ENES TUNAGÜR
24 12 2015, 10:03 Güncelleme: 16:51
Enerji ihtiyacının önemli bir kısmını Rusya'dan karşılayan Türkiye, Moskova ile yaşadığı kriz sonrası enerjide alternatif arayışlarına girdi.
Katar ve İsrail gibi birçok enerji ihracatçısını içeren yeni arayışların getireceği çözümlerin birçoğunun 2020 öncesi hayata geçmesi beklenmese de tek bir kaynğa bağımlılığın azaltılması anlamında önemli kabul ediliyor.
İşte yaklaşık 50 milyar metreküplük yıllık doğalgaz ihtiyacının yüzde 55'ini Rusya'dan alan Türkiye'nin 24 Kasım'da patlak veren uçak krizi sonrası attığı ve planladığı adımlar:
1- Katar ile yapılan LNG protokolü
Dünyanın en büyük likit doğalgaz (LNG) tedarikçisi Katar ile 2 Aralık'ta imzalanan ön anlaşmada Katar'ın Türkiye'ye ne kadar LNG ihraç edeceği belirtilmezken, Türkiye'ye gemiyle gelen bu gazı alabilecek yalnızca 2 LNG terminali bulunması kapasiteyi sınırlıyor.
Türkiye'nin doğalgaz ihtiyacının yalnızca yüzde 12'ye yakını LNG ithalatı ile sağlanıyor. Botaş ve Ege Gaz'a ait iki LNG terminalinin toplam yıllık kapasitesi 14 milyar metrekübe yakın.
Dünyanın önde gelen LNG ihracatçıları arasında Malezya, Avustralya ve Nijerya yer alırken, ABD'nin de kaya gazı devrimi sonrası ihracatın önünü açması ülkeyi uzun vadede en önemli tedarikçi haline getirebilir.
2- İsrail'den boru hattıyla doğalgaz taşıma projesi
Mavi Marmara nedeniyle İsrail ile kopma noktasına gelen diplomatik ilişkiler, son haftalarda basına da yansıyan iki taraf arasında temaslarla yeniden kurulmaya yaklaşıyor. Bu yakınlaşmanın temel sebeplerinden birinin İsrail'in Türkiye'ye doğalgaz ihracat potansiyeli olduğu belirtiliyor.
İsrail gazının Türkiye'ye getirilmesinin şu anda Doğu Akdeniz'deki en reel proje olduğunu belirten Turcas Petrol Üst Yöneticisi Batu Aksoy, bu hattan zaman içinde Mısır ve Kıbrıs açıklarındaki gazın da Türkiye'ye gelebileceğini söyledi.
BusinessHT'ye konuşan enerji sektörü yetkilileri, Akdeniz'den geçmesi planlanan doğalgaz boru hattının 2020'den önce çalışmaya başlamasının zor olacağını söyledi.
Henüz iki ülke arasında üst düzey resmi temas bulunmamasına karşılık projeye tarih dahi verilmesinin nedeninin boru hattıyla taşınan doğalgazın hali hazırda LNG'den daha ucuza alınabilmesi olduğu kaydediliyor.
Ancak LNG sektörünün önde gelen şirketlerinden Gunvor Doğalgaz Bölüm Başkanı Robert Alpen, LNG fiyatının orta vadede boru hattıyla rekabet eder hale geleceğini aktardı.
3- Kuzey Irak'tan doğalgaz ithalatı
Irak Merkezi hükümeti ile Başika'daki Türk askeri varlığı nedeniyle gerilen ilişkilere rağmen Kuzey Irak Kürt Bölgesel Yönetimi ile yakın ilişkiler sürüyor.
Bölgedeki en önemli enerji şirketlerinden Genel Energy'nin Başkanı Tony Hayward, Kuzey Irak'tan Türkiye'ye 2020'de 20 milyar metreküp doğalgaz ihraç edilebileceğini aktarmıştı.
Ancak Kuzey Irak'ta yaşanabilecek güvenlik sorunları ve Bölgesel Yönetim'in terör sorunu nedeniyle ekonomik sıkıntıya girmesi de projenin ertelenme ihtimalini ortaya çıkarıyor.
4- Doğalgaz depolama tesisi projesi
Türkiye'nin hali hazırda doğalgaz depolama kapasitesi yalnızca 14 gün olarak ifade ediliyor. Ekonomi Bakanlığı da bu süreyi artıracak projeleri 1 Kasım seçimi öncesi duyurmuştu.
Dünya Gazetesi'nde 9 Aralık 2015'te yer alan habere göre Bendis Enerji Tarsus'ta iki doğalgaz depolama tesisi kuracak ve kapasite iki katına çıkacak. Projenin ne zaman tamamlanacağına ilişkin bir bilgi ise bulunmuyor.
Ancak Bloomberg HT'ye konuşan enerji sektörü yetkililerine göre yaklaşık 10 milyar TL'lik bu projelere finansman bulunması ve hayata geçmesi zor gözüküyor. Yetkililer bu projeler yerine boru hattı ve LNG projelerine yönelmenin Türkiye açısından daha mantıklı olacağını aktardı.
5- İran, Türkmenistan ve Azerbaycan'dan ithalatın artması
Türkiye’nin ikinci büyük doğalgaz tedarikçisi olan İran'ın alternatif arayışında önemli bir rolü olabileceği belirtilse dahi, henüz olumlu ya da olumsuz resmi bir açıklama yok. Türkiye’nin en büyük gaz tedarikçilerinden biri olan Türkmenistan'dan akla gelen ilk rotalardan. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 13 Aralık’ta gerçekleştirdiği Aşkabat ziyaretinde de gündemde bu konu vardı.
Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’le görüşmesi sonrası bir anlaşma açıklanmasa da Türk yetkililer Azerilerin Apşeron sahasından üretilecek ek gazı TANAP'a vermek istediklerini aktardı. Ayrıca Rusya krizinden sonra enerji nakliyesi konusunda Azerbaycan Türkiye'ye yüzde 40 indirim yaptı.
