Forekste kuralları baştan yazan yönetmelik

"Merkez bankalarının merkez bankası" adıyla anılan Bank for International Settlements (BIS) foreksin kurallarının baştan yazan 55 maddelik yeni prensip yönetmeliği kamuyla paylaştı.

İki yıl süren çalışmalardan sonra nihai halini alan prensipler, foreks piyasasının daha sağlam, adil, likit, açık ve şeffaf olmasını amaçlıyor.

Son yıllarda büyük yatırım bankalarının foreks piyasasına yönelik suçlamalar karşısında ödediği cezalar 10 milyar doları aşmış, Türkiye ve Fransa başta olmak üzere birçok ülkede kaldıraçlı işlem ayağı regülatörler tarafından kısıtlanmışken,  yeni yönetmeliğin piyasada güveni hem düzenleyici kurumlar hem de yatırımcılar nezdinde yeniden inşa etmesi bekleniyor.

ASIL AMAÇ "DAHA İYİ FOREKS"

Bankalararası iletişimin şeffaflaşması, müşteri emir bilgilerinin işlemci çıkarına kullanımının ve piyasa manipülasyonun engellenmesi yönetmeliğin ana amaçları arasında.

YEREL SERMAYE PİYASASI KANUNLARI ETKİLENMEYECEK

Prensip yönetmeliğin uygulaması hem merkez bankaları hem de özel sektör tarafındaki çalışma grupları tarafından denetlenecek. Piyasa katılımcılarının faaliyet gösterdikleri ülkelerde mevcut hiçbir yasayı değiştirmediği vurgulanan belgede katılım gönüllülük esasına dayalı olsa da sektörde geniş ölçekte kabul almış durumda.

Merkez bankalarının uygulamada da politika fonksiyonları ve yasal görevlerini engellemediği sürece destek olmaları bekleniyor. Hazırlık süresi 6-12 ay arasında öngörülüyor.

3 SAYFA İMZA LİSTESİ

Kabul belgesinde  İngiltere Merkez Bankası ve New York Fed'in yanı sıra 3 sayfaya yayılan imza listesinde HSBC, Deutsche Bank, BNP Paribas, Barclays, Citi, JP Morgan ve Blackrock ile Rolls Royce gibi devlerin imzası bulunuyor. 

6 BAŞLIKTA 55 MADDE

78 sayfalık belgede yer alan 55 madde, özetle şu 6 başlıkta gruplanıyor:

1) Etik: Piyasa katılımcılarının forekste adalet ve dürüstlüğü öne çıkarmak için etik ve profesyonelliğe uygun hareket etmeleri.

2) Emirler: Emir iletimi ve gerçekleşmede şeffaflık ve likitliğe dikkat edilmesi.

3) Bilgi Paylaşımı: Piyasa katılımcılarının güvene odaklanarak iletişimlerinde açık ve doğruluğu esas alması.

4) Risk Yönetimi: Foreks piyasası işlemleriyle ilgili risklerin güçlü takibi ve raporlama.

5) Yönetim: Sorumluluk alanları açıkça belirlenerek, efektif yönetim prosedörü ile tüm foreks piyasası işlemlerinin takibi.

6) Takas ve saklama işlemleri: Foreks işlemi sonrası doğru, öngörülebilir ve hızlı takas kayıtları.

TAM OLARAK NE OLACAK?

BIS'in global foreks prensipleri, kur sabitleme işlemlerinden banka hazinelerinde döviz traderlarının iletişim ortamlarına kadar birçok düzenleme getirirken bireysel yatırımcıların sorularının yoğunlaştığı alanları da kapsıyor.

Forekste tezgah üstü piyasanın doğal koşullarına bağlı olarak ani-hızlı hareketlerde alım/satım emirlerinin yazılan seviyelerde gerçekleşmediği durumlar sıklıkla aracı kurum ve yatırımcılar arasında tartışma konusu.

BIS, bu noktada stop-loss ve kar al emirlerinin daha önceden müşteriye açıkladığı bir politikaya bağlı belirlenecek "referans oran" kılavuz alınarak gerçekleştirilmesini öneriyor. Slipaj durumunda oluşabilecek oranların da yine önceden belirlenmesi ve senaryoların açıklanması isteniyor. Bu şekilde gri alanların netleşmesi amaçlanıyor.

Yatırımcılara farklı spread verilmesinde tek kriterin hacim olması doğru uygulama kabul ediliyor.

Yatırımcı emirleri toplanarak bir pakette piyasaya gönderildiğinde dealerın kendi iç sıralamasını kesinlikle takip etmiş olması bekleniyor.

Pozisyonların kısmi hedge edilmesi işleminin ise yalnızca slipaj gibi bir ek maliyet yansıtmamak için müşteri lehine olduğunda tercih edilmesi öneriliyor.