BUSINESSHT
12 05 2015, 15:27 Güncelleme: 15:47
TDM ekibi 5 grafikte verileri analiz etti.
1- Çekirdek cari denge
Cari açık yaklaşık 5 milyar dolar ile beklentilerin üstünde geldi. Bu şekilde 12 aylık toplam açık, 43,9 milyar dolardan 45,5 milyar dolara yükselmiş oldu. Genişlemenin önemli nedeni enerji ve altın hariç cari fazladaki erime; ‘çekirdek’ cari denge olarak adlandırabileceğimiz bu denge, bizim hesaplamalarımıza göre 4,6 milyar dolarlık bir fazladan, 2,7 milyar dolara (12 aylık toplam) geriledi. Ancak analistler cari açıktaki bu genişlemenin – enerji ve altın ihracatı sayesinde - Nisan ayında tekrar daralmaya döneceği konusunda hemfikir.
2- Bavul ticareti
Beklentinin üzerinde gelen cari açıkta bavul ticaretinde devam eden gerileme, turizm gelirlerindeki durağan seyir ve belki de en önemlisi, Mart ayında yüksekçe seyreden kâr transferleri vb. sebepler rol oynamış gibi duruyor. Bilindiği gibi bavul ticareti TÜİK dış ticaret rakamlarında yer almıyor, sonradan tahmin ediliyor. Bu rakam son aylarda 400 milyon dolar düzeylerinde seyrediyor – ki bu yüzde 50 civarında sert bir daralmaya işaret ediyor.
3-Ödemeler dengesi
Ayrıca turizm gelirleri oldukça durağan seyrediyor. Mart ayındaki gelirler geçen Mart ayına göre aynı düzeylerde (1 milyar doların az üstünde) takılmış vaziyette. Yatırım gelirlerinde ise kâr transfer ve realizasyonları nedeniyle Mart ayında, son aylardaki seyrin üzerinde (1 milyar doları aşan) bir açık oluşmuş durumda.
4- Açığın finansmanı
Mart ayında yaklaşık 5 milyar dolar cari açığa karşın, sermaye/finans hesabından da 1,7 milyar dolar kadar çıkış yaşandı. Yani Mart ayında bir kez daha literatürde ‘ani duruş’ (sudden stop) tabir edilen – cari açığı finanse etmeye yeterli sermayenin gelmemesi, hatta sermaye çıkışların olması durumu – bir hal yaşandı gibi duruyor. Peki bu çıkışlar ve cari açık nereden finanse edildi? Bu defa hata-noksan önceki ayların aksine çok önemsizken; cari açığı ve sermaye çıkışlarını rezervlerden finanse etmiş olduk. Mart ayında TCMB rezervlerinde 6,6 milyar dolar düşüş yaşandı...
5- Sermaye akımları
12 aylık toplamda sermaye girişleri 47 milyar dolar civarında seyrediyor ama bunun içinde en istikrarlı kabul edilen doğrudan yabancı yatırım ve uzun vadeli (finansal olmayan) şirket kredileri görece zayıf seyrini sürdürürken (sırasıyla 4,8 milyar dolar ve 4 milyar dolar düzeyinde) portföy girişleri ağırlığını sürdürüyor. Portföy içinde nispeten uzun vadeli olan Eurobond ihraçlarının olması olumlu, ama 12 aylık toplam bazında sermaye girişlerinde hem miktar hem de kalite sorunları sürüyor gibi duruyor.
