BLOOMBERG
17 08 2015, 06:38 Güncelleme: 08:04
ABD'li yatırım bankası Morgan Stanley dış oynaklıklara karşı hassas olan bazı ülkelerin para birimlerini tanımlamak için kullanılan "Kırılgan 5'li" yerine "Sorunlu 10'lu"dan bahsetmeye başlamamamız gerekebileceği konusunda endişeli.
Bu durum Çin'in yuan devalüasyonunun ardından ne kadar çok ülke para biriminin risk altına girdiğini gösteriyor. Her ne kadar analistler bu terimi kendileri kullanmasa da; Brazilya realinden, Peru nuevo solüne ve Güney Kore wonununa kadar pek çok para birimlerinin dünyanın ikinci büyük ekonomisi olan Çin'deki durgunluktan ne kadar çok etkilendiklerini açıklaması açısından iyi bir tanım.
Morgan Stanley stratejisti Hans Redeker, "Bu tamamen kırılganlıkla alakalı. Değişikliklerin en büyük kurbanları, Çin ile ihraçat yarışına giren ve yüksek ihracat oranlarına maruz kalan ülkelerin para birimleri" dedi.
Peki kırılgan beşli hangi ülke para birimleri?
2013'te ortaya çıkan bu terim, gelişmekte olan ülkelerden en kötü performans gösteren sekiz para biriminin dördünü kapsıyor. Türk lirasıyla beraber, Brezilya reali, Güney Afrika randı, Endonezya rupiahı ve Hindistan rupesi yükselen küresel faiz oranları karşısında cari cari açığı finanse etmekte zorlanıyor.
Redeker, bunun nedeni olarak küresel büyümenin durmasını gösteriyor. IMF'ye göre, Japonya, Avrupa ve ABD'de merkez bankaları büyüme için rekor teşviklerde bulunurken, dünya ekonomisi 2009'dan bu yana en düşük seviyede büyüme kaydediyor.
"SORUNLU 10"
Çin ekonomisinindeki yavaşlamaya karşı kırılgan olan para birimleri Thai bahtı, Singapur ve Tayvan doları, Şili ve Kolombiya pesosu, Rus rublesi, won ve sol. Rand ve real ise hem kırılgan beşlide hem de sorunlu 10 listesinde yer alıyor.
Bloomberg verilerine göre, sorunlu 10 listesinde bulunan ülkelerin çoğu, Çin'in en önemli ihracat destinasyonları. 2014 yılında, Çin ihracatının yüzde 37'sini Güney Afrika, yüzde 30'unu Güney Kore oluşturuyor.
Çin para birimi yuanın 1994'ten bu yana en büyük değer kaybını yaşaması, düşük faiz ortanları uygulanacağı endişesini de beraberinde getirdi.
Çin bu hareketi, küresel piyasalarda, ihracatta Çin ile yarışan ülke para birimlerinin zayıflamasına ve gelişmekte olan ülkelerin borsalarını ayı piyasasına itti.
Gelişmekte olan ülke piyasalarını takip eden Bloomberg endeksi, emtia fiyatlarındaki düşüş ve zayıflayan büyüme verileriyle geçen hafta yüzde 0,9 düşüşle en düşük rekor seviyeyi test etti.
Manulife Asset Management trader Chris Chapman, "Çin'in yuan devalüasyonu gelişen piyasalarda döviz kuru değerlemelerinde endişeye neden oldu. Risk kazanç profilindeki değişiklik nedeniyle gelişen piyasalardaki pozisyonumuzu düşürdük" dedi.
Yuan'ın piyasalardaki etkisiyle beraber, yatırımcılar Fed'in dokuz yıl sonra ilk kez faiz artırımına gitme planını da gelişen piyasalarda sermaye çıkısına neden olabilir. Fed'in kararı gelişen piyasaları etkileyecek bir diğer önemli gelişme olacak.
