BLOOMBERG NEWS
06 05 2015, 09:49 Güncelleme: 09:59
İran tüm ürünleriyle küresel piyasalara dönmek için hazır beklerken, fiyat düşüş endişeleri artmaya başladı.
Akla ilk gelen petrol. Ancak İran ve Batı'nın nükleer anlaşmaya varmasından daha fazla etkilenecek bir sektör daha var, o da fıstık.
İran'ın fıstık sektöründeki nüfuzu ham petrol ticaretinden çok daha fazla. Petrolde dünyanın en büyük yedinci üreticisiyken, fıstık üretiminde birincilik için ABD'yle yarışacak büyüklükte.
Petrolde olduğu gibi İran'ın Avrupa ve ABD pazarlarına fıstık satışları da yaptırımlar tarafından kısıtlanmış durumda. Washington ve Tahran arasında yaklaşık 10 yıldır devam eden nükleer tartışmada çözüme yaklaşıldıkça, traderlar da fiyatların düşmesini bekliyor.
Dubai merkezli gıda şirketi Hakan Agro DMCC'nin CEO'su Hakan Bahçeci, “Yeni arzın etkisi olacak” diyor.
Fıstık sevenler için piyasadaki arzın artması iyi haber. Arz sıkıntıları sebebiyle geçtiğimiz 5 yıl içinde fiyatlardaki artış yüzde 40'a ulaşmıştı.
ABD'nin geçen yılki fıstık üretimi 1.3 milyar dolar değerinde gerçekleşti. İran'ın üretimi de aşağı yukarı bu seviyelerde. Ancak fıstığın İran'ın ham petrolden sonra ikinci en büyük ihracat kalemi olduğu düşünülürse onun için önemi çok daha büyük.
Tahran'ın en büyük fıstık alıcıları arasında Çin, Hindistan ve Türkiye var. Ayrıca ülkenin fıstıklarının bir bölümü Türkiye üzerinde Avrupa piyasalarına da gidiyor.
KALİFORNİYALI ÜRETİCİLER RAHAT
İran fıstığının piyasaya dönmesinden en büyük zarar görecek olanlar ise geçtiğimiz 10 yıl içinde kuraklığa rağmen üretim alanını iki katına çıkaran Kaliforniyalı çiftçiler. Kaliforniya'da 1979'da başlayan fıstık üretimi, geçen yıl 2004'deki seviyesini üçe katlayarak 523 milyon pound'a kadar çıktı.
Ancak Kaliforniya fıstık sektörü şimdilik rahat gözüküyor.
Fresno'daki Fıstık İdare Komitesi Başkanı Bob Klein, İran'ın fıstıklarının yüksek aflatoksin içermesi sebebiyle ABD ve Avrupa'ya satışlarda zorlanacağını söyledi.
Klein, “Sektörde İran'ın dönmesinden dolayı büyük bir endişe görmüyorum. Fiyatlar iyi gidiyor. Fıstık en kârlı çok yıllık ekimlerden biri” diyor. Yani fiyatlar biraz düşse bile, Kaliforniya'daki çiftçiler için şartlar iyi gitmeye devam edecek.
