HABERTÜRK
09 12 2015, 07:36 Güncelleme: 07:38
İran doğal gazını Türkiye’ye satan terminalin müdürü Sadık Ekberpur, Salı günü yaptığı açıklamada ülkesinde ağır kış şartları nedeniyle iç tüketimin arttığını Türkiye’ye gaz ihracatını önemli ölçüde artıracak teknik potansiyele sahip olmadıklarını açıkladı. Günde 28- 30 milyon metreküp gazın geldiği İran’dan önceki geceden itibaren gaz akışı yüzde 50-60 oranında azalarak 14-15 milyon metreküp seviyelerine kadar düştü.
İranlı Mehr Haber Ajansı'na göre 25 yıllığına yapılan anlaşma gereği İran’ın Türkiye’ye günlük 30 milyon metreküp gaz ihraç ettiğini belirten Ekberpur, bu anlaşmaya bağlı olduklarını dile getirdi.
Türkiye, yılda yaklaşık 6 milyar metreküp gaz aldığı İran ile benzer sorunları geçmiş yıllarda da yaşamış, İran zaman zaman ‘kendi ihtiyacım arttı’ diyerek gazda kesintiye gitmişti. Türkiye de bu kararı, İran gazının yüksek fiyatının yanı sıra ‘eksik teslimat’ yaptığını öne sürerek tahkime götürmüştü.
ELEKTRİK FİYATI ARTTI
İran gazındaki kesinti ilk etkisini, gün öncesinde elektrik arz ve talebinin buluşturulduğu ve fiyatların belirlendiği Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi'nde (PMUM) gösterdi. Ortalama 14-15 kuruşlarda olan elektrik birim fiyatı 20-21 kuruşlara kadar çıktı.
Türkiye, ithal ettiği doğal gazın yaklaşık yüzde 50’sini elektrik üretiminde kullanıyor. Bu nedenle kesinti haberi elektrik cephesinde de çalışmaların başlamasına neden oldu. Bazı doğal gaz santrallarında ikincil yakıta geçilirken, hidroelektrik santralları için de ‘kapasite artırma’ talimatı verildi.
RUS GAZI DA KESİLİR Mİ?
Enerji yönetiminde İran gazındaki azalma nedeniyle alarm verilirken, sınırda bir Rus uçağının düşürülmesiyle ilişkilerin gerildiği Rusya’dan gelen gazda da bir sıkıntı yaşanması endişeleri artıyor.
Türkiye, Rusya’dan gelen Mavi Akım’dan 47 milyon metreküp, Batı Hattı’ndan da 42 milyon metreküp gaz alıyor. Yani neredeyse günlük ihtiyacın yarısı Rus gazı ile karşılanıyor. Türkiye’nin elinde tüm arz kaynakları ile birlikte depo dahil günlük 200 milyon metreküp kapasite bulunuyor. Ağır kış günlerinde tüketim 230 milyon metreküpe kadar ulaşınca sıkıntı yaşanıyor.
Türkiye’nin doğal gaz tüketimi 2014’te 49,2 milyar metreküpe kadar ulaştı. Doğal gaz ithalatında İran’ın payı yüzde 18’lerde. Toplam gazın yüzde 19’u konutlarda ısınma, yüzde 48’i ise elektrik üretiminde kullanılıyor.
Özellikle Doğu’da kış şartları nedeniyle tüketimin arttığı bugünlerde ısınmada sorun yaşanmaması için ilk etapta BOTAŞ, 15-20 günlük bir arz talep dengelenmesi için özel program hazırladı. Buna göre yap-işlet ve yap-işlet-devret yöntemiyle çalışan doğal gaz santrallarına yazı gönderilerek bir ya da iki ünitesinde ikincil yakıta yani fuel oile geçilmesi istendi.
