ENES TUNAGÜR
08 12 2015, 16:02 Güncelleme: 16:51
24 Kasım'da Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Suriye sınırında bir Rus uçağını sınır ihlali gerekçesiyle düşürmesi sonrası başlayan diplomatik kriz son günlerde durulmuşa benziyor.
Ancak krizin başlarında özellikle Rusya tarafından yapılan sert açıklamalar ve açıklanan ekonomik yaptırımlarla tırmanan gerginliğin dinmesi için karşılıklı çıkarların duygusallığa üstün gelmesinin gerektiği ifade ediliyor.
Krizdeki son durumu Eski Moskova Büyükelçisi Halil Akıncı ile konuştuk:
Rusya ile krizin tırmandığını görüyoruz. Rusya'nın ekonomisinin de daraldığını göz önünde bulundurulursa, Rusya krizi ne kadar sürdürebilir?
Nereye kadar gideceğini bilemeyiz. İşin içinde bir uygusallık da var. Fakat duygusallık bir süre sonra yerini soğukkanlılığa bırakacak. Çünkü çıkarlar karşılıklı. Bir kere Türkiye uzun vadede kaybedilemeyecek kadar büyük bir pazar. Türkiye ile Rusya komşu ülkeler. İki komşu ülke arasındaki ilişkilerin bir doğal seyri var. Bu da ticarettir. Bu ebediyyen kesilemez. Uzun vadeli çıkarlar, kısa vadeli duygusallığa dayanan durumu geride bırakmamızı sağlayacaktır.
Ticaret yollarının ve enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesinden bahsettik. Bu kriz Türkiye'nin ne gibi adımları atmasını gerektirecek?
Türkiye'de o yönde bir korku olsa da, Rusya büyük bir ihtimalle doğalgazı kesmeyecek. Çünkü zaten fazlaca kurşun sıkıldı. Böyle bir hamle ayağına bir kurşun daha sıkılması anlamına gelir. Aynı zamanda büyük bir piyasanın tereddüte sevkedilmesine yol açar bu hamle. Türkiye açısından tek kaynağa bu kadar bağımlı olmanın son derece tehlikeli olacağı anlaşıldı. Öte yandan da milli gelirimiz çok yüksek olmamasına karşılık, dünyanın en pahalı elektriğini doğalgazdan üretiyoruz.
Peki kriz Rusya'nın iç siyasetini nasıl etkiliyor? Yaptırımlar sonrasında hali hazırda sıkıntıdaki ekonomide enflasyonun daha da yükselebileceği belirtiliyor. İçerideki yansımaları nasıl oluyor?
Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Rusya büyük devlet olma statüsünü kaybetti ve ekonomisi tepe taklak oldu. Son zamanlarda ise Rusya tekrar büyük devlet olarak uluslararası arenada kendini göstermeye başladı. Bu da Rus halkına bir gurur verdi. Bu gururun herhangi bir şekilde yaralanması yöneticileri rahatsız ediyor. Uçak krizi de bu gururu yaraladı. Bu durum da duygusal patlamalara yol açtı. Duygu patlaması da aklı selimin önüne geçti. İki tarafın basını da krizi körüklemede tereddüt etmedi. Ortak bir düşman bulunması da insanları rahatlatıyor. Şu anda da Rus halının ekonomik zorluklar tecrübe ettiği ve yaşam düzeyinin düştüğü dönemde Türkiye'yi düşman seçtiler. Ancak ülkelerin hayatında en sonunda her zaman mantık ve aklı selim galip gelir. Bunları geçici bir duygu patlaması olarak görmek lazım.
