ISOBEL FINKEL - BLOOMBERG NEWS
23 11 2015, 08:42 Güncelleme: 09:51
Türkiye'de yeniden tek parti iktidarının gerçekleşmesi bankaların hisselerinde yükseliş yaşanmasına neden oldu, fakat banka karları bir süre daha baskı altında kalmaya devam edecek.
Bu saptama kredi derecelendirme kuruluşu Moody's'e ait. Moody's analisti Irakli Pipia mevduatlardaki yavaş büyüme ve döviz kaldıralaçlarındaki artışın bir banka karlılıklarını baskılamaya devam edeceği görüşünde.
1 Kasım'da tek parti iktidarının kurulması ile BIST Bankacılık Endeksi yüzde 9,4 artış kaydederken, bankaların üçüncü çeyreğe ilişkin finansal sonuçları daha az coşkulu bir fotoğraf verdi. Türkiye'nin en büyük üç bankası son 5 yılın en kötü çeyreğini yaşadı.
Pipia, İstanbul'da verdiği söyleşide politik belirsizliğin azaldığını fakat bankaların temel operasyon koşullarının değişmediğini belirtti. Pipia, sektörde bazı değişikliklerin gerçekleşmesi, uzun vadede karlılığın, gelişim için sürdürülebilir bir temelin yeniden şekillendirilmesi gerektiğini vurguladı.
Pipia'ya göre reform yönünde çabalar olmadan azalan karlılık belli bir süre daha devam edebilir. Analist, "Yatırımcılara gidiyor ve daha fazla paraya ihtiyacınız olduğunuzu söylüyorsunuz. Bu sizin daha fazla parayı geri ödeyeceğiniz ya da daha fazla karlılık sağlayabileceğiniz anlamına gelir. Fakat şu durumda bu söz konusu değil" ifadelerini kullandı.
2010'da Türk banka varlıklarının gelirleri diğer herhangi bir BRIC ülkesinden daha fazlaydı. Fakat Pipia'ya göre bu tarihten itibaren Türkiye'nin varlıkları her yıl, diğer ülkelerin aksine düşüş gösterdi. Analist bu trendin devam edeceği düşüncesinde.
Türkiye'de bankaların karlılığını sınırlayan bir diğer faktör ise Türk halkının tasarruf alışkanlıkları. Türkiye'de krediler mevduatlardan daha hızlı büyüyor. Geçtiğimiz 10 yıl boyunca yüzde 25 artış gösteren kredileri dizginlemek için hükümetin aldığı önlemler başarılı olurken, mevduat büyümesi de yavaşlama gösterdi. 2011'de kredilerin mevduatlara oranı yüzde 100'ü geçti ve o yıldan bu yana bu oran her yıl artmaya devam ediyor.
Mevduatlardaki ılımlı artış bankaların fonlama açığını kapatabilmek için dış finansmana ihtiyaç duymasına yol açıyor. Pipia, "Eğer çift haneli bir büyüme gerçekleştirmek istiyorsanız, sermaye akışına ihtiyacınız var, çünkü içerideki mevduatlar o kadar da hızlı büyümüyor. Bu durum finans sektörünün genişlemesini, bir yatırımcı güveni konusuna dönüştürüyor" değerlendirmesini yaptı.
Türkiye bankalarının 2010 yılından bu yana sermaye piyasalarından sağladığı fonlama ikiye katlandı.
Moody's Türkiye'nin 2015 yılında bir önceki yılın performansını yineleyerek yüzde 2,9 büyüyeceğini öngörüyor. Bu durum Türk bankalarının karlılığı için dış faktörlerin önemini artırıyor. Pipia, "Bizim Türkiye ile ilgili büyüme tahminimiz hala yüzde 3'ün altında. Dolayısıyla yukarı yönlü bir çıkış sağlayacak herhangi bir temel unsur görmüyoruz" dedi.
Bununla birlikte bankalar beklenmedik şekilde sağlam bir duruş gösteriyor.
Yılın başında Moody's, Türk Lirası'nın zayıflaması ile şirketlerin döviz cinsinden borçlarını ödeyemeyeceği için bankaların takipteki kredilerinde finansal krizden bu yana görülmemiş seviyelerin gerçekleşeceğini öngörüyordu. Fakat bu durum gerçekleşmedi. Yılbaşından bu yana Türk Lirası'nın yüzde 18 değer kaybetmesine rağmen 2015'te takipteki krediler rasyosu yüzde 2,9 oldu.
Pipia bu noktada küçük ölçekli şirketleri ve bireyleri döviz borçlanmasından uzak tutan regülasyonlara dikkat çekti. Pipia, "Döviz borçlarına baktığınız zaman, bu borçların genelde bunlarla başa çıkabilecek şirketlerde toplandığını görürsünüz" dedi.
