Türkiye, 15 Temmuz akşamı ordu içinde Fethullah Gülen Cemaati'yle bağlantısı olduğu belirtilen bir grup askerin yönetime el koyma girişiminde bulunmasıyla başlayan olaylarla sarsıldı.
Saat 22:00 sıralarında Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet köprüleri ile havalimanlarının girişlerinin tanklarla kapatılmasıyla başlayan tedirginlik, sokaktaki askerlerin "Bu bir tatbikat değil. Silahlı kuvvetler yönetime el koydu" ifadelerinin yer aldığı sosyal medya paylaşımlarıyla ayyuka çıktı.
Saat 23:25'i gösterdiğinde Türk Silahlı Kuvvetleri'nin internet sitesinden yapılan açıklamada ordunun ülke yönetimine bütünüyle el koyduğu açıklandı. Cumhurbaşkanlığı kaynakları, açıklamanın TSK tarafından yapılmadığı ve korsan olduğunu duyurdu. 1. Ordu Komutanı Orgeneral Ümit Dündar, bur girişimi TSK'nın desteklemediğini söyledi.
Konuyla ilgili olarak ilk resmi açıklama Başbakan Binali Yıldırım'dan geldi. Yıldırım, CNN Türk canlı yayınında ""Bir kalkışma ihtimali üzerinde duruyoruz. Belli ki emir komuta zinciri olmadan asker içerisindeki bazı kişilerin kanunsuz bir eylemi söz konusu. Ancak vatandaşların ve milletim bunu bilsin ki demokrasiye herhangi bir zarara getirecek hiçbir faaliyete izin verilmeyecek" açıklamasını yaptı. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı 'darbeye teşebbüs' soruşturması başlattı. Sokağa inen askerler hakkında gözaltı kararı verdi.
23:30 sularında Ankara'nın Gölbaşı ilçesindeki Polis Özel Harekat Eğitim Merkezi'nde bir patlama meydana geldi. Aynı saatlerde Anadolu Ajansı'ndan Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar'ın rehin alındığı duyuruldu.
Saatler 00:15'i gösterdiğinde darbe yanlısı askerler, TRT binalarına baskın düzenledi. TRT spikeri Tijen Karaş'a zorla TSK bildirisi okutuldu. Bildiride "Yönetime el koyulmuş, ikinci bir emre kadar sokağa çıkma yasağı ilan edilmiştir" ifadesi yer aldı. TRT binası çevresinde helikopterden zaman zaman ateş açılırken gece yarısından itibaren TRT yayını kesildi.
O sırada Marmaris'te tatilde olan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, CNN Türk yayınına bağlanarak, askeri kalkışmaya tepki gösterdi ve halkı meydanlara davet etti. Erdoğan, "Milli iradeye yönelik bu ayaklanma hareketine karşı tabii ki hukuk, yasalarımız, anayasamız neyi gerektiriyorsa bunun bir defa cevabını bu yapı ister Silahlı Kuvvetler içinde olsun, bir grup azınlık da olsa ister başka kurumlarımızın içerisinde olsun, gereken cevabı alacaklardır" dedi.
Erdoğan'ın "Meydanlara inin" çağrısından sonra Ankara ve İstanbul'da binlerce kişi darbe girişimini protesto için sokaklara döküldü. Tank üzerlerine çıkmaya ve bazı asklerin etkisiz hâle getirilmesine kadar uzanan ayaklanmalar, darbe yanlısı askerlerin silahla karşılık vermesi, polisin göz altılara başlaması ve çatışmalara dahil olması ile kaosa dönüştü.
Boğaziçi Köprüsü'nde askerler halkın üzerine ateş açmaya başladı. İstanbul'da Harbiye Ordu Evi, Vatan Caddesi ve TRT binaları önünde çatışma çıktı. Ankara'da ise Türkiye Büyük Millet Meclisi ve MİT Lojmanları, Gölbaşı Özel Harekat Daire Başkanlığı F16'larla vuruldu.
Çatışmalarda aralarında AK Parti'nin isim babası sayılan Erol Olçak, 16 yaşındaki oğlu Abdullah Olçak, Yeni Şafak gazetecisi Mustafa Cambaz, Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Mustafa Varank'ın ağabeyi Prof. Dr. İlhan Varank'ın da bulunduğu en az 265 kişi yaşamını yitirdi. Bin 500'den fazla kişi yaralandı.
Saat 02:30 sıralarında bir askeri helikopter Doğan Medya Grubu'nun binasına girerek CNN Türk yayınına el koydu, binanın boşaltılmasını istedi. Binaya polisle beraber halkın da akın etmesi sonucu arbede çıktı. Bir süre sonra askerler gözaltına alındı ve CNN Turk yayını devam etti.
Olayların hemen ardından Marmaris'ten ayrılan Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın uçağı 03:20'de İstanbul Atatürk Havalimanı'na indi.
Saatler 04:00'ü gösterirken Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, darbe girişimiyle bağlantılı yargı ve ordu mensupları hakkında gözaltı kararı verdi. 07:00'de yapılan açıklamada Genel Kurmay Başkanlığı'na vekalaten Birinci Ordu Komutanı Ümit Dündar'ın atandığı duyuruldu. Aynı saatlerde Boğaziçi Köprüsü'nü işgâl eden askerler teslim oldu. Polislerin gözaltı işlemi yaptığı sırada, köprü yakınında bekleyen vatandaşlar, askerlere saldırdı. Bazı askerler öldürüsiye dövüldü.
GÖZALTI SAYISI 8 BİN 600'Ü GEÇTİ
Darbe girişimi sırasında ve sonrasında gerçekleştirilen operasyonlarda göz altı sayısı 8 bin 660'ı geçti. 115'i general, bin 350'si subay, 4 bin 854'ü diğer askeri personel olmak üzere toplam 6 bin 319 askere gözaltı işlemi uygulandı.
Operasyonlar sonucu emniyetten aralarında rütbelilerin de bulunduğu 210 kişi gözaltına alındı. Ayrıca, bin 481 hakim ve savcının yanı sıra Ankara'da 39, İstanbul'da 3, diğer illerde 608 olmak üzere toplam 650 sivile gözaltı yapıldı.
Gözaltına alınan şüphelilerden 990'ı tutuklandı. Bunlardan 34'ü polis, 17'si general, 65'i subay, 583'ü asker, 273'ü hakim ve savcı, 18'i sivillerden oluştu.
AKIN ÖZTÜRK VE 25 GENERAL TUTUKLANDI
Darbe girişiminin başarısız olmasının ardından, planlayıcılardan olduğu iddia edilen eski Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Akın Öztürk Ankara'nın Kazan ilçesindeki Akıncı Dördüncü Ana Jet Üs Komutanlığı’nda pazartesi günü gözaltına alınmasının ardından 19 Temmuz tarihinde tutuklandı.
Öztürk, savcılık ifadesinde, "Askeri darbeyi planlayıp, yöneten bir kimse değilim. Kimin planlayıp, yönettiğini bilmem." dedi.
2. Ordu Komutanlığı Karargahı'nın bulunduğu İnönü Kışlası'nda darbeci askerler ile polis ve jandarma arasında çıkan çatışmanın sona ermesinin ardından 2. Ordu Komutanı Orgeneral Adem Huduti, 2. Ordu Kurmay Başkanı ve Garnizon Komutanı Avni Angun, 7. Ana Jet Üs Komutanı Tuğgeneral Emin Ayık ile birlikte 7 asker gözaltına alındı. Orgeneral Huduti, Garnizon Komutanı Angun, Üs Komutanı Ayık ile birlikte 7 komutan, emniyetteki işlemlerinin ardından Malatya Adliyesi'ne çıkarıldı. Savcılıktaki ifadelerinin ardından tutuklanma talebiyle mahkemeye sevk edilen Orgeneral Huduti, Garnizon Komutanı Angun, Üs Komutanı Ayık ile 7 komutan, 20 saat süren sorgularının ardından çıkarıldıkları mahkemece tutuklandı.
Darbe girişiminin planlayıcıları arasında Akın Öztürk'ün damadı Pilot Yarbay Hakan Karakuş'un da olduğu, Genelkurmay Başkanı Hulusi Akar ile kuvvet komutanlarının Karakuş'un Ankara'da işgal ettiği üste tutulduğu iddia edildi.
Eğitimve Doktrin Komutanlığı (EDOK) Muhabere ve Destek Eğitim Komutanı Korgeneral Metin İyidil de 19 Temmuz akşamı tutuklandı.
Öztürk ile İyidil hakkında vatana ihanet suçundan işlem başlatılmıştı.
EDOK Muharip Birlikler Komutanı İyidil darbe girişimi sırasında “Etimesgut Zırhlı Birlikler Okulu’nda ufak bir kalkışma var. Onu da en kısa sürede bastıracağız. Biz devletimizin, milletimizin ve Sayın Cumhurbaşkanımızın emrindeyiz" demişti.
118 GENERAL VE AMİRAL GÖZALTINDA, 2 ORDU KOMUTANI TUTUKLU
15 Temmuz'dan bu yana devam eden soruşturmalar kapsamında yurt genelinde 118 general ve amiral gözaltına alındı.
İlk tutuklama Şırnak'ta gerçekleşti. Gözaltına alınıp adliyeye sevk edilen Çakırsöğüt Jandarma Komando Tugay Komutanı Tuğgeneral Ali Osman Gürcan, çıkarıldığı mahkemece, Türk Ceza Kanunu'nun 309. maddesindeki, "Anayasayı ihlale teşebbüs" ve 312. maddesindeki "Cebir ve şiddet kullanarak Türkiye Cumhuriyeti'ni ortadan kaldırmaya ve görevlerini yapmasını kısmen veya tamamen engellemeye teşebbüs edilmesi" suçlarından tutuklandı.
2. Ordu Komutanı Orgeneral Adem Huduti, 2. Ordu Kurmay Başkanı ve Garnizon Komutanı Tümgeneral Avni Angun, 7. Ana Jet Üs Komutanı Tuğgeneral Emin Ayık, 2. Ordu İdari Kurmay Yar Başkanı Tuğgeneral Mustafa Serdar Sevgili, 1.Ordu Harekat Başkanı Tuğgeneral Eyyüp Gürlersavcılık sorgularının ardından çıkarıldıkları mahkemece tutuklandı.
Tutuklananlar arasında İstanbul İl Jandarma Komutanı Gürcan Sercan da bulunuyor.
CUMHURBAŞKANI BAŞYAVERİ TUTUKLANDI
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Başyaveri Albay Ali Yazıcı da tutuklananlar arasında. Havacı, denizci ve karacı olan diğer 3 yaver ise gözaltına alındı.
Habertürk'ün edindiği bilgiye göre, Albay Yazıcı, 15 Temmuz'da Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile birlikte Marmaris'te değil, Ankara'daydı. Cumhurbaşkanı Genel Sekreteri Fahri Kasırgayı'da Albay Yazıcı'nın kaçırdığı iddia edildi.
İKİ ALBAY MİDİLLİ'YE KAÇARKEN YAKALANDI
Darbe girişimine katıldıkları gerekçesiyle haklarında arama kararı olan Hava Kuvvetleri Komutanlığı Pilot Albay Murat Karakuş ile İstanbul Hava Harp Okulu Dekanı Albay Ahmet Gümüş, Yunanistan'ın Lesvos Adası Midilli Kentine kaçmak için geldikleri Ayvalık'ta, İlçe Emniyet Müdürlüğü TEM Büro Amirliği ekiplerince yakalandı.
Ankara Batı 2.Sulh Ceza Hakimliği, Murat Karakuş'un yanısıra 4. Ana Jet Üssü Komutanı Tuğgeneral Hakan Evrim ve İstanbul Kuzey Deniz Saha Komutanı Koramiral Ömer Faruk Harmancık'ı da tutukladı.
8 ASKER YUNANİSTAN'A SIĞINDI
Darbe girişimine destek veren 1977 doğumlu Binbaşı Gencay Büyük, 1977 doğumlu Binbaşı Ahmet Güzel, 1980 doğumlu Yüzbaşı Abdullah Yetik, 1980 doğumlu Yüzbaşı Feridun Çoban, 1982 doğumlu Yüzbaşı Süleyman Özkaynakçı, 1981 doğumlu Yüzbaşı Uğur Uçan, 1976 doğumlu Başçavuş Bilal Kurugül ve 1979 doğumlu Başçavuş Mesut Fırat, 16 Temmuz sabahı askeri ghelikopterle Yunanistan'ın Dedeağaç bölgesine indi.
Türkiye askerlerin iadesini talep etti. 8 asker İltica Komisyonu'nda mülakata alındı.
Komisyondan sızan ilk bilgilere göre, kaçak subaylar 'kendilerine çıkan olaylarda yaralananların alınarak ambulanslara götürülmesi görevi verildiğini, üç helikopter ile havalandıktan sonra yerden ateş açıldığını' anlatıyor.
Komisyona helikopterlerine ateş açılması sonucu helikopterlerden ikisini bırakıp biri ile Yunanistan'a kaçtıklarını ve Türkiye'de can güvenliklerinin olmadığını, ailelerinin hayatlarından da endişe ettiklerini söyleyerek iltica taleplerinin kabul edilmesi için komisyonu ikna etmeye çalışıyor.
KAMUDA DEPREM
Darbe girişiminin ardından bakanlıklar ve kamu kurumlarında on binlerce personel görevden alındı. Başbakanlık, İçişleri Bakanlığı, YÖK, Milli Eğitim Bakanlığı, MİT, Diyanet İşleri Başkanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı ve Enerji Piyasası Denetleme Kurumu’nda toplam 28 bin 321 kişi görevden alındı. Bunun yanında Milli Eğitim Bakanlığı özel eğitim kurumlarında görev yapan 21 bin öğretmenin lisansını da iptal etti. Toplamda ise 49 bin 337 kişi görevden alınmış oldu.
ÜLKE GENELİNDE TÜM DEKANLARIN İSTİFASI İSTENDİ
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı (YÖK), bütün devlet ve vakıf üniversitelerindeki toplam bin 577 dekanın istifasını istedi.
İstifası istenen dekanların bin 176'sı devlet, 401'i ise vakıf üniversitelerinden oluşuyor.
Rektörler dâhil tüm akademisyenlere yurt dışına çıkış yasağı konuldu.
İnternet sitemizde kullanılan çerezlerle ilgili bilgi almak ve tercihlerinizi yönetmek için Çerez Politikası, daha fazla bilgi için Aydınlatma Metni sayfalarını ziyaret edebilirsiniz. Sitemizi kullanarak çerezleri kullanmamızı kabul edersiniz.
