01 03 2016, 17:01 Güncelleme: 17:17
8 Kasım 2016'da dünyanın süper gücünün yeni liderinin belirleneceği ABD Başkanlık Seçimleri için bugün kritik bir gün. Süper Salı olarak adlandırılan günde ülkedeki eyaletlerin dörtte biri ön seçime gidecek. Seçim sonucu hem Cumhuriyetçi ve Demokratik partilerin başkan adaylarının favori isimlerini öne çıkaracak hem de seçim maratonunda havlu atacak isimleri belirleyecek.
1. Süper Salı nedir?
1988'de hayata geçen 'Süper Salı' uygulaması başkanın seçileceği yılın şubat ya da mart ayında belirli bir salı gününde gerçekleşiyor. Bu günü özel yapan ise, seçime gidilen eyalet sayısının fazlalılığı. Ülkenin iki partili sistemindeki Demokratlar ve Cumhuriyetçiler ise 12 eyalette ön seçime gidecek. Bugünkü seçimlerde en çok oyu alan parti adaylıklarını garantileme konusunda öenmli bir adım atmış olacak.
2. Seçim nasıl gerçekleşiyor?
Sanılanın aksine Süper Salı'da gerçekleşen ön seçimde direkt olarak her partinin adayı belirlenmiyor. Her eyaletten seçmenler öncelikle eyaletlerini seçiciler kurulu adı verilen bir kurultayda temsil edecek üyeleri seçiyor. Seçiciler kurulu, başkanlık seçimlerinden hemen sonra toplanan bir kurultay. Bu kurultaya her başkan adayının kazandığı temsilciler katılıyor ve yapılan oylama sonucu ABD'nin başkanı belirleniyor. Süper Salı'daki seçimlerde işte bu temsilciler yani delegeler seçiliyor. Her iki partinin başkan aday adayları, ön seçimde elde ettiği oy oranı doğrultusunda Seçiciler Kurulu'na delege yolluyor.
3. Başkan adayı olmak için kaç delege lazım?
Eyaletlerdeki delege sayıları ise partiden partiye değişiyor. Mesela Alabama'da Cumhuriyetçi adaylar 50 delege kazanmak için yarışırken, Demokratlar 60 delege için mücadele ediyor.
Demokrat Partili bir adayın parti başkan adaylığını kazanması için 2 bin 383, Cumhuriyetçi bir adayın da partisinin adaylığını kazanması için minimum bin 237 delegenin desteğine ihtiyaç var. Süper Salı’da Demokratlar 1004, Cumhuriyetçiler ise 595 delege çıkaracak.
4. Hangi eyaletlerde seçim yapılacak?
Alabama, Arkansas, Georgia, Massachusetts, Oklahoma, Tennessee, Texas, Vermont, Virginia ve Amerikan Samoası. Süper Salı'da en fazla delege sayısına sahip eyalet Teksas. Eyalette Cumhuriyetçi adaylar 155, Demokrat adaylar 252 delege bulunuyor.
5. Demokrat Parti adayları
Hillary Clinton: 2008 yılında girdiği ön seçimlerde Barack Obama’ya karşı kaybeden Clinton, Obama döneminde Dışişleri Bakanı olarak görev almıştı. Demokrat Parti’nin favori adayı olarak çıkış yapan Clinton, bugüne kadar 4 eyalette yapılan ön seçimlerin üçünü kazandı.
Bernie Sanders: Kendini “Demokrat Sosyalist” olarak tanımlayan Sanders, özellikle İskandinav tipi sosyal demokrasinin faydalarından bahsederek kendine ciddi bir seçmen kitlesi yarattı. Gelir adaletsizliği ve orta sınıfın ekonomik çıkmazı ile ilgili çıkışları gençler ve kadınlar arasında büyük ilgi görerek seçimin sürpriz favori adayı olmayı başardı. En yakın rakibi Clinton'ın 41 puan gerisinde.
Şu ana kadar yapılan seçimlerde Clinton'ın 112, Sanders'ın 66 delegesi bulunuyor.
6. Cumhuriyetçi Parti adayları
Donald Trump: Gayrimenkul kralı zengin işadamı Trump, göçmen ve müslüman karşıtı açıklamalarıyla büyük bir kesimin tepkisini çekti. Tüm anketlerde Cumhuriyetçiler arasında önde gözüken Trump, Iowa ön seçimlerinde Ted Cruz’un ardından ikinci olabilmiş, son olarak Nevada'da üçüncü zaferini elde etmişti.
Ted Cruz: Muhafazakâr değerlerin savunucu Teksas Senatörü Cruz, 2012 yılında ABD'in Teksas Senatosuna seçilerek Teksas'ı temsil eden ilk hispanik kökenli kişi oldu. Cruz, 1 Şubat'taki Iowa ön seçimlerinde birinci olmayı başardı.
Marco Rubio: 1971 doğumlu Florida senatörü seçimlerde yarışan en genç aday. Rubio, Iowa ön seçimlerinde üçüncü sırayı alarak iddialı olduğunu gösterdi. Küba’dan Amerika’ya göç eden toprak sahibi bir ailenin 3 çocuğundan biri olan Rubio, 15 yıldır aktif olarak siyasetin içinde.
John Kasich: 63 yaşındaki Ohio Valisi John Kasich şu ana kadar ön seçimlerde ciddi bir varlık gösteremedi. Kasich, daha önce Temsilciler Meclisi Bütçe Başkanı olarak 6 yıl görev yapmıştı.
Ben Carson: Beyin cerrahı Carson için Süper Salı'nın yolun sonu olması büyük olasılık. İlk 4 ön seçimde beklenen performansı gösteremeyen Carson için birçok Cumhuriyetçi "Hala neden yarıştan çekilmedi?" sorusunu soruyor.
Şu ana kadar yapılan seçimlerde Trump'ın 82, Cruz'un 17, Rubio'nun 16, Kasich'in 6 ve Carson'un 4 delegesi bulunuyor.
7. Başkan adayları ne zaman kesinleşecek?
Demokrat Parti'nin başkan adayını kesinleştireceği kurultay ise 25-28 Temmuz tarihleri arasında Philadelphia'da yapılacak. Cumhuriyetçi Parti, başkan adayını Cleveland'da 18-21 Temmuz tarihleri arasında yapılacak kurultayda belirleyecek.
8. Anketler ne diyor?
Kamuoyu yoklamaları, Demokrat parti için Georgia ve Teksas eyaletlerinde Hillary Clinton'ı, Tennessee de Sanders'ı önde gösteriyor. Cumhuriyetçilerin adaylarından ise Donald Trump, Georgia ve Tennessee'de favori gösterilirken, Ted Cruz'un senatör seçildiği Teksas'ta kazanması bekleniyor.
Cumhuriyetçi Parti'de Nevada seçimlerini ikinci olarak tamamlayan Florida Senatörü Marco Rubio'nun en son televizyon açık oturumundan bu yana önde bulunan Trump'a yönelik daha agresif bir tutumla puan toplamaya başlaması yarışın daha heyecanlı hale gelmesine neden oldu.
