CONSTANTINE COURCOULAS, ISOBEL FINKEL - BLOOMBERG NEWS
08 10 2015, 07:48 Güncelleme: 07:59
Türkiye'de bankacılık sisteminin allak bullak olan dünyasını içeriden görebilmek için bir mevduat hesabı açmak çok şey anlatıyor.
Türk Lirası mevduatınızı 1 yıldan daha fazla vadeyle bankaya yatırdığınızda karşılığında yüzde 8,5 faiz alıyorsunuz. Bununla birlikte mevduatınızı 3 ay ile sınırladığınızda yıllıklandırılmış getiriniz yüzde 11,2 oluyor.
Bu durum, Türk Lirası'nın siyasi belirsizlik ve artan güvenlik endişeleri nedeniyle rekor düzeyde zayıflaması dolayısıyla Türkiye vatandaşlarının Türk Lirası tutma konusunda isteksiz davranmalarının sonucu.
Türkiye G-20 ülkeleri arasında hane halkı tasarruf oranı en düşük ülkelerden bir tanesi. Dolayısıyla daha pahalı fonlama seçenekleri bulan bankalar tasarruf sahiplerini ikna etmek için daha yüksek faiz oranları teklif etme yoluna başvuruyor.
Oyak Yatırım analisti Aykut Ahlatçıoğlu "Bankalar en azından bazı tasarruf sahiplerinin Türk Lirası'nda kalmasını ikna etmek için faiz oranlarını gözden geçirmek zorundaydı" değerlendirmesini yaptı.
Düşük büyüme görünümü ve Fed'in faiz artıracağına yönelik beklentilerle ortaya çıkan gelişen piyasalardaki satış dalgasından Türk varlıkları da etkilenmişti.
Hane halkları ve şirketler bu duruma döviz satın alarak yanıt verdi. IMF'nin öngörülerine göre bu yıl Türkiye'deki iç tasarruflar G-20 ülkeleri arasındaki en düşük seviyeye gelecek.
Integras araştırma şirketinin kurucu Ercan Uysal da, "Sistemde Türk Lirası mevduatlarda akut bir eksiklik söz konusu" diyerek bu duruma dikkat çekti.
BDDK verilerine Türkiye vatandaşları tasarruflarının yüzde 45'ini dövizde tutuyor. Geleneksel olarak -en azından son 5 yılda- kısa vadeli mevduata ödenen faiz uzun vadeli mevduata ödenen faizden daha fazla olurken, Bloomberg'ün derlediği verilere göre iki vade arasındaki bu fark Türk Lirası'nın Ocak 2014'te yolsuzluk skandalı ile çökmesinden bu yana en yüksek seviyeye geldi.
TEB Stratejisti Erkin Işık, "İnsanlar, bankalar uzun vadeli mevduata daha fazla faiz ödese bile bunu tercih etmeyecek. Bankalar tasarruf açığı dolayısıyla daha yüksek faizler ödemek zorunda ve müşteriler kısa vadeleri tercih ediyor" değerlendirmesi yaptı.
Tasarruf sahiplerinin Türk Lirası'ndan dövize yönelmesi de bankalar için önemli bir maliyet kalemi yaratıyor. Bankaların dolar ve euro borçlanmalarını Türk Lirası'na çevirmeleri ile ilgili maliyetlerinin ciddi düzeyde yükseldiği görülüyor. Faiz swap oranları bu yıl 260 baz puandan fazla artarak üç aylık swaplar yaklaşık yüzde 11'lere geldi. Swap oranı 7 Eylül'de yüzde 11,89 olarak 6 yılın en yüksek seviyesine çıktı.
