BÜLENT AYDEMİR - HABERTÜRK
09 03 2016, 06:34 Güncelleme: 06:34
Suriyeli sığınmacılar sorununa çözüm aramak için toplanan Türkiye-AB zirvesine, Ankara’nın yaptığı sürpriz teklif ve son dakika hamleleri damga vurdu.
Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun, AB liderlerini hazırlıksız yakalayan hamlesi aslında önceki gece sabah saat 03.00’e kadar süren 6 saatlik Davutoğlu-Merkel-Rutte görüşmesinde olgunlaştı.
Sabaha karşı Brüksel’den dönüş yolunda başta Başbakan Davutoğlu olmak üzere tüm heyetin yüzünde mağrur bir yorgunluk vardı. Başbakan Davutoğlu, sorularımızı yanıtlarken zirvenin perde arkasını da anlattı:
12 MADDELİK PLAN
Zihnimde bazı şeyler vardı. Bu tür durumlarda beklenmedik hamle karşı tarafı normalde alamayacağı kararlara yöneltebilir. Giderken arkadaşları uçakta topladım. Onları dinledikten sonra 12 maddelik bir plan söyledim. AB’nin yapacakları, bizim yapacaklarımız. Normal şartlarda bakıldığında kabulü zor olan unsurlar da vardı içinde.
Zaten Merkel ve Rutte ile akşamdan buluşalım diye konuşmuştuk. Akşam 9’dan gece 3’e kadar 6 saat görüştük; önce biz üçümüz baş başa, sonra onlar çekildi kendi aralarında müzakere. Sonra tekrar üçümüz bir araya geldik. 12 maddeyi Merkel ve Rutte’yle bazı ufak değişikliklerle görüştük.
BEKLENMEDİK HAMLE
Böyle bir hamle beklemiyorlardı. Onların daha çok beklediği şey Türkiye neler yaptığını anlatacak... Mülteci geçişini 6 binden bin 800’e düşürdük ama bu da büyük rakam; ayda 60 bin kişi demek neredeyse. Ertesi sabah önce AB Parlamentosu Başkanı Schulz, AB Komisyonu Başkanı Junker ile bir araya geldik. Sonra Çipras ile görüştük ve zirveye gittik. Sabah yeni formül ortaya çıkınca Merkel, “Akışı değiştirelim” dedi. Onların konsey toplantısı yoktu normalde. 12 maddelik planı kendi konseylerine kabul ettirmek için toplantıları oldu. Yemekte bir araya geldik. 28 lidere ne düşündüğümü anlattım, onlar sorular sordu, ben cevaplarını verdim. Sonra ara verdik, bu sefer 28 konsey üyesi toplandı, ben de NATO Genel Sekreteri’ne gittim.
MERKEL’LE MESAJLAŞMA
Akşam yemek yiyecektik, o kadar uzun sürdü ki 7’de yemeğe oturacakken, onların 11’e kadar görüşmeleri sürdü. İlginçtir, Merkel’le de arada telefondan mesaj (SMS) gönderiyoruz toplantıya ilişkin. Sonra Merkel’le tekrar yüz yüze konuştuk. Bu sefer tekrar müzakere, bir daha kendi aralarında görüşmeye girdiler; 1’e kadar da o sürdü. Bir-iki şeye itirazımız olmuştu onları çözdük. 4-5 ay öncesine göre Türkiye-AB ilişkileri bir başka düzleme geldi. Mülteci meselesi, Türkiye’nin Avrupa için önemini gösterdi. Türkiye’nin istikrarının ve etrafına istikrar yaymasının Avrupa için ne kadar önemli olduğunu gösterdi.
AVRUPA ALSIN
Öyle bir karar alalım ki mültecilerin istismar edilmesini engellesin ama Avrupa’nın mültecileri alma sorumluluğunu ortadan kaldırmasın. Yani kaçak gidişi engellesin. Türkiye’nin mülteci sayısını artırmasın ama düzenli geçişin önü açılsın. Şunu söyledik: Biz Ege’de yakalanan her mülteciyi Suriyeli değilse ülkesine göndeririz. Suriyelileri de kampa koyarız. Bunun karşılığı bizim aldığımız her Suriyeli için bir başka Suriyeliyi mülteci olarak Avrupa’ya alırsınız.
NASIL SEÇİLECEKLER?
AB yapacak. Aralarında zaten bir kota dağılımı var. Böylece, ‘Ege ve Türkiye üzerinden Avrupa’ya gidebiliriz’ ümidini kırmış oluyoruz. Giden herkesi geri alıyoruz. Ayda 10 bin kişi geri aldık. Bunun 5 bini Suriyeli değil, o 5 bini ülkelerine geri göndereceğiz. Geri kalan 5 bini kampa alacağız. Bizdeki 5 bin kişiyi de AB mülteci olarak alacak. Türkiye’deki mülteci sayısında artış olmayacak ama Avrupa’ya gidişler düzenli olacak, yolda sersefil olmayacaklar.
HAZİRAN'DA VİZESİZ AVRUPA
Madem geri kabulü hazirandan önce başlatıyoruz. ‘O vakit vize serbestisini Hazirana alalım’ dedik. Ekimde olacaktı, geri kabulü şimdi başlatacağız. Bizim de çıkaracağımız yasalar var, vize muafiyeti en geç haziran sonunda gerçekleşsin. Açıkçası Merkel orada liderlik gösterdi. Çipras’a da “Bu işin en büyük kazananı sensin” dedim. Beni aradı birkaç gün evvel, “Önemli bir adım atacağız ama Brüksel’de çözüm çıkmazsa, Makedonya sınırını da kapatıyorlar. Ben mültecileri Makedonya’dan gönderemeyeceğim, bu zor bir durum. İsterseniz Türk-Yunan zirvesini yapmayalım” dedi. “Merak etme, Brüksel’den iyi bir sonuç çıkar” dedim. Verdiğimiz kâğıt çok büyük bir değişikliğe uğramadı.
