BLOOMBERG NEWS
26 10 2015, 14:21 Güncelleme: 14:27
Her sonbaharda, Çin Komünist Partisi ülkenin en önemli 350 patronunu Pekin'de ordunun işlettiği bir otelde toplayarak kapalı kapılar ardında devletin karşı karşıya olduğu konuları tartışıyor. Bu yılın genel kurulu, Başkan Xi Jinping'in bu alanda ilk projesi olan yeni bir ulusal beş yıllık planla da kesişiyor.
Bu plan - Sovyetler'den ilham alınarak tasarlanmış merkezi ve planlı bir ekonomi - çok kapsamlı olacak ve ulus oluşturma sürecini ekonomiden dış politikaya, ordudan çevreye tüm açılardan inceleyen bir çok konuyu içerecek. Bu tasarı, Xi'nin üç yıl önce bir açılış töreninde, 2020'de Çin'in “kısmen rahatı yerinde bir toplum” olacağına - yani GSYİH'nin ve kişi başı gelirin 2010 seviyesini ikiye katlayacağına dair verdiği sözü tutmasını sağlayacak.
Dört gün sürecek genel kurulun temsilcileri planın yapım aşamasına katılamayacak, çünkü plan çoktan Xi'nin kendi seçtiği finansal ekip tarafından düzenlenerek Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu(UKRK) tarafından tasarlandı. Temsilciler tarafından resmi bir onaylama da olmayacak; bu da ilkbaharda Çin Ulusal Halk Meclisi tarafından yapılacak. Temsilcilerin yapacakları ise sadece kimi detayları tamamlamak, ara sıra planın bazı kısımlarını iyileştirmek, ve planı kendi vilayetlerinde ve şehirlerinde nasıl uygulamaya sokacaklarını bulmak olacak.
İşte bu yılki toplantıdan bekleyebileceğimiz beş önemli nokta:
1) DAHA YAVAŞ BİR BÜYÜME
Xi yönetimi bunu “Yeni Normal” olarak adlandırıyor. Çin, ülke 1980'lerin başında dışarıya açıldığından beri ilk kez yüzde 7'nin altında bir büyüme hedefi koyacak. Xi'nin 2012'de verdiği sözleri tutmak için, büyümenin en az ortalama yüzde 6,5 olması gerekecek.
2) KIRMIZIDAN YEŞİLE GEÇİŞ
Güncel beş yıllık planın başlıca ölçümlerinin neredeyse üçte biri temiz enerji, enerji tasarrufu ve çevre korumacılığı konularıyla ilgili, ve bu eğilim de devam edecek gibi duruyor.
Toplantıda GSYİH birim başı enerji tüketiminin ve karbon dioksit yayılımının yüzde 16'dan fazla azaltılması ve ilk kez PM 2,5 - kirli havada bulunan ve büyük sağlık riskleri taşıdığı belirtilen küçük partiküller - hedeflerinin uygulanması bekleniyor.
3) BEBEK ADIMLARI
Çin'in için demografik olarak zaman acımasızca geçiyor, ve ülke umutsuzca daha çok çocuğa ihtiyaç duyuyor. Onlarca yıllık tek çocuk politikası sonunda bir kenara atılabilecek. 2013 Aralık'ında yasalardaki rahatlamayla birlikte yıllık doğum sayısı 2 milyona yükseldi, ve artan baskılarla çalışma çağı nüfusundaki gerileme yavaşlatılıyor.
4) YENİLENME OYUNU
Önceki beş yıllık planların kara lekelerinden biri de, araştırma ve geliştirme alanlarının GSYİH'da yüzdesel olarak hedefleri tutturma konusunda inatla başarısız olması oldu. Ancak Çin itibar basamaklarını çıkmayı istiyorsa, Xi bu durumu göz ardı edemez. Bu nedenle başkanın liderlik ekibi “Çin'de üretilmiştir” ibaresinin “Çin'de yenilenmiştir” olarak değişmesini istediğini resmen belirtti.
Her ne kadar 2015'in yüzde 2,2'lik hedefinin tutturulması pek olası gözükmese de, genel kurul gelecek beş yıl için GSYİH'da yüzde 2,5'ten 3'e kadar yeni bir hedef belirleyerek Japonya'yla olan yüzde 3,5'luk ve Güney Kore'yle olan yüzde 4,2'lik boşluğu kapatabilir.
5) UZUN VE DOLAMBAÇLI BİR YOL
Xi'nin “tek kemer, tek yol” vizyonu –genel olarak eski ticaret yolları çevresinde kurulmuş, Asya, Avrupa ve Afrika'daki 60'tan fazla ülkeyi birbirine bağlayan büyük bir tasarı-- büyük önem taşıyabilir. Xi'nin bu ekonomik ve jeopolitik programı onun imzası niteliğinde, dolayısıyla Mart ayında UKRK tarafından yayınlanan taslağın daha çok detaylandırılması bekleniyor.
Çin'in önderlik ettiği Aya Altyapı Yatırım Bankası ve Yeni İpek Yolu Fonu kilit rol oynayacak. Buradan gelecek ivme Xinjiang ve Guangxi gibi daha az gelişmiş batı bölgelerine yardım edebilir ve Çin'in çelik, çimento ve kimyasal alanlarındaki muazzam kapasite aşımını yönlendirecek bir denizaşırı piyasa sağlayabilir.
PEKİ SIRADA NE VAR?
Müzakereler halka açık bir şekilde yapılmayacak. Ve riskten kaçınan parti patronları oldukça mütevazı hedefler koyma eğilimindeler: önceki beş yıllık plandaki başlıca ibrelerin - ekonomik büyüme, 45 milyondan fazla yeni iş yaratılması, hizmet sektörünün yükseltilmesi vb. - yüzde 90'dan fazlası gerçekleşti.
Toplantı bittiğinde, parti toplantıda tartışılan kilit noktalarla ilgili bir tebliğ çıkaracak. Bunun sonrasında ise iki hafta içinde beş yıllık planın taslağı ortaya çıkacak.
