BARIŞ BALCI
21 07 2015, 12:06 Güncelleme: 12:47
Yunanistan için üçüncü kurtarma paketi, Yunan parlamentosundan geçse de uzun vadede Yunanistan’ın çıkışı halen güçlü bir ihtimal olarak duruyor. Bloomberg anketine katılan ekonomistlerin yüzde 71’ine göre Yunanistan’ın 2016 yılı sonunda Euro Bölgesi’nden çıkışa zorlanma tehlikesi bulunuyor. Ankete katılan ekonomistlerin yarısı Yunanistan Başbakanı Alexis Tsipras’ın hedeflediği 86 milyar euroluk kurtarma paketinin yetersiz kalacağını düşünüyor.
London School of Economics Öğretim Üyesi Kostas Matakos’a göre planda yer alan 35 milyon euroluk yatırım paketi (Juncker paketi olarak da anılıyor) akıllıca kullanılırsa Yunanistan ancak 2016’nın son çeyreğinde büyümeye geçecek. Matakos 2015 için yüzde 3.5 küçülme öngörüyor. Bu tablo da en azından 2016 için Grexit tartışmalarının ne kadar alevlenebileceğine bir işaret.
Yunanistan’ın 2016’da çıkışının gerçekleşmesi durumunda ise ekonomistler Euro bölgesinde köklü değişiklikler bekliyor. Washington Üniversitesi Ekonomi Profesörü Fabio Ghironi’ye göre bu değişikliklerin başında Wolfgang Schaeuble’nin kökü 1994’lere dayanan “değişken geometri” modelinin uygulanması gelebilir.
DOĞU ALMANYA İLE BAŞLADI
Grexit sonucunda neler olabileceğine geçmeden once Schaueble’nin bu modelinin köklerine yakından bakmakta fayda var. Schaeuble’nin bu fikrinin kökenleri ise Doğu Almanya-Batı Almanya birleşmesine kadar gidiyor. Helmut Kohl hükümetinin bakanı olarak birleşme müzakerelerinin ekonomik cephesinde yer alan Schaeuble, Doğu Almanya varlıklarının özelleştirilmesinde önemli rol oynadı.
Berlin Duvarı’nın yıkılmasının hemen ardından gerçekleşen ilk serbest seçimlerde göreve gelen Doğu Almanya heyeti piyasa ekonomisine geçişte karma modeli öngörüyordu. Ancak Schaueble’in başında bulunduğu heyet Treuhend adı verilen ve devlet varlıklarını bünyesinde barındırından kurumu özelleştirme makinesine çevirdi. Doğu Alman görevlilierin yetkileri ülke dışına taşınırken özelleştirmeler bizzat Batı Almanya karar alıcıları tarafından gerçekleştirildi. Schaeuble’nin bu hamlesi bugün Yunanistan için kurulan ve özelleştirmeleri yönetecek 50 milyar euro’luk fonla çarpıcı benzerlikler taşıyor. #pagebreak#
1994’TEKİ SCHAEUBLE KRİTERLERİ VE ‘DEĞİŞKEN GEOMETRİ’
1989 ve 1991 yıllarında Schaueble bu görüşmeleri yürütürken Maastricht Anlaşması’nın kriterlerinin belirlenmesinden de kritik rol oynadı. Anlaşma özellikle Güney Avrupa ülkelerinin mali ve para politikası kriterlerine uymalarını öngörüyordu. Ancak Schaeuble bu kriterlerle yetinmedi 1994’te Hristiyan Demokrat parti tarafından, Karl Lamers ile birlikte yayınladığı makalede euro bölgesi parasal birliği için ‘değişken geomertri’ modelini önerdi. Bu modelin anahtar kriteri Almanya’nın kemer sıkma ve tasarruf değerlerini benimseyen çekirdek ülkelerden oluşan parasal birlik kurulması, bu kriterlere uymayacak diğer ülkelerin ise geçici ya da kalıcı bir şekilde parasal birlikten çıkarılması oldu. Schaeuble-Lamers planı dönemin Almanya Başbakanı Helmut Kohl tarafından desteklense de Kohl bu modelin sadece tartışma amaçlı olduğunu vurgulamıştı.
2008 finans krizi sonrası gevşeyen bütçe politikaları planı yeniden gündeme getirdi. 2014 yılında Schaeuble ve Lamers planın ilkelerini yeniden hatırlatan bir makaleyi Financial Times’da yayınlayarak özellikle Fransa’nın genişlemeci politikalarını hedef aldı. Son olarak tıkanan Yunanistan görüşmelerinde geçici çıkış fikri ile Schaeuble yeniden değişken geometri anlayışını yankıladı. Birçok ekonomist Yunanistan üçüncü kurtarma planının başarısız olmasında değişken geometri modelinin tek seçenek olabileceğine dikkat çekiyor.
GREXIT OLUR VE “DEĞİŞKEN GEOMETRİ” UYGULANIRSA…
Peki program başarısız olur ve euro zone değişken geometri modeline geçerse neler olur? Business HT’ye konuşan Washington Üniversitesi Ekonomi Profesörü Fabio Ghironi bu durumda en büyük riskin politik bulaşıcılık riski olduğuna dikkat çekerken Avrupa içinde tarife savaşlarına başlatacağına dikkat çekiyor. Grexitt’in domino etkisi yaratacağını savunan Ghiroini yeni euro grubunun Almanya, Kuzey Avrupa Doğu Avrupa ve Baltık ülkelerinden oluşacağını belirtti. Ghiroini bu çekirdek birlikte Fransa’nın da bulunmasını beklediğini ancak Fransa’da milliyetçi baskıların politik risk getireceğini vurguladı.
Çekirdek euro’nun beklenenin aksine rekabet gücü yaratmayacağını savunan Ghiroini bu modelin gümrük tarifeleri savaşlarını da başlatacağını öngörüyor. Ghiroini “Bir ülke euro’dan çıkıp para birimini devalue ettiğinde Avrupa pazarında rekabet gücü kazanacak. Buna karşın çekirdek euro üyelerinin gümrük tarifeleriyle karşılık vermesi çok olası. Böylece müdahaleci ticaret politikaları Euro içinde türeyecek. Avrupa’nın ekonomik büyümesi için daha yüksek entegrasyon, Avrupa’yı küresel ölçekte daha rekabetçi yapacaktır” diye konuştu.
