Yeni zamlar enflasyon sepetinin ne kadarını ilgilendiriyor?

Türkiye, 2018 yılına elektrik, köprü ve otoyollar ve doğal gaz zammı ile girerken, enflasyon sepetinin önemli kısmının da bu zamlardan etkileneceği görülüyor. 

TÜİK'in enflasyon hesaplamalarına göre, enflasyon sepetinin yüzde 14,85'i konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar kaleminden, yüzde 16,31'i ulaştırma kaleminden oluşuyor. Bunlar dikkate alındığında son zamlar enflasyon sepetinin yani tüketicinin cebinin yaklaşık yüzde 30'unu oluşturuyor. 

Kurumların yaptığı hesaplamalara göre elektrik zammı Ocak enflasyonunda değişen oranlarda etki gösterecek. Halk Yatırım'ın yaptığı hesaplamalarda yüzde 8,8'lik elektrik zammının Ocak ayındaki enflasyonda etkisi 0,4 puan olacak. Garanti Yatırım'ın hesaplamalarına göre ise yeni elektrik tarifesi TÜFE'ye 0,24 puan katkı sağlayacak. 

Global Yatırım Başekonomisti Sertan Kargın, son zamların enflasyonda 2018'de de çift hane beklentilerinin destekleyeceğine işaret etti. Kargın, "Bu zamların bir kısmı bekleniyordu ama bazıları da sürpriz oldu. 2018'de enflasyonun çift haneye çıkması için birçok faktör var ama enflasyonu yüzde 9'un altına çekecek faktörler daha az" ifadelerini kullandı. 

Türkiye İstatistik Kurumu TÜFE ağırlıklarının hesaplanmasında ve enflasyon sepetinin oluşturulmasında temel veri kaynağı olarak Hanehalkı Bütçe Anketini kullanıyor. Bu ankette hanehalklarına hangi mal ve hizmetleri, ne kadar harcama yaparak satın aldıkları soruluyor. 

Tüketici fiyat endeksi ağırlık sistemi oluşturulurken hanehalkları tarafından yapılan nihai parasal harcamalar dikkate alınmakta, toplam hanehalkı nihai parasal tüketim harcamaları içinde 1/1000'den fazla ağırlık alan mal ve hizmetler TÜFE sepetine dahil ediliyor.

Bu anketin yanı sıra çıkış yapan ziyaretçiler anketi, kurumsal nüfus bireysel tüketim harcaması anketi de ağırlık hesaplamalarında
kullanılıyor. 

İlk zam haberi eletkrik ile ilgili olarak gelmişti. Buna göre 1 Ocak 2018'den itibaren elektrik fiyatlarında yüzde 8,8 zam yapılacağı açıklanmıştı. 

Elektrik zammını köprü ve otoyollara zam haberi takip etti. 

Karayolları Genel Müdürlüğü, 1 Ocak'tan geçerli olmak üzere, Boğaz köprüleri ve otoyol geçiş ücretlerinde araç sınıflarına göre ortalama yüzde 10 ile yüzde 25 arasında zam yapıldığını açıkladı.

Açıklamada, Boğaz köprülerinden otomobil geçiş ücretinin 8.75 TL olduğu kaydedildi. 

Son olarak da santrallere sağlanan doğalgaza zam yapıldığı haberi yansıdı. 

BOTAŞ, özel sektör doğalgaz santrallarına sattığı gaza ikinci bir zam daha yaptı. 1 Ocak’tan geçerli olmak üzere gaz fiyatı, yüzde 4,8 oranında artırıldı. Sanayi gazının fiyatı da artırılırken behiriçi doğalgaz dağıtım şirketlerinin, üreticilere gaz satışını engellemek için de tarife değişikliğine gidildi.

Elektrik üretim amaçlı gaz fiyatı, 1 Ocak’tan geçerli yüzde 4,8 oranında arttı ve KDV ile ÖTV hariç (1000 metreküp) 763 TL’den 800 TL’ye çıktı.