Bir yabancı stratejistin Türkiye seyahat notları

Nomura stratejisti Timothy Ash, yatırımcıların aklına takılan pek çok sorunun cevabını aramak amacıyla geçen hafta içinde Türkiye'ye bir seyahat düzenledi.

İşte analistin 1-3 Haziran tarihlerinde Türkiye'deki bankalar, analistler, diplomatlar ve gazetecilerle yaptığı görüşmelerde edindiği izlenimlerden öne çıkan notlar:

Türkiye ekonomisine ve piyasalara ilişkin riskler nasıl fiyatlanmalı?

Özellikle coğrafi konumu nedeniyle Türkiye'de her zaman siyasi sıkıntılar olduğunu söyleyen Ash'e göre, neyin önemli olduğunu veya piyasa etkisinin olup olmadığını anlamak zor. Ash, ayrıca şu ana kadar piyasaların tüm riskler ve sorunlar karşısında oldukça iyimser olduğuna dikkat çekiyor. Bu bağlamda Ash'in yatırımcılara siyasi riskler karşısında odaklanmalarını tavsiye ettiği denge yaratabilecek bazı unsurlar şöyle:

• Cazip teknik göstergeler 
• Türk lirası'nın ucuz görünümü
• Büyümedeki devamlılık
• Güçlü kamu maliyesi
• Güçlü bankacılık sistemi
• Olumlu dış finansman ortamı

Türkiye'yi nasıl bir yıl bekliyor ve büyüme tahmini üzerindeki riskler neler?

Ash, güvenlik ve siyaset endişelerinin, Rusya'nın yaptırımlarının turizmde hissedilen etkisinin ve terör tehdidinin iç talep, yavaşlayan büyüme ve enflasyon ortamı üzerinde de etkisini göstereceğini düşündüğünü söyledi. 

Ash'e göre büyüme yüzde 3 veya daha altında gerçekleşebilir, ancak enflasyon tarafında aşağı yönlü sürprizler devam edecek. Bu da Merkez Bankası'nın faizleri daha da indirmesine alan sağlayacak. Kurdaki gelişmelere bağlı olarak Ash 100 baz puanlık daha indirim bekliyor. Cari açık ise yavaşlayan iç taleple dengelenmeye devam edecek, böylece turizm gelirlerindeki düşüşün etkisi daha az hissedilecek. Cari açığın milli gelire oranı yüzde 4'ün hemen biraz altında gerçekleşebilir.

Ash, bu tahminler üzerindeki en büyük risklerin ise iç sorunlardan ziyade dış unsurlar olduğunu belirtiyor. Brexit riskleri, ABD seçimleri, Çin gibi etkenler gelişen piyasalarda riskten uzak durma isteğini tetikleyerek Türkiye'yi de olumsuz etkileyebilir.

Türkiye'nin halihazırda kırılgan seyreden turizm sektörünü hedefleyen bir terör saldırısının da diğer potansiyel risklerden olduğunu belirten Ash, Tunus'taki gibi olası bir saldırının cari açık ve büyümedeki etkisinin yanı sıra inşaat, bankacılık, emlak ve perakende sektörlerinde de kendini hissettireceğini söyledi. 

Ekonomi ne gibi olumlu sürprizler yapabilir?

Ash Türkiye'nin her zaman olumlu sürprizler de yapabilen bir ülke olduğunu söyleyerek, Suriye örneğini verdi. Suriyeli göçmen krizinin başta Türkiye ekonomisi açısından olumsuz görüldüğünü hatırlatan Ash, şimdi 3 milyon Suriyelinin çalışmasının, ticaret yapmasının, ev kiralamasının veya satın almasının ve genel olarak ekonomiye dahil olmasının olumlu olduğunu ve muhtemelen net hata noksan kaleminin rekor seviyelere yükselmesine neden olduğunu ifade etti.

Startejiste göre, İran ekonomisinin yabancı yatırımcılara açılması ve Suudi Arabistan'ın milyar dolarlık yatırım planları da Türk şirketler açısından olumlu unsurlar.

Yeni Merkez Başkanı nasıl bir çizgi izleyecek?

Ash'e göre yeni başkan Murat Çetinkaya'yı değerlendirmek için henüz erken. Görevine "agresif faiz indirimleriyle" başlasa da hem düşen enflasyon ve de aşağı yönlü trend buna olanak sağladı. Merkez Bankası'nın çok gevşek politika yürüttüğü için eleştirildiğini, ancak bu durumun Erdem Başçı döneminde de aynı olduğunu söyleyen Ash, Çetinkaya'nın karşısında da bağımsızlığını kanıtlama testi olacağına vurgu yaptı.   

Ash, Çetinkaya'nın para politikası konusunda Başçı'nın sahip olduğu derinliğe sahip olmadığını, ancak bu durumun para politikası bilen insalarla çalışma imkanı olduğundan ve yöneticilik ve siyasi yetenekler de bir o kadar önemli olduğundan bir merkez bankası başkanı için ihtiyaç duyulan temel yetenek olmadığını söyledi. Çetinkaya'nın bu iki konudaki yeteneğinin önümüzdeki aylarda ve yıllarda test edileceğini belirtti.

Ayrıca Ash'e göre Çetinkaya'yı doğrudan hükümete yakın bir isim olarak görmek doğru değil. Ash, Çetinkaya'nın atanmasının Erdoğan ve eski Başbakan Ahmet Davutoğlu kampları arasındaki çekişme sonucunda olduğunu ve muhtemelen Başçı'nın da onayıyla gerçekleştiğini düşündüğünü söyledi.

Erdoğan başkan olacak mı ve nasıl olacak?

Ash'e göre Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın başkanlık isteğini gerçekleştirebilmesi çok kolay görünmüyor. AK Parti'nin mecliste başkanlığı getirecek yasayı kabul ettirebilmesi için gerekli sandalye sayısına ulaşması için ya MHP'nin desteğini alması gerektiğini ya da dokunulmazlıkların kaldırılması sonrası milletvekillikleri düşme ihtimali bulunan HDP'li vekillerin yerine yeni bir seçim yapılması durumunda sayıyı artırabileceğini hatırlatan stratejist bu süreçlerin herhalukarda aylarca sürebileceğini ve uzun dava süreçleri yaşanabileceğini söyledi. Ash bunun "Batılı müttefiklerden" de tepki çekebileceğini, ancak bu durumun Erdoğan'ı ya da Türk kamuoyunu çok etkilemesini beklemediğini de sözlerine ekledi.

Başkanlık Türkiye için kötü mü?

Ash başkanlığı destekleyen ve desteklemeyenlerin hangi noktalara odaklandıklarını yazdı. Başkanlık tartışmalarının neden büyütüldüğünü anlamayanlar Erdoğan'ın zaten de facto olarak başkanlık yaptığını ve ABD ve Fransa gibi örneklerde iyi bir şekilde işlediğini söylüyor. Ayrıca reformların hayata geçirilmesi ve zor kararların kararlı bir şekilde alınması konusunda daha etkin bir yönetim biçimi olabilir. Karşı çıkanlar ise yasal bir başkanlık sisteminin tüm kontrol ve denge mekanizmalarını ortadan kaldıracağını söylüyor. Ash'e göre başkanlık karşıtları bu durumun hukuk ve demokrasinin daha da fazla zarara uğrayarak uzun vadeli büyümeyi de etkileyebileceğini belirtiyor.

MHP'de neler oluyor?

Ash MHP'de yaşanan liderlik krizini de detaylarıyla anlatarak, son günlerde MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'ye yönelik eleştirilerin arttığını ve anketlere göre partiye verilen desteğin yüzde 10'un altına kadar düştüğünü söyledi. Muhalifler arasında adı öne çıkan Meral Akşener liderliğinde partinin AK Parti'den gelecek sağ oylarla beraber oy oranını yüzde 20-25'e kadar çıkarabileceğine ilişkin anketleri hatırlatan Ash, Bahçeli'nin hala hukuki süreçlerle bayrak değişimini engelleyebileceğini belirtti. Bu durumda partide yaşanacak olası bir bölünmenin ise AK Parti'ye yaracağını söyledi. İki grubun da yüzde 10'un altında kalacak olması veya bazı grupların AK Parti'ye katılması iktidar partisinin referandum ve anayasa değişikliği için gereken sandalye sayılarına ulaşmasını sağlayabilir.

AB'yle göçmen anlaşması gerçekleşebilir mi?

Ash, Batı medyasındaki varsayımın Türkiye'nin vize anlaşması için gerekli şartları yerine getirmeyeceğini açıklamasıyla göçmen anlaşmasının da iptal olmak üzere olduğuna dikkat çekti. Ash, Almanya başkanı Angela Merkel'in Avrupalı siyasetçilerin Türkiye'ye yönelik eleştirileri karşısında sessiz kalmasının anlaşmayı devam ettirme konusunda çaresiz olduğunu gösterdiğini, Erdoğan içinse anlaşmanın kazan-kazan olduğunu söyledi. Buna göre anlaşmanın iptal olması halinde AB'yi türkiye'ye verdiği sözleri yerine getirmediği için suçlayabilir, anlaşma uygulanırsa ise Türklere vizesiz seyahat ve 6 milyar euro getirdiği için siyasi bir başarı elde etmiş olur.