BUSINESSHT
05 05 2016, 11:33 Güncelleme: 11:55
Bir sonraki neslin “Vize çok pahalı”, “Vizem yetişmeyecek”, “Davet mektubu göndersene”, “Vize çıkmazsa uçak biletim yanacak” gibi endişelerini azaltacak tarihi Avrupa Birliği’yle (AB) vize muafiyeti anlaşmasında en kritik adım atıldı.
Beklenen açıklamayı yapan AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Frans Timmermans, Türkiye’nin gerekli 5 kriteri daha tamamlaması gerektiğini söyleyerek, , Schengen ülkelerine yapılacak seyahatlerde Türk vatandaşları için vizelerin kaldırılması yönünde tavsiye kararı aldıklarını duyurdu.
Peki haberi aldıktan sonra ucuz uçak bileti sitelerini arşınlamaya başlayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarını bundan sonra nasıl bir süreç bekliyor?
1. TÜM KRİTERLER TAMAMLANDI MI?
2015 yılında Avrupa kapılarını zorlayan mültecilerin sayısının 1 milyonu geçmesinin ardından “AB-Türkiye Ortak Eylem Planı” kapsamında Türkiye ile masaya oturan AB, Türkiye’den yasadışı yollarla Avrupa’ya geçen göçmenlerin tekrar Türkiye’ye iade edilmesi karşılığında 6 milyon euroluk hibe verilmesi ve vize muafiyetinin görüşülmesini kabul etmişti.
Türkiye vatandaşlarının Avrupa Birliği ülkelerinde serbest dolaşımını sağlayacak vize muafiyeti için şart koşulan 72 kriterden 67’si yaklaşık beş ayda tamamlandı. AB yetkilileri, Türkiye’den geriye kalan “Yolsuzlukla mücadele”, “Europol ile işbirliği”, “Kişisel verilerin korunması”, “Terör tanımı” ve “AB ülkeleri ile adli yardımlaşma” kriterlerini de tamamlamasını istiyor.
2. VİZE MUAFİYETİ NE ZAMAN BAŞLAYACAK?
Vizesz seyahatin resmi olarak başlayabilmesi için öncelikle Avrupa Komisyonu’nun vizelerin kaldırılması yönünde verdiği önerinin Avrupa Parlamentosu (AP) ve üye ülkeler tarafından onaylanması gerekiyor. Onaylanmış yasa, AB’nin Resmi Gazetesi’nde yayınlanacak ve hemen sonrasında vize serbestisi yürürlüğe girmiş olacak.
Ancak AP'nin reddetmesi durumunda karar, AB Komisyonu'na geri gönderilecek. AP, genel kuruldaki oylama öncesi AB Konseyi'nden görüş bildirmesini de isteyebilir.
Kesinlik kazanmamış olmakla birlikte tüm koşulların sağlanması durumunda Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının haziran sonu itibariyle Avrupa’ya vizesiz seyahat edebileceği öngörülüyor. Ancak BusinessHT’ye konuşan kaynaklara göre bürokratik işlemlerin uzaması nedeniyle Trakya sınırının ötesine sorgusuz sualsiz geçebilmek için 2017’ye kadar da beklenebilir.
3. PASAPORTLAR DEĞİŞECEK Mİ?
Evet. AB'nin tavsiye kararına göre, vize serbestîsi için AB standartlarındaki biyometrik pasaport gerekiyor. AB Komisyonu, mevcut pasaportların biyometrik pasaportlarla değişmesi için Türkiye'ye yıl sonuna kadar süre veriyor.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, salı günü AB Bakanı Volkan Bozkır ile yaptığı ortak basın toplantısında 1 Haziran’dan itibaren pasaportlara parmak izi ekleneceğini ve yeni pasaportların vatandaşlara dağıtımının başlanacağını duyurdu.
4. BİYOMETRİK (ÇİPLİ) PASAPORT NEDİR?
Biyometrik pasaport, kişilerin ölçülebilir fiziksel özelliklerini tanıyarak kimlik saptamak üzere geliştirilmiş sistemi içeren bir belge. Biyometrik pasaportlarda yüz, parmak izi ve göz bebeği olmak üzere üç tür biyometrik verinin kullanılması mümkün. Ancak bu verilerden hangisi ya da hangilerinin yeni pasaportlarda olacağı netlik kazanmış değil.
AB’nin talep ettiği yeni pasaportlarda biyometrik fotoğraflar da zorunlu. Fotoğraflarda kullanılacak ölçü, poz, ışık, renk AB standartlarına göre belirleniyor.
Çipli pasaportları, mevcut pasaportlardan ayıran en önemli özellik sahteciliği neredeyse yüzde 100 oranında engellemesi. Çipli pasaportların teknolojik yöntemlerle kopyalanması mümkün değil. Veriler başka bir pasaporta yüklense de, fiziken aynı görünüm verilse de şifreleme teknolojileriyle ilk sınır kapısı geçişinde yapılan veri taramasında sahtecilik ortaya çıkabiliyor.
Yeni pasaportlarda çipler, kişisel verilerin bulunduğu sayfada yer alacak ve sayfa özel bir madde ile kaplanacak.
5. YENİ PASAPORTUN ÜCRETİ NE KADAR OLACAK?
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, hâlihazırda pasaportu olan vatandaşlardan yeni pasaportlar için sadece cüzdan bedeli alınacağını açıkladı. Çavuşoğlu ayrıca “Hükümetimiz aksi yönde bir düzenleme yapmazsa pasaportlara ödenecek ücret bellidir" ifadelerini kullandı.
Buna göre, Çavuşoğlu’nun bahsettiği cüzdan bedeli mevcut durumda 87,50 lira iken, umuma mahsus münferit pasaportlar için cüzdan bedelleri hariç harç bedelleri şu şekildedir:
6 aya kadar : 111.70 TL
1 yıl için : 163.30 TL
2 yıl için : 266.40 TL
3 yıl için : 378.30 TL
3 yıldan fazla süreli : 533.10 TL
6. DAHA ÖNCEDEN PASAPORTU OLANLARIN HAKKI YANIYOR MU?
Hayır. AB Bakanı Bozkır, daha önce ödeme yapanların bir kaybı olmayacağını, pasaport için süresi olan vatandaşların yenileme yaparken harç ücreti ödemeyeceğini söyledi.
Yani, örneğin 10 yıllık pasaportu olan birinin henüz kullanmadığı yıllar, yeni pasaportuna aynen işlenecek ve ilave harç ücreti ödenmeyecek.
7. PASAPORTLAR NASIL TESLİM ALINACAK?
Emniyet Müdürlüklerine bireysel yapılan başvurulardan sonra biyometrik pasaportlar, yurt içinde başvurulan merkezden teslim edilebileceği gibi talep edilmesi halinde başvuru sırasında belirtilecek adrese de gönderilebilecek. Bütün il ve ilçe emniyet müdürlüklerinden yapılan başvurudan bir hafta sonra acele posta servisi ile pasaportlar teslim edilecek. Yurt dışındaki başvurularda pasaport verme işlemlerini konsolosluklar yürütecek. Konsolosluklara uzak olan bölgelere eski pasaportun posta yoluyla iadesi halinde yeni pasaportlar da yine postayla ulaştırılabilecek.
8. HANGİ ÜLKELERE VİZESİZ GİDİLEBİLECEK?
Sürecin yolunda gitmesi durumunda Almanya, Avusturya, Belçika, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Letonya, Liechtenstein, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Monako, Norveç, Polonya, Portekiz, San Marino, Slovakya, Slovenya, Vatikan, Yunanistan'a giderken vizeye ihtiyaç duyulmayacak.
Türk vatandaşları turistlik ve ziyaret amaçlı seyahatlerinde bu ülkelerde 180 güne kadar kalabilecek.
Schengen üyesi olmadıkları için İngiltere ve İrlanda için vize uygulaması sürecek.
9. VİZE MUAFİYETİ KARŞISINDA TÜRKİYE’NİN NE GİBİ SORUMLULUKLARI VAR?
Türkiye üzerinden Avrupa’ya yasa dışı yollarla geçen göçmenlerin tekrar Türkiye’ye geri kabulü başladı.
Almanya İçişleri Bakanı Thomas de Maizere nisan ayında yaptığı açıklamada AB-Türkiye arasında 18 Mart'ta imzalanan Geri Kabul Anlaşması’ndan sonra yasa dışı geçişlerin 2015’in aynı dönemine azaldığını, yasal iltica başvurularının iki katına çıktığını söyledi.
Bundan sonraki süreçte Türkiye, AB’den aldığı 6 milyon euroluk hibeyle sınır güvenliğinin artırılması, gelen göçmenler için barınma, geri kabul, gönderme ve dil merkezlerinin kurulması, Avrupa’ya yasal yollarla iltica başvurularının yönetilmesi ve kontrollü göçe destek verilmesi konusunda AB ülkeleriyle ortak çalışmalar yürütecek.
10. TÜRKİYE’NİN ANLAŞMAYI FESİH HAKKI VAR MI?
Evet. Anlaşma uygulanmaya başladıktan, yani geri kabuller başladıktan sonra, altı aylık pilot uygulama olacak. Ancak vize muafiyeti anlaşılan sürede sağlanamazsa Türkiye’nin bu altı ay içerisinde geri kabul anlaşmasını fesih hakkı olacak.
