ŞİRKET FATURALARI ARTIYOR
Ancak Türkiye'nin Gazprom'dan ithalatının üçte birden fazlasını karşılayan özel sektör küçük bir indirim dahi alamadı.
Kaynaklardan birine göre, Türk ithalatçı şirketlerin gaz faturası Ocak'ta yüzde 10 artışla 1,000 metreküp başına 374 dolar olurken, Almanya'da ödenen ortalama fiyat yüzde 25 düşüşle 284 dolar oldu.
Gazprom'un 27 milyar metreküplük Türkiye satışlarının 10 milyar metreküpü yedi şirket tarafından alınıyor ve bu şirketler de Botaş için açıklanan indirime benzer ya da daha fazla indirim almak istiyor.
Doğalgaz İthalatçıları ve İhracatçıları Derneği ve Akfel Holding Başkanı Fatih Baltacı, “Biz de fiyatların Avrupalı şirketlerin ödediği seviyelere indirilmesini istiyoruz. Türk hükümetinin bu konudaki girişimlerini tamamen destekliyoruz” dedi.
Gazprom sözcülerinden Seregi Kupriyanov, geçen yıl Türkiye'ye 10 milyar dolarlık gaz veren şirketin hem Botaş hem de özel şirketlerle görüşmelere devam ettiğini söyledi.
Rusya daha önce de boru hatlarına ev sahipliği yapan ülkelere indirim sağlamıştı. Örneğin, iptal edilen Güney Akım projesinin geçeceği ülkelerden Bulgaristan indirim sözü almıştı.
Rusya, Ukrayna'yla 2019 vadesi dolacak transit anlaşmasını yenilemek yerine Karadeniz'in altından Türkiye'ye gidecek bir boru hattı inşa etmeye ve Asya'ya ihracatını arttırmaya hazırlanıyor. Pazartesi günü açıklamalarda bulunan Gazprom CEO'su Miller Avrupa'yı, Ukrayna'nın transit rolünü korumak için Güney Akım projesini baltalamakla suçladı ve Türk Akımı'nın da engellemenin “vahim bir hata” olacağını söyledi.
Moskova'daki Uralsib petrol ve gaz analistlerinden Alexey Kokin, planlanan boru hattının Türkiye'nin enerji transit merkezi olması hayallerine katkıda bulunduğunu, Rusya'nın ise Ukrayna'yı bypass etmek için alternatif bir yolunun olmadığını belirtti.
YUNANİSTAN'IN KATILIMI
Oxford Enerji Araştırmaları Enstitüsü kıdemli araştırma görevlisi Simon Pirani, Güney Akım projesinin iptalini de hatırlatarak Rusya'nın boru hattı üzerindeki ülkelerle anlaşmalar yapmaya ihtiyacı olduğunu söylüyor.
Geçen hafta Putin, “her yıl yüz milyonlarca euro” sözü vererek Yunanistan'a da Türk Akımı'na katılmasını teklif etti. Ülkesindeki bir radyoya konuşan Yunan Enerji Bakanı Panagiotis Lafazanis, Rusya'nın anlaşma imzalanır imzalanmaz gaz fiyatlarını indirmesinin beklendiğini söyledi. Bakanın verdiği bilgilere göre anlaşmanın önümüzdeki hafta itibariyle imzalanması bekleniyor.
Lafazanis ayrıca, “Çok büyük ihtimalle boru hattıyla beraber, 2019 sonrası bu hattan sağlanan gelirle ödenmek üzere Yunanistan para da alacak” dedi.
HATTIN GELECEĞİ
Ocak ayında Gazprom, boru hattı için anlaşmanın ikinci çeyrekte imzalanmasının hedeflendiğini açıklamıştı. Ancak Azerbaycan'daki Stratejik araştırmalar Merkezi kıdemli araştırmacısı Gulmira Rzayeva'ya göre bu süreç daha da uzun sürebilir. Rzayeva, “Fiyat manevraları, politika, jeopolitika - tüm bunlar anlaşmayı geciktirebilir” dedi.
VTB Capital analistleri ise geçen hafta yayınladıkları bir notta, “Önemli politik boyutu da göz önünde bulundurulduğunda, Türk Akımı projesinin geleceğini tahmin etmek genel olarak bir hayli zor,” diyor.
