MARKETWATCH
12 12 2015, 18:24 Güncelleme: 18:31
Petrol fiyatları 2009'daki küresel finansal krizden bu yana en kötü dönemini yaşıyor. Avrupa petrol endeksi Brent, 40 dolar altını, Amerikan petrolü WTI 36 dolar seviyesini gördü. Bir yılda diğer sanayi ürünlerinin de fiyatları üçte bir oranında azaldı.
Peki 2015'in petrol fiyatları için 'kara yıl' olmasının dört temel sebebi neydi?
1. OPEC
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC), 4 Aralık'ta Viyana'da gerçekleşen zirvede daha önceki toplantılardan farklı olarak günlük ortalama 30 milyon varillik bir üst üretim sınırı açıklamadı. Bunun yerine üye ülkelerin fiili üretim seviyelerini devam edebileceğini duyurdu. Bu, üretimin günde yaklaşık 31,5 milyon varile çıkabileceği anlamına geliyor.
Kararın ardından petrol fiyatları, hızlı bir düşüş eğilimine girerek haftayı son 7 yılın en düşük seviyesinde kapattı.
OPEC'in 10 Aralık'ta açıkladığı rapora göre ham petrol üretimi, kasımda bir önceki aya göre günlük 230 bin varil artarak, 31,7 milyon varile çıktı. OPEC ülkeleri içinde ham petrol üretimi kasım ayında en çok Irak, Angola ve Kuveyt'te arttı, bu dönemde Libya, Nijerya ve Suudi Arabistan'da petrol üretimi azaldı.
ABD'li enerji danışmanlık firması Perry Management'ın yöneticisi Charles Perry'ye göre düşük fiyatlar bazı özel petrol şirketlerinin piyasadan çekilmesine sebep olabilir. Bu da OPEC'in işine gelen bir durum.
2. ABD'NİN KAYA PETROLÜ ARZI
Dünyanın en büyük petrol tüketicisi ABD'de gelişen teknoloji ile birlikte kaya petrolü üretimi, 2008 ile 2014 yılları arasında hızla artarak günlük ortalama 5 milyon varilden yaklaşık 9 milyon varile çıktı.
ABD'nin artan üretimi, petrol ithalatını düşürürken, dünya genelindeki toplam talebi olumsuz etkiledi ve küresel petrol piyasasında arz fazlasına neden oldu.
ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA), ABD'nin toplam petrol üretimini 38 bin azaltarak günde 9 milyon164 bin varile çektiğini açıkladı. Ancak, bu miktar hâlen geçen seneki 9 milyon 118 bin seviyesinin üzerinde.
Charles Perry'ye göre ABD'nin aşırı üretimi durdurmasının tek yolunun fiyatların 25-30 dolar arasına inmesi olacak.
3. KÜRESEL ARZ FAZLASI
EIA'nın verilerine göre ABD'de petrol arzı kadar petrol talebi de artış gösterdi ve son beş yılın en yüksek seviyesine çıktı. Ancak günlük 2 milyon varillik talep, arz fazlasının üzerine çıkamadı.
EIA'Nın Aylık Petrol Piyasası Raporu'nda belirtildiği üzere OPEC ülkelerinin petrol üretimi günlük ortalama 31,7 milyon varile, tüm dünyanın petrol arzı ise günlük 96,9 milyon varile yükseldi.
Küresel petrol talebinin bu yıl sonunda günlük ortalama 94,6 milyon varil olacağını tahmin eden EIA, bu miktarın gelecek yıl ise günlük ortalama 1,2 milyon varil artışla 95,8 milyon varile çıkacağını hesaplıyor.
4. GİDEREK GÜÇLENEN DOLAR
Amerikan Merkez Bankası'nın 15 Aralık'taki toplantısında altı yıl sonra ilk kez faiz artıracağına ilişkin beklentilerin yükselmesi doları da giderek güçlendiriyor. ABD'nin küresel finansal krizden toparlandığının en önemli kanıtı olan faiz artışının yaklaşmasıyla güçlenen dolar petrol yatırımcısını da etkiliyor.
Raporlama ve analiz şirketi Frost & Sullivan’s'ın Petrol ve Gaz Direktörü Carl Larry'e göre OPEC'in petrole üretim sınırlaması getirmemesinin en önemli sebebi dolardaki yükseliş. Çünkü OPEC ülkelerinin ham petrol ticareti dolar üzerinden yapılıyor.
