AB Komisyonu: Türkiye ile Gümrük Birliği modernize edilmeli

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu, Türkiye ile 20 yıldır devam eden Gümrük Birliği Anlaşmasını yenilemek için yetki istedi. Bloomberg News'un haberine göre Komisyon, anlaşmanın modernize edilmesi teklifinde bulundu.

Konu müzakere edilip taraflarca üzerinde mutabakata varıldıktan sonra Gümrük Birliği iyileştirmesinin Avrupa Parlamentosu (AP) ve AB Konseyi tarafından onaylaması gerekiyor.

YENİ DÜZENLEME NELERİ KAPSAYACAK?

31 Aralık 1995'te yürürlüğe giren Gümrük Birliği'nin, günümüz şartlarına uyarlanması hem AB hem de Türkiye tarafından gerekli görülüyor. Gümrük Birliği, mevcut haliyle sadece sanayi ürünlerini kapsıyor. Geleneksel tarım ürünleri ise bu anlaşmanın kapsamında yer almıyor.

Anlaşmanın güncelleştirmesiyle, Gümrük Birliği'ndeki ürünlerin niteliği ve yelpazesinin tarım, hizmetler, sanayi ve kamu alımları alanlarını kapsayacak şeklide genişlemesi ve AB’nin 3. ülkelerle imzalayacağı serbest ticaret anlaşmalarında Türkiye’nin mağdur olmasınında önüne geçilmesi hedefleniyor.

Mevcut durumda AB’nin Kanada ve ABD ile yapacağı serbest ticaret anlaşmaları Türkiye pazarını bu ülkelerin ürünlerine açarken, Türkiye AB ülkelerinin bu ülkede faydalanacağı gümrük kolaylıklarından mahrum kalabiliyor.

AB’nin beşinci büyük ticaret ortağı olan Türkiye’nin AB ile karşılıklı ticareti yıllık 140 milyar euroyu buluyor. Türkiye toplam ticaretinin yüzde 40’tan fazlasını AB ülkeleriyle gerçekleştiriyor. Türkiye’ye yapılan doğrudan yabancı yatırımların yaklaşık 3’te biri AB’den geliyor.

AB: TAAHHÜTLERİMİZİ YERİNE GETİRİYORUZ

AB Komisyonu'undan yapılan açıklamada, Gümrük Birliği'nin güncelleştirilmesinin 29 Kasım 2015 ve 18 Mart 2016 tarihlerinde yapılan AB-Türkiye zirve kararlarında yer aldığı hatırlatılarak, "Bu teklifle birlikte AB Komisyonu taahhütlerini yerine getirmeye devam ediyor. Gümrük Birliğinin mevcut AB-Türkiye ticari ilişkilerini yansıtarak iyileştirilmesi tüm taraflara önemli ekonomik fayda sağlar" ifadesi kullanıldı.

29 Kasım 2015 tarihinde Türkiye AB arasında yapılan zirvede alınan kararlarda Gümrük Birliğinin güncellenmesine de yer verilmişti. Zirve sonuç bildirisinin 10. maddesinde "Gümrük Birliğinin güncellenmesine ilişkin hazırlık çalışmalarının tamamlamasının ardından 2016 yılı sonlarına doğru resmi müzakereler başlatılabilecektir." İfadesi yer almıştı.

Türkiye açısından önem arzeden bu konuya 18 Mart 2016’da yapılan Türkiye-AB sığınmacı mutabakatında da yer verilerek, "AB ve Türkiye'nin, Gümrük Birliğinin güncellenmesi doğrultusunda sürdürülen çalışmaları memnuniyetle karşıladığı" belirtilmişti.

HANGİ HİSSELER ETKİLENECEK?

Konuyla ilgili olarak bir bilgi notu paylaşan Ak Yatırım Araştırma, borsada işlem gören şirketlerden Tat Gıda ve Pınar Süt’ün söz konusu düzenlemeden olumlu etkileneceğini belirtti.

BusinessHT'ye konuşan Ünlü & Co Menkul Değerler analistleri ise söz konusu güncellemenin bir tek ihracatı değil ithalatı da etkileyeceğini belirterek, Avrupa'dan daha ucuz maliyetle süt ithal edilebilmesinin önünün açılacağını ifade etti. Ünlü & Co Menkul Değerler de Pınar Süt, Tat Gıda hisselerinin yanısıra Banvit'in de olumlu yönde etkileneceğini söyledi. 

Analistlere göre şekerpancarından şeker üreten Türkiye'de yeni gümrük düzenlemesiyle birlikte şekerin ithalatının artması ve maliyetinin düşmesi de muhtemel. Bu durumun olumlu yansıması ise Coca-Cola ve Ülker hisselerinde görülebilir. 

İş Yatırım'dan İlyas Safa Urgancı ise çiftçinin desteklenmesi adına şekerpancarında devlet regülasyonu olduğunu hatırlatarak şeker fiyatlarını ve kotayı düşürecek bir uygulamanın çok mümkün olmadığını vurguladı. 

Urgancı, Gümrük Birliği düzenlemesiyle işlenmiş gıdalarda ihracatın yolunun açılması hedeflendiğinden Pınar Süt, Tat Gıda, Pınar Et, Banvit hisselerinin olumlu etkilenebileceğini ifade etti. 

TÜRKİYE EKONOMİSİNE 12 MİLYAR EUROLUK GELİR

İktisadi Kalkınma Vakfı  (İKV) Genel Sekreteri Doçent Doktor  Çiğdem Nas, konuyla ilgili şu değerlendirmelerde bulundu.

"Gümrük Birliği'nin güncellenmesiyle ilgili Mayıs 2015'ten bu yana devam eden bir süreç var. Bu süreçte bugün önemli bir adım gerçekleşti ancak bu, sürecin tamamlanması ya da müzakerelerin tamamlanması anlamına gelmiyor. Bugün Komisyon, kendi müzakere pozisyonunu oluşturdu. Konsey daha sonra onaylarsa bu pozisyon netleşecek."

Nas,  Türkiye-AB ilişkilerinin kritik bir süreçten geçtiği dönemde Komisyon'un kendi görüşünü hazırlaması en azından Gümrük Birliği'nin güncellenmesi sürecinin 2017'de hız kazanacağı şeklinde yorumlanabileceğini ifade etti.

"1-2 sene sürmesini beklediğimiz bir müzakere süreci olacak" diyen Nas, Türkiye'nin Gümrük Birliği bağlamında AB müktesebatına önemli ölçüde uyum sağladığının altını çizdi. Bu müktesebatın sürekli değiştiğini söyleyen Nas, Gümrük Birliği'nin güncellenme sürecinde önemli ekonomik alanda değişiklikler gerekebildiğini ifade etti.

Nas, tarım ürünlerinin Avrupa Birliği pazarına girip girmeyeceği ile ilgili "Süreç bitmeden kesin bir şey söylemek zor" diye konuştu. İKV Genel Sekreteri, "Tarım ürünlerinde karşılıklı olarak bir liberalleşme olacağını düşünüyoruz" dedi ve Türkiye'nin tarım alanında bir dönüşüme ihtiyacı olduğunu da vurguladı.

Gümrük Birliği'nin olumlu etkileri gibi bazı sektörlerde olumsuz etkilerinin olabileceğini söyleyen Nas, "Genel olarak baktığımızda bizim ekonomimizde 12 milyar euroluk bir gelir artışına neden olacak. Gümrük Birliği'nin derinleştirilmesinin yüzde 2,5'luk bir gelir artışına yol açacağı ifade ediliyor" dedi.

İKV Genel Sekreteri, düzenlemenin Türkiye'ye yatırımcı çekmesi açısından olumlu olabileceğini de sözlerine ekledi.