BLOOMBERG NEWS
22 10 2015, 15:12 Güncelleme: 15:16
Singapur'u dumana boğdu, Pasifik tayfunlarını tetikledi ve Vietnamlı kahve yetiştiricilerini küçülen ambarlarına bakarken terk etti. Afrika'da kakao çiftçileri onu kötü hasat için suçluyor, ve Amerika kıtasında, Arjantin halkı kendisini düşen süt üretimlerine hazırlarken, Kaliforniyalılar yağmurun sonunda merhamet ederek geleceğine inanıyorlar.
El Nino geri döndü ve bu sefer çok daha güçlü.
Dünyanın bir çok yerinde etkilerini henüz göstermeye başladı bile, ancak 1950'de başlayan kayıtlara göre şimdiden potansiyel olarak en güçlü üç El Nino örneğinden biri olma yolunda ilerliyor.
Bu yılın son günlerinde ve önümüzdeki yıl boyunca hava durumunda birçok hareketliliğe sebep olacak. Ve bu durum Kolombiya kahvesinin fiyatından soğuk su balıklarının kaderine bir çok konuda sallantılara neden oluyor.
Ulusal Atmosferik Araştırma Merkezi'nde çalışan kıdemli bilim adamı Kevin Trenberth'e göre “büyük karışıklıklar, geniş çapta kuraklıklar ve seller” beklemeliyiz. Teoride ön uyarıların da yardımıyla, El Nino'yu idare edebilir ve hazırlıklı olabiliriz, “ancak bilgimiz olmazsa, her alanda kargaşa başlayacak.”
En basit şekilde, El Nino, güneşin ısıttığı suları batıya iten alize rüzgarlarının zayıflamasıyla meydana gelen ekvatoral Pasifik'in ısınması. Bu durum atmosferde tepkimeleri tetikliyor.
Rekor seviye
Şimdikine benzer büyüklükte bir El Nino en son 1997-1998'de rekor kırarak meydana gelmişti; seller, yangınlar, kuraklıklar ve diğer facialar en az 30,000 insanın ölümüne ve Trenberth'in tahminlerine göre 100 milyar dolarlık zarara neden olmuştu. Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi'nin İklim Program Ofisi'nin bir çalışmasına göre, bir başka güçlü El Nino 1918-19 yıllarında meydana geldi ve Hindistan'ı şiddetli bir kuraklığa sürükleyerek muhtemelen küresel grip salgınına da katkıda bulundu.
Perulu balıkçıların 1600'lerde fark ettikleri üzere, El Nino olayları güney yarımküreye yazın gelmesiyle zirveye çıkma eğilimi gösteriyor.
Sıcaklıklar
ABD İklim Tahminleri Merkezi'nin verilerine göre, Ekim ayının ilk haftası boyunca sıcaklıklar orta Pasifik bölgesinin araştırmacılar tarafından en çok izlenen kısmında normallerin 2.4 derece üstüne çıktı.
Trenberth'e göre, her ne kadar El Nino'nun ABD'deki etkilerinin şiddeti esas Şubat ayında görülecek olsa da, dünyanın geri kalanı şimdiden darbeleri hissetmeye başladı bile.
Kahve, Kakao
World Weather Inc. başkanı Drew Lerner'a göre, Güney Sumatra ve Cavaca kahve ve kakao ekinleri büyük ihtimalle zarar görecek.
Felaket yardım ajansının bu ay belirttiğine göre, şimdiye kadar bu yıl yaklaşık 125,000 kişi dumana bağlı hastalıklara yakalandı.
Her ne kadar El Nino'nun olumsuz kısımları çoğunluğu oluştursa da, bu fenomenin daha karmaşık olduğu da bir gerçek.
Climate Impact başkanı Scott Yuknis'e göre, “Bu iklim örneği ya bir ziyafete ya da kıtlığa yol açacak. Bazı ekinler aşırı yağmurdan etkilecek, ve diğer bölgeler ise sıcak ve kuru olacak. El Nino'nun ne zaman zirve yapacağı ve ne kadar hızlı zayıflayacağı ekinler üzerindeki son etkilerini de belirleyecek.”
Ve çay
Kenya'daki kuraklık çay üretimini %10 kadar azaltabilir. Ancak, El Nino uzantılı yağmurlar, Lerner'a göre, gelecek yılın hasatını arttırabilir.
Bütçe açığı
California Nevada River Forecast Center hidrolojisti Alan Haynes'e göre “En ıslak yıl gerçekleşecek olsa bile, yine de geçtiğimiz dört yılda oluşan açığı silmeye yetmeyecek.”
Kuraklık
Avustralya için ise, El Nino çoğu zaman kuraklık anlamına geliyor.
Watkins konuyla ilgili “En geniş şekilde, 1900'den beri 26 El Nino vakası yaşadık, ve bunlardan 17'si geniş çapta kuraklıkla sonuçlandı, yani Avustralya'da biz herhangi bir El Nino olayında kuraklığı idare edebilir durumda olmalıyız” şeklinde konuştu.
Avustralya'da hava durumu Hint Okyanusu'nun ne derece ısıdığından da etkileniyor, çünkü bu durum daha fazla yağmura sebep olabiliyor. Şu anda, Pasifik gibi, Hint Okyanusu'da sıcak; ancak, tüm diğer işaretler aksi yönü gösteriyor.
Kasırga etkisi
El Nino'nun etkilerinden başta pozitif görülebilecek bir tanesi de, genellikle fenomenin aktif olduğu yıllar boyunca Avustralya'ya ulaşan tropikal siklonların (tayfunları ve kasırgaları da içeren bir rüzgar sınıfı) seyrekleşmesi.
Watkins'e göre bunun da olumsuz tarafları var çünkü, “iç kısımlardaki tropikal bölgeler en iyi yağmurları kıyıyı geçip tropikal depresyonlar olarak iç kısımlara yönelen tropikal siklonlar sayesinde alabiliyorlar.”
Bu durum, tıpkı Kaliforniya gibi, kuraklığın ortasında olan batı Queensland gibi bölgeler için faydalı olabilirdi.
Trenberth, tüm bu uyarıların insanların El Nino'ya hazırlıklı olmalarını sağlayacağını umuyor. Planlama yapmak, tarımsal ekonomilerin bu olaylardan daha kolay düze çıkmasını sağlayabilir ve fenomen 1982-83 ve 1997-98 yıllarındaki El Nino'lardan daha iyi idare edilebilir. Hatta ileride kullanılmak üzere daha çok su ele geçirilmesi sağlanarak ölümler engellenebilir.
“Bu vakalarla ilgili temel şey şu, eğer hazırlıklı olursanız, olumsuz bir şey olmak zorunda değil” diyen Trenberth ekliyor, “Bireylerin değil, ama örgütlerin karşılaşacağı en büyük zorluk, su ve su yönetimi olacaktır. O suyu kurtarıp yöneterek, durduğunda hala kullanılabilecek hale getirebilir miyiz?”
