BUSINESSHT
06 11 2015, 08:59 Güncelleme: 15:51
31 Ekim'de düşen Rus yolcu uçağının ardından ortaya atılan teoriler, Amerikan ve İngiliz yetkililerin dünkü açıklamalarıyla birlikte sona erecek gibi dursa da, Rus ve Mısırlı yetkililerin bu açıklamaları kabul etmemesi, bir süre daha teorilerin üretilmeye devam edeceği anlamına geliyor.
9268 sefer sayılı Metrojet uçağı, Cumartesi günü Sharm el-Sheikh'ten St.Petersburg uçuşu için havalanmasından sadece 23 dakika sonra Sinai çölüne düşmüştü. 224 yolcunun hayatını kaybettiği kazanın ardından IŞİD'e bağlı olduğu bilinen bir grup militan uçağı kendilerinin vurduğunu iddia etmişti.
İngiliz ve Amerikalı yetkililer aldıkları istihbaratın uçağın IŞİD tarafından bombalanmış olabileceği yönünde olduğunu iddia ederken, hem Rus hem de Mısır yetkilileri bu iddianın asılsız olduğunu öne sürüyor.
Kremlin'den yapılan açıklamada Rus uçağının düşmesiyle ilgili ortaya atılan teorilerin bu aşamada birer spekülasyon olmaktan öteye geçemeyeceği belirtilirken, Mısır Sivil Havacılık Bakanı Hossam Kamel de yetkililerin, henüz uçağın düşmesine bir bombanın sebep olduğu yönündeki teorileri destekleyecek bir kanıt bulmadıklarını duyurdu.
Peki 224 kişinin ölümüne yol açan uçak kazasına sebep olduğu öne sürülen teoriler neler? İşte en olası teoriler:
1) Uçakta bomba ihtimali
Amerika ve Avrupa güvenlik yetkilileri, bir bombanın militanlar tarafından uçağa yerleştirildiğine dair istihbarata sahip olduklarını açıkladılar. Bunun ardından İngiltere ve İrlanda, Sinai'ye giden uçakları durdurma kararı aldı.
İsmi verilmeyen Amerikalı bir yetkili, Associated Press haber ajansına verdiği bilgide, Sinai yarımadasındaki bir grup IŞİD militanının uçağa bomba yerleştirdiğine dair “kesin olmayan bir sonuca” ulaştıklarını belirtti.
Salı günü Amerikan basını, askeri bir uydunun çarpışma sırasında Sinai üzerinde ani bir “ısı parlaması” belirlediği
ni bildirmişti. Rus yetkililer ise uçağın havada dağıldığını onayladı.
2) Teknik arıza ihtimali
Sinai'deki IŞİD bağlantılı militanlar KGL9268 sefer sayılı uçağın düşmesinin ardında kendilerinin olduğunu iddia etseler de, bu iddiaların doğruluğu henüz ispatlanmadı.
Mısır Sivil Havacılık Bakanı Hossam Kamal, uçuş sırasında herhangi bir problem yaşandığına dair bir işaret olmadığını belirterek, teknik problemler yaşanmasının ardından pilotun acil iniş izni istediğini öne süren önceki haberleri yalanladı.
Rusya'da ise, uçağın yardımcı pilotu Sergei Trukhachev'in eşi NTV'ye konuşarak, eşinin uçağın Sharm el-Sheikh'ten havalanmasının hemen öncesinde kendisini arayarak uçağın durumundan şikayet ettiğini öne sürdü.
Kogalymavia havayolları 18 yaşındaki uçağın tamamen uçuşa elverişli olduğu konusunda ısrar etti, ve Hossam Kamal'de “uçakta teknik bir hata olduğuna dair hiçbir bilgi olmadığını, havalanmasının öncesinde uçağın kontrol edildiğini ve bir sorun bulunmadığını” dile getirdi.
Kogalymavia'nın, “dış faktörlerin” uçağın düşmesine sebep olduğunu belirtmesi, havayollarının teknik bir hata ihtimalini elediğini gösteriyor.
3) İnsan hatası ihtimali
Havayolları, pilotun 12,000 saatten fazla bir uçuş tecrübesine sahip olduğunu, ve bunun 3,860 saatinin A321 tip uçaklarla olduğunu söyledi. Kogalymavia, “uçak mürettebatının herhangi bir hatası olma ihtimalini” elediklerini belirtti.
Ancak uçağın “kara kutuları” - ikisi de bulunmuş olan kokpit ses kayıt cihazı (CVR) ve uçuş veri kayıt cihazı (FDR) – araştırmacılara uçuşun son dakikaları konusunda bilgi verecek, ve uçuş ekibinin herhangi bir hareketinin kazaya sebebiyet verip vermediğini, ya da katkıda bulunup bulunmadığını gösterecek.
Yetkililer FDR'deki bilgilerin alındığını ve incelendiğini, ancak CVR'nin kötü bir şekilde zarar görmüş olduğunu belirttiler.
4) Füzeyle düşürülme ihtimali
KGL9268 uçağının IŞİD militanları tarafından füzeyle düşürüldüğü iddiaları, güvenlik uzmanları tarafından şüpheyle karşılandı.
Uçağın düştüğü sırada, cihatçıların ellerinde olduğu düşünülen ve karadan atılacak herhangi bir füzenin maksimum ulaşabileceği menzilin çok daha üstünde seyir ettiği bilgisi de bu şüpheleri doğrular nitelikte.
Uzmanlar, aynı zamanda, esas olarak Mısır devletiyle savaşan Sinai'deki IŞİD militanlarının böyle bir saldırı karşısında oldukça büyük bir uluslararası misilleme riskini almalarının mantığını da sorguluyorlar.
BBC güvenlik muhabiri Frank Gardner, Rusya'nın Suriye'de IŞİD'e karşı savaştığı ve Mısır'ın hassas ekonomisinin turiste umutsuzca ihtiyaç duyduğu bu ortamda, her iki ülkenin de bunun terörist bir saldırıyla alakası olmadığını umut ettiklerini söyledi.
