KERİM KARAKAYA VE SELÇUK OKTAY
24 04 2015, 12:09 Güncelleme: 13:46
"Enflasyonda yılın ilk çeyreğinde belirgin bir iyileşme bekliyoruz. Gerileyen petrol fiyatları, kur etkisinin azalması ve gıda fiyatlarının etkisiyle enflasyonda kayda değer düşüş gelebilir. Son 45 yılın en düşük enflasyonunu görebiliriz".
Ocak ayında Enflasyon Raporu tanıtımında konuşan Merkez Bankası Erdem Başçı'ya ait olan bu tahminler, aradan geçen 4 ayın sonunda zora girmiş gibi görünüyor.
Yılbaşından bu yana yüzde 50 artan petrol, yüzde 15 yükselen dolar ve beklentilerin aksine yıllık yüzde 14 çıkan gıda fiyatları Başçı'nın yılbaşındaki tahminlerini alt üst edecek nitelikte.
"Yılın başında bu kadar iyimser olan sadece Erdem Başçı değildi" diyen Burgan Bank Başekonomisti Haluk Bürümcekçi, "Ekonomistler de benzer yönde analizler yapıyordu. Ancak geçen sürede bütün bu beklentilerin tersi gerçekleşti" diye konuştu.
Bürümcekçi'ye göre yılın ilk yarısında enflasyonda en iyi dönem bekleniyordu. Ancak özellikle kurdaki artış nedeniyle enflasyondaki yükselişin devam edebileceğini söyleyen Bürümcekci şöyle konuştu: "Gıda fiyatlarında düzelme yok. Nisan'da da enflasyonda artış görebiliriz. Yılsonunda ise enflasyonda yüzde 7'leri görebiliriz".
Merkez Bankası yılsonunda enflasyonun yüzde 5,5 olacağını tahmin ediyor. Piyasa oyuncularının beklentisi ise yılsonunda enflasyonun yüzde 7,29 olacağı yönünde.
Global Source Ekonomisti Murat Üçer de yılbaşında ekonomideki iyimserliğe dikkat çekerek, "Ekonomistlerin de büyük bölümü iyimserdi. Ama kimse Başçı kadar iyimser değildi. Yaşananlar sonrasında bunların büyük bölümü boşa çıktı. En olumsuz etkilenen kalem ise enflasyon oldu" dedi.
Üçer, enflasyonun yüzde 6,5'lere kadar gerileyebileceğini ancak yılsonuna doğru yeniden yükselişe geçeceğini sözlerine ekledi.
İLK DARBE PETROLDEN
Tahminlere ilk darbe petrolden geldi. Ocak'ta 45 dolara kadar inen ve cari açıkla enflasyona olumlu katkı yapacağına inanılan Brent petrolün varil fiyatı yüzde 50 artışla bugün 66 dolara dayandı. 55 milyar dolar enerji ithalatı ile dışa bağımlı olan ekonominin bu düşüşle ivmelenebileceği tahmin ediliyordu.
Kötü hava koşulları nedeniyle gıda fiyatlarındaki artış enflasyon hesaplarını karıştırdı. Mart'ta gıda enflasyonu yıllık yüzde 14'ü aşarken, aylık enflasyonun yüzde yarısı gıdadan geldi.
Petrol ve gıda ile birlikte dolar kuru da kötü sürpriz yaptı. Dolar/TL yılbaşından bu yana yüzde 15 değer kaybederek 2,73'ü aşarken TL en kötü performansı gösteren gelişen ülke para birimi oldu.
Finanbank ekonomist İnan Demir'e göre kurdan iyi haber seçimlere kadar gelmeyebilir. "Seçime kadar TL'nin dolar karşısında değer kaybetmesini iki şey engelleyebilir" diyen Demir, "Bunlardan birisi doların küresel durumu. Fakat dolarda bu dönemde küresel olarak bir değer artışı eğilimi yok. Bir ikincisi de seçimler yaklaşırken yabancı yatırımcıların daha iyi bir fiyatlamaya gitmesi. Fakat bunun da gerçekleşeceğini sanmıyorum" tahmininde bulundu.
BÜYÜME HAYAL KIRIKLIĞI
Hükümet yılsonunda yüzde 4 büyüme öngörürken, piyasa oyuncuları tahminlerini yüzde 3'e doğru aşağı revize ediyor. Petrol kaynaklı büyümenin gelebileceği tezleri geçerliliğini kaybederken, yavaşlayan iç ve dış talep büyüme öncü göstergelerini olumsuz etkiliyor.
Sanayi üretimi, PMI, tüketici güveni, kapasite kullanımı oranı gibi ilk çeyrekte zayıf seyreden veriler sonrasında ekonomistler ilk çeyrekte büyümenin yüzde 1'in altında kalmasını bekliyor.
Enflasyon ve büyümedeki olumsuzluklara rağmen cari açıktaki iyileşme sürüyor. Geçen yılın Şubat ayında 62 milyar dolar olan cari açık bu yıl 43 milyar doların altında indi. Enerji ve altın hariç bakıldığında ise cari fazla veriliyor.
