MARK GILBERT - BLOOMBERG VIEW
08 08 2015, 10:45 Güncelleme: 10:58
ABD Merkez Bankası Fed yılın ilerleyen zamanlarında, muhtemelen Eylül ayında faizleri arttırmaya başlayacak. İngiltere Merkez Bankası (BOE) da aynı zamanda yatırımcıları faiz oranlarını arttırmaya ikna etmeye çalışıyor. Korkarım ki ikisi de ekonomileri bu durumu gerekli kılmadan harekete geçebilirler. Faiz oranlarını sıfıra yakın bırakmak merkez bankasındakileri rahatsız edebilir.
Bugün İskoçya Kraliyet Bankası’ndan bir ekonomist Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü’ndeki 15 üyenin 2008’den beri faiz oranlarını arttırdığını ve de her birinin bu hareketinden vaz geçtiğini belirterek “oranları yükseltmek zordur” dedi.
ABD ve İngiltere merkez bankalarının yakın geçmişlerine bakıldığında neden bu hamleyi yapmaya hevesli oldukları anlaşılabiliyor. Her geçen yıl oranların değiştirilmeden sıfıra yakın bırakılması politika yapıcıları geriyor çünkü enflasyon ivme kazandığında iş başında uyumaktan suçlanacaklar.
Atlanta Fed Başkanı Dennis Lockhart Wall Street Journal’da salı günü yayınlanan röportajında “Hareketsiz kalmaya itiraz var” dedi ve Eylül'de faizleri ancak ekonomik verilerde büyük bir kötüleme olursa değiştirmeyeceklerini ekledi. Perşembe günü BOE Başkanı Mark Carney de ekonomik görünümün daha sıkı bir para politikasıyla daha “tutarlı” olduğunu söyledi.
Hem Fed’i hem de BOE'yi, ülkede ücret artışının olmaması oranları yükseltecekken frenliyor. Merkez bankaları onları bulundukları durumdan kurtarması için kazançlarda artış umuyor. 2008 yılından geçen yılın ilk çeyreğine kadar neredeyse her ay ücretler enflasyona göre düzenlenmiş bir şekilde azalsa bile, İngiltere sekiz ay boyunca enflasyonu geçen gelirlerin keyfini sürdü, yani hala kapatılması gereken bir ara var. Bu esnada geçtiğimiz yıl ABD'de ücret artışı ortalama yüzde 2 ile yüzde 5 arasında kaldı.
Ücretler enflasyon ve büyüme görünümünü belirleyen tek etmen olmasa da ortalama bir müşteriyi ekonomiye ne oluyor sorusunu sorduracak en temel faktörlerden birisidir. Belki de gelir artışındaki yetersizlik merkez bankasından söylendiği kadar karmaşık değildir. Belki de, sadece bir ihtimal, işgücü piyasasını etkileyecek olan robotların yükselişi yavaştan etki göstermeye başlamıştır.
Ekonomik veriler toplayan Statista’ya göre dünyadaki tüm fabrikalarda çalışan robot sayısının 2017 yılında 2 milyona ulaşması bekleniyor, bu da 2011 yılına göre yüzde 70 artış anlamına geliyor. Robotların dünya çapındaki satışı geçtiğimiz beş yıl içinde neredeyse ikiye katlandı, geçen yıl da yüzde 26 yükselerek 225.000 oldu ve bir rekora ulaştı.
Fabrikalarda daha çok robotun kullanılması ücret artışına daha az ihtiyaç kalmasına sebep oluyor. Bu esnada da hizmet endüstrileri ve çok tutulan bilgi ekonomisi pek de mekanize edilemiyor, bu durum da makinelerin daha da akıllanmasına ve yapay zekanın sözünü tutmasına sebep olabilir. Robotların yükselişi faiz oranlarının yükselemeyişinin sebebi olabilir.
