BARIŞ BALCI
18 12 2015, 17:16 Güncelleme: 18.01.2016, 16:11
“Uzun zaman önce çok çok uzak bir galakside büyük bir ekonomik kriz patlak verdi”
Merakla beklenen ve yaklaşık 9 milyar dolarlık bir ekonomi yaratacağı tahmin edilen Star Wars serisinin 7. Filmi “Güç Uyanıyor” bu cümle ile başlayabilirdi.
Bu iddiayı Amerikalı ekonomist Washington State Üniversitesi Öğretim Üyesi Zachary Feinstein öne sürüyor. Star Wars evreninde olan biteni gerçek hayattaki ekonomik gerçekliklerle kıyaslayan Feinstein’ın It’s a Trap: Emperor Palpatine’s Poison Pill makalesine göre Star Wars evreninde 7. Bölüm öncesi İmparatorluk’u devirecek Asilerin ekonomik kriz ile karşı karşıya kalması kaçınılmaz.
ÖLÜM YILDIZI SAVUNMA HARCAMALARINI ARTIRIYOR
Star Wars’ta ekonomik krize giden sürecin köşe taşları 4. Bölüm ile 6. Bölüm arasındaki gerçekleşen olaylarda döşeniyor.
İmparatorluk’un savunma harcamalarımını iyice artırdığı bu dönemde İmparatorluk’un en önemli silah gücü Ölüm Yıldızı’nın da inşası tamamlanmıştı.
Ölüm Yıldızı’nın inşasının maliyetini bulmak için ise ekonomist Feinstein gözünü gerçek dünyaya çeviriyor.
Yaklaşık 100 bin tonluk çelik kullanılan USS Gerard Ford uçak gemisinin maliyetinin 17,5 milyar dolar tuttuğunu hatırlatan Feinstein bu baz alığında Ölüm Yıldızı’nın maliyetini 193 kentilyon (18 sıfırlı sayı değeri) dolar tutacağını hesaplıyor.
Bu devasa maliyetli Ölüm Yıldızı dördüncü bölümde Luke Skywalker’ın atışı ile yok ediliyor.
Ancak İmparatorluk burada durmuyor. Sadece 4 sene sonra olayların geçtiği 6. Bölüm’de (Jedi’nin Dönüşü) büyük ölçüde inşa edilmiş daha gelişmiş bir Ölüm Yıldızı boy gösteriyor. Feinstein bu yıldızın Ar-Ge harcamalarıyla birlikte 419 kentilyon dolar tutacağını hesaplıyor.
Feinstein’a göre bu kadar kısa sürede İmparatorluk ancak borçlanarak bu projeyi tamamlayabilir. Yani galaksinin en büyük bankası olan ve Klon Savaşları sırasında İmparatorluk yanlıları tarafından “kamulaştırılan” Inter Galactic Banking Clan’den borç alarak...
MALİ KRİZ GALAKSİ’DE BANKACILIK SEKTÖRÜNE SIÇRIYOR
Feinstein bu noktada Inter Galactic Banking Clan “batmak için çok büyük” yapısına dikkat çekiyor:
Inter Galactic Banking Clan’ın varlık değeri için 1929 krizi sonrası Fed’in bilanço genişlemesini kullanan Feinstein Fed’in bilançosunun bu dönemde milli gelirin yüzde 20’si kadar büyüdüğüne dikkat çekiyor. Bu hesapla Inter Galactic Banking Clan’ın da aktiflerinin Gayrisafi Galaksi Hasılası’nın yüzde 20 seviyesinde olduğunu varsayıyor.
İmparatorluk’un bu devasa bankadan borçlanarak gerçekleştirdiği Ölüm Yıldızı 2’nin Endor Savaşl’ında Asilerce yok edilmesiyle bankanın verdiği kredi de “sorunlu” duruma düşüyor.
Banka aktiflerinin Gayrisafi Galaktik Hasıla’nın yüzde 20’sini oluşturduğu düşünüldüğünde galakside bankacılık krizi kaçınılmaz oluyor. Sonuçta İmparatorluk’u deviren Asilerin elinde batmak için çok büyük bir bankayı kurtarmak kalıyor.
1929 krizi perspektifinden bu duruma bakan Feinstein’a göre bu bankanın kurtarılmaması Gayrisafi Galaksi Hasıla’nın yüzde 0'unu küçültecek krizi tetikleyecek.
ASİLERİN BİR “JANET YELLEN” KARAKTERİNE İHTİYACI VAR
Ancak Asilerin bankayı kurtaracak kaynağa ve zamana sahip olduğunu söylemek zor. Asilerin kuracağı Yeni Cumhuriyet’in İmparatorluk borçlarını üstlenmemesi durumunda çok yüksek faizle borçalanabileceğine dikkat çeken Feinstein, güçlü bir Merkez Bankası gerekliliğine işaret ediyor. Feinstein’a göre Bölüm 6’da gerçekleşen olaylar sonrası güçlü bir Merkez Bankası olsaydı Star Wars ekonomik krizinin etkileri yumuşatılabilir.
Kısacası Star Wars’ta olayların seyri 7. Bölümde Fed Başkanı Janet Yellen’den esinlenilen bir karakterin olması gerektiğine işaret ediyor.
----
Feinstein'in çalışmasının orjinalini okumak için tıklayınız.
