönemlerde yoğunlaştığı düşünülmektedir" deniliyor.

Yukarı

Business HT×