FT
29 07 2015, 09:03 Güncelleme: 09:29
Küresel ekonomiyi etkisi altına alan Çin borsasındaki çalkantı ve emtia fiyatlarındaki düşüş, gelişmekte olan ülke para birimlerinin de 15 yılın en düşüğüne kadar gerilemesine sebep oldu.
Petrol, bakır ve demir gibi emtia fiyatlarında devam eden düşüşle beraber özellikle Brezilya, Rusya ve Kolombiya gibi ham madde ihracatçıları en çok sarsılan piyasalar oldu.
ABD Merkez Bankası Fed'in bu yıl içinde yapmayı planladığı faiz artırımı gerçekleştiğinde gelişen piyasalar üzerindeki baskının daha da artması bekleniyor.
Fed'in "hep var olan bir risk" olduğunu söyleyen Morgan Stanley gelişen piyasa stratejisti James Lord, "Güçlü ekonomik verilerle gelecek ilk ABD faiz artırımı var olan oynaklığı daha da artırır" dedi.
Yatırımcı ruh halinin öncü göstergesi olarak görülen döviz piyasasında yaşanan düşüş hisse ve tahvil piyaslarında daha derin bir satış görülme ihtimalini de artırıyor. MSCI Gelişen Piyasalar Hisse Endeksi bu yıl başından bu yana yüzde 10,9 kaybederken; Brezilya, Türkiye, Rusya gibi gelişemekte olan ekonomilerde devlet ve şirket borçlanma maliyetleri artmış durumda.
ÇİN ETKİSİ
Çin borsasında görülen büyük satış dalgasının ardından hükümetin aldığı önlemlerin de piyasayı dengelemekte başarısız olması küresel yatırımcıları daha da fazla alarma geçirdi. Dünyanın en büyük ikinci ekonomisine olan güvenin azalması emtia fiyatlarını düşürerek gelişmekte olan ülkeleri dış şoklara karşı kırılganlığını artırdı.
RBS'ten Alberto Gallo, "Bir sonraki risk Çin finansal piyasalarında devam eden oynaklık küresel sermaye piyasalarında daha fazla reaksion yaratması - özellikle diğer risklerin de gerçekleşmesi durumunda" dedi.
Brezilya reali ve Kolombiya pesosu bu yıl sırasıyla yüzde 22 ve yüzde 17 düştü. JPMorgan Gelişen Piyasa Döviz Endeksi ise ilk oluşturulduğu 1999 yılından bu yana en düşük seviyeyi gördü.
Ancak bulaşıcılık sadece emtia ihracatçılarıyla sınırlı değil. Siyasi belirsizlik ve güvelik sıkıntılarıyla uğraşan Türkiye'de lira bu yıl başından bu yana yüzde 15'ten fazla değer kaybetti.
Capital Economics geleişen piyasa ekonomisti Wiliam JAckson, "Gelişmekte olan piyasalarda derin sorunlar var. Keskin düşüşler onlara karşı değişen bakış açısını yansıtıyor olabilir" dedi.
