BLOOMBERG NEWS
19 07 2015, 13:42 Güncelleme: 13:57
Halkın daha fazla kemer sıkmaya Hayır dediği referandum sonuçlarına rağmen, Yunanistan’ın beş yıl içinde aldığı üçüncü kurtarma paketi bu hafta içinde parlamentonun da onayıyla kabul edildi. Ancak Syriza liderliğinde oluşan koalisyonun çöküşü ve Atina’da patlak veren protestolar şunu gösterdi: Yunanistan’da hala pek çok kişi sonunda elde edilen “ödülün,” yani euroda kalmanın, daha fazla kemer sıkmaya değip değmeyeceğini sorguluyor. İşte Yunanistan ekonomisinin euroya geçişinden bu yana gösterdiği performansıyla ilgili, bu sorunun cevabını bulmaya yardım edecek bazı bilgiler:
1) KİŞİ BAŞINA DÜŞEN MİLLİ GELİR
Euro üyeliği ilk zamanlarda Yunanlılar için harika olmuştu. Kişi başına bazda ekonomilerinin boyutu yüzde 25 yükselmiş ve Avrupa Birliği ortalamasına çok yaklaşmıştı. Ancak önce küresel kriz, sonra kendi borç krizleri sadece birkaç yıl içinde bütün kazanımları sildi. 2012 yılına gelindiğinde, Yunanlıların kişi başına düşne milli geliri 2001 yılındakiyle aynıydı ve AB ortalamasının yüzde 74’üne düşmüştü.
2) BORSA
Özel sektörü anlamak için ise Atina Borsası’na baktığımızda, euronun Yunan şirketlerine faydalarını görmek iyice zorlaşıyor. 2003-2007 yılları arasında piyasada görülen istikrarlı toparlanmaya rağmen, endeks hiçbir zaman euroya geçiş öncesinde gördüğü rekor seviye olan 6,355 puanı görmedi ve o zamandan bu yana 800 puanın altına düştü.
3) TİCARET
Yunanistan’ın euroya katılımasının hiçbir şey olmasa, ortak para birimini paylaştığı ülkelerle yapacağı ticareti artırmada olumlu etkisi olcağını düşünürdünüz; ve tam olarak da öyle oldu. Üye olmadan önce ülkenin Euro Bölgesi ülkeleine ihracatı 4,5 milyar dolarken, bu rakan 2014’te 11,2 milyar dolara çıktı. Ancak şöyle bir pürüz var ki, aynı dönemde Yunanistan’ın Euro Bölgesi dışındaki ülkelere ihracatı daha bile fazla arttı. 2000’de yaklaşık 5,5 milyar dolar seviyesindeyken 14 yıl içinde 24,8 milyar dolara yaklaştı. Böylece ortak para biriminin kuruluş argümanının tersini kanıtlamış oldu.
4) GENÇ İŞSİZLİĞİ
İstihdam piyasasına bakarken, Yunanistan’ın euroya katıldığı dönemde işsizlik oranının zaten düşmekte olduğunu hatırlatmakta fayda var. Yinede euroya geçişten sonraki birkaç yıl boyunca işsiz Yunan sayısı gittikçe azaldı.Özellikle 15 ve 24 arasındakiler arasındaki işsizlik oranında etkileyici bir düşüş görüldü. Ancak küresel resesyon ve devam eden borç kriziyle beraber bu ilerleme yok oldu. Dünya Bankası verilerine göre, Yunanistan’da genç işsizliği oranı yüzde 50 ile tüm dünyada genç işsizliğinin en yüksek olduğu ikinci ülke.
5) MEVDUATLAR
Yunanlıların elinde bulundurduğu mevduat 1990’ların sonlarının büyük bir kısmında GSYH’nin yüzde 16’sının üzerinde seyrederken, ucuz kredi imkanları birkaç yıl süren bir harcama dalgası yarattı. Bunun ardından mevduat oranı yüzde 4’e kadar düştü. Şimdi ise ucuz kredi olanaklarının ortadan kalkması ve tüketicilerin daha temkinli hale gelmesiyle para birikimi arttı. 2013 yılında ülkenin elindeki mevduat miktarı GSYH’nin yüzde 11’ine ulaştı: Ülkenin borcunu ödemek için yeterli olmasa da iyi bir başlangıç.
