SELÇUK OKTAY
22 07 2015, 10:28 Güncelleme: 12:38
Türkiye'de yılın ilk yarısında seçimlere yönelik belirsizlik tüketim ve yatırım tercihleri üzerinde etki gösterirken ihracatın zayıf performansı ile büyüme zayıf seyretti.
Ekonomistler, ilk yarıda büyümenin yüzde 3'ün altında kalacağını tahmin ediyor.
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) yılın ilk yarısını değerlendirdiği raporunda bu dönemde büyümenin yüzde 3'ün altında kalabileceğini belirtti.
TÜSİAD Başekonomisti Dr. Zümrüt İmamoğlu ve BETAM araştırmacısı Barış Soybilgen tarafından hazırlanan raporda yılın ilk yarısında büyümenin yüzde 2,7 olarak gerçekleşeceği öngörüldü. BETAM araştırmacıları, yılın ikinci çeyreğinde büyümenin bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,5 olmasını beklerken önceki yılın aynı çeyreğine göre ise yüzde 3'lük büyüme tahmininde bulundu.
Türkiye ilk çeyrekte yüzde 2,30 oranında büyümüştü.
BETAM'ın yılın ilk yarısına ilişkin değerlendirmelerinde temel unsurlardan bir tanesi altın hariç ihracatta görülen eğilim oldu. İhracat miktar endeksi yılın ilk dört ayında altın ihracatı ile artış kaydederken, Mayıs ayında altın ihracatının azalması ile endekste önemli ölçüde düşüş gözlenlenmişti. BETAM'ın hesaplamaları altın hariç ihracatta da Mayıs ayında düşüş yaşandığına işaret ediyor. İthalat miktarında iki aydır düşüşler devam ediyor. Geçtiğimiz ay büyük artış gösteren yatırım malı ithalatı da Mayıs’ta düşüş gösterdi. Dolayısıyla BETAM araştırmacıları net ihracatın büyümeye negatif katkı sunmasını bekliyor.
Garanti Yatırım Başekonomist Gizem Öztok da bugün paylaştığı notta zayıf ihracat performansının büyümeyi baskıladığını belirtti. Öztok, "Büyümeye dair resim bir miktar karışık. Özellikle toplam krediler (reel) gibi önemli büyüme göstergeleri 2. çeyrekte daha yüksek seyretmekte. Tüketim vergileri, tüketim malları ithalat hacmi gibi veriler de 2. çeyrekte ilk çeyreğe kıyasla daha iyi. Yatırım tarafında zayıf seyrin devamını beklesek de tüketim tarafında daha da kötüye giden bir tablo yok. Aksine verilerde toparlanma göze çarpıyor. Dış talebin büyüme üzerindeki negatif etkisi ise artacak gibi duruyor. Özellikle ihracat performansımız çok zayıf. Bu da büyümemizi baskılıyor" değerlendirmesini yaptı.
Yılın ilk yarısında sınırlı bir büyüme beklenirken, siyasi taraftaki belirsizliğin tüm yılın büyümesine etki etme riski de bulunuyor. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek geçen hafta yaptığı değerlendirmelerde özellikle erken seçimin olumsuz bir senaryo olduğunu, böylesi bir seçimin 2015 yılının tümüyle belirsizlikle kalmasına yol açacağını söylemişti.
Ekonomistler de 2015 yılı büyümesi kapsamında siyasi taraftaki belirsizliklerin etkisine dikkat çekiyor. Zümrüt İmamoğlu ve Barış Soybilgen, Fed'in faiz artışı beklenirken içeride belirsizliklerin arttığına dikkat çekerken Suriye sınırında yaşanan gelişmelerin de Türkiye'nin görünümünü zayıflattığını vurguladı. Araştırmacılar, "Koalisyon görüşmeleri henüz tamamlanmış değil ancak erken seçim ihtimali giderek daha fazla gündeme geliyor. Suriye sınırında yaşanan olumsuz gelişmeler de Türkiye’nin görünümünü zayıflatıyor. İçeride siyasi belirsizliğin bir an önce sonlandırılması, ekonomik reformlara odaklanılarak küresel risklere karşı tedbirler alınması gerekiyor" ifadelerini kullandı.
Gizem Öztok da uzun vadede büyüme modelinde sorun olduğunu ve reform ihtiyacının sürdüğünü, bir koalisyon hükümetinin ise bu ihtiyaca cevap veremeyeceği için uzun vadede büyüme konusunda olumlu beklenti içinde olmadıklarını belirtti. Bununla birlikte Öztok 2015 yılına ilişkin yüzde 3,5'luk büyüme beklentisini sabit tuttu. Öztok, " Siyasette resim netleşmeden 2015 yılına dair yüzde 3,5 olan büyüme beklentimizi değiştirmiyor ve halen erişilebilir hesaplıyoruz. Bunun da temel sebebi halen iç talebin büyüme beklentimizle uyumlu seyrediyor olması. Yüzde 3.5 büyüme beklentimizin 2.5 puanı iç talepten, 1 puanı da pozitif dış talep katkısından geliyor. Daha yüksek bir iç talep fakat daha düşük bir dış talep katkısı görmemiz muhtemel" değerlendirmesini yaptı.
Temmuz ayı Merkez Bankası Beklenti Anketi'nde 2015 yılına ilişkin büyüme beklentisi yüzde 3 olmuştu.
