5 maddede her zamankinden daha iyimser başlayan Kıbrıs müzakereleri

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Güney Kıbrıs Rum Kesimi liderleri adada onlarca yıllık bölünmeyi sonlandırabilecek bir barış anlaşmasının hatlarını belirleyebilmek için yapılacak yoğun görüşmeler için bugün masaya oturuyor.

Türk tarafı lideri Mustafa Akıncı ve Rum Kesimi lideri Nicos Anastasiades Cenevre'deki Birleşmiş Milletler merkezinde üç tam gün sürmesi beklenen görüşmeler için bir araya gelecek.

1) NELER KONUŞULACAK?

İktidarın paylaşılması, mülkiyet sınırlarının yeniden çizilmesi ve güvenlik konuları, geçmiş görüşmelerin tıkanmasına neden olan başlıklar.

Fakat arabulucular iki ılımlı lider arasında, özellikle her iki kesimde de yaklaşan yerel seçimler öncesi sürecin bozulmaması için yakalanan ivmenin kaybolmayacağını umuyor.

9-11 Ocak tarihleri arasında tarafların açıkta kalan 8-10 konuyu görüşmeye devam etmesi ve 11 Ocak’ta yüzdeliklere ilişkin hazırlanan haritaların iki taraf arasında karşılıklı verilmesi öngörülüyor. Dönüşümlü Başkanlık ve kararlara etkin katılım konusu, halen açıkta duran konular arasında yer alıyor.

12 Ocak’ta başlayacak olan Kıbrıs Konferansı’nda ise garantörlerin katılımıyla birlikte güvenlik ve garantiler görüşülecek.

2) TARAFLAR NE DİYOR?

Toplantılara Perşembe günü katılacak olan BM'nin yeni Genel Sekreteri Antonio Guterres, görüşmeleri yeni bir atılım için "tarihi fırsat" olarak değerlendirdi.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ise müzakerelere ilişkin, "Cenevre'de eğer Rum tarafının yanlışları ön plana çıkar ve arzu edilebilir karşılıklı çözüme ulaşmak mümkün olmazsa KKTC demokratik, laik, özgür bir toplum olarak yoluna devam eder" ifadelerini kullandı.

Cenevre’de 9-11 Ocak’a kadar yapılacak görüşmelerde iki liderin 5 başlıkta müzakere edeceğini belirten Akıncı, buna 12 Ocak’tan itibaren 3 garantör ülkenin de katılacağını, böylesi bir konferansın uzun yıllardan beri ilk kez gerçekleşeceğini vurguladı.

Cumhurbaşkanı Akıncı, sadece bunun başarılmasının bile kendi içinde önemli bir gelişme olarak değerlendirdiğini belirterek, “Önemli olan, sadece bir araya gelmek değil, olumlu sonuçlar üretebilmektir. Bütün temennimiz Cenevre'de bunun sağlanmasıdır” dedi.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise Kıbrıs müzakerelerine ilişkin, "Her zamankinden daha iyimserim, şahsen de iyimserim. Suriye'deki durum bazen beni kötümser yapsa da gerçekçi bir kişiyim. Ciddi konular var, kolay da değil. Yöntemler ve çerçeve ortada, Kıbrıs'ta çözüme ulaşabiliriz. Sadece Türkiye değil, Yunanistan, Kıbrıs'ta iki taraf, Doğu Akdeniz ve bölgemizin böyle olumlu bir gelişmeye ihtiyacı var. Kolay değil ama çözüme ulaşılması konusunda kararlıyız." dedi.

3) NASIL BİR TAKVİM ÖNGÖRÜLÜYOR?

Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ile Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiadis'in ön görüşmesi Cenevre saati ile dün akşam 19:20'de gerçekleşti. BM heyetinin kaldığı otelde yer alan toplantıda, yarın başlayacak ve 3 gün sürecek müzakerelerin koordinasyonu konuşuldu.

Üç gün sürmesi beklenen müzakerelerin sonunda harita ve yüzdeliklerin konuşulmasının ardından 5’li konferansa geçilecek. Konferansın başarıyla sonuçlanması halinde, 2017 ortasında referanduma gidilecek.

Liderlerin müzakerelerde her gün, sabah Cenevre saatiyle 09.00-13.00 saatleri arasında Milletler Sarayı/Concordia’da görüşmesi; müzakere heyetlerinin ise aynı tarihlerde 15.00-17.00 arasında biraraya gelmesi bekleniyor.

Üç gün boyunca 17.30-20.00 saatleri arasında da liderlerin gün içindeki ikinci görüşmeleri yapması hedefleniyor.

4) BUGÜNE KADAR NELER KONUŞULDU?

Liderler, kasım ayında İsviçre’nin Mont Pelerin kentinde gerçekleştirdiği zirvenin istenilen sonucu vermemesinin ardından 1 Aralık’ta adada bir araya gelerek, müzakerelere devam ve ocak ayında Kıbrıs ile ilgili uluslararası bir konferans gerçekleştirme kararı almıştı.

BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon’un Kıbrıs Özel Danışmanı Eide’nın ev sahipliğinde akşam yemeğinde müzakerelere hemen devam etmede anlaşan liderler, müzakerecilerini de çözümlenemeyen bütün konuları ilerleme sağlamak amacıyla birbirleriyle bağlantılı olarak ele almaları için görüşmeleri sürdürmeleri konusunda görevlendirmişti.

Müzakerecilerin yoğunlaştırılmış müzakerelerinin yanı sıra liderler de biri aralık, ikisi de ocak ayında olmak üzere 3 görüşme gerçekleştirdi.

Pazartesi başlayacak müzakerelerin sonunda harita ve yüzdeliklerin konuşulmasının ardından 12 Ocak’ta 5’li konferansa geçilecek. Konferansın başarıyla sonuçlanması halinde, ayrıntılar için 2-3 aylık bir süreye, daha sonra da halkların oluşacak çözüm planını anlaması ve bilinçli oy kullanması için geçecek bir 3 aya daha ihtiyaç olacağından 2017 ortalarında referanduma gidilmesi öngörülüyor.

5) İSVİÇRE VE KIBRIS SORUNU

Kıbrıs müzakereleri, kasımdan bu yana üçüncü kez İsviçre’ye taşınıyor. Mayıs 2015’ten bu yana müzakerelere devam eden Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ile Rum Yönetimi Lideri Nikos Anastasiadis, Kasım 2016’da Cenevre yakınlarındaki Mont Pelerin kasabasında 2 turlu Kıbrıs zirvesi gerçekleştirdi.

Sonuçsuz kalan zirvelerin ardından adada yoğun müzakerelerde bulunan liderler, konuyu, yine uluslararası boyutta ele almak amacıyla İsviçre’ye taşıdı.

İsviçre, 1959’da Zurih’te “Kıbrıs Cumhuriyeti”nin kurulmasını öngören antlaşmanın yanı sıra 2004’te de Annan Planı’yla ilgili Bürgenstock zirvesine ev sahipliği yapmıştı.