GÖKÇEN TUNCER
25 01 2016, 16:21 Güncelleme: 19.06.2017, 16:59
25 Ocak 2015 genel seçimleri, yedi yıldır ekonomik krizdeki, maaşların yarısından fazlasının eridiği, çalışma saatlerinin uzadığı, her dört kişiden birinin işsiz kaldığı Yunanistan için umutların yeniden yeşerdiği tarihti.
2004'teki kuruluşundan sonra yaklaşık sekiz yıl boyunca tek basamaklı oranlarda oy alan SYRIZA, "halkı mağdur etmeden borç batağından kurtulma" sözü vererek 2015 seçimlerinden birinci parti olarak çıkmıştı. Oyların yüzde 36,1'ini alan SYRIZA, ülkenin İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana gördüğü ilk "radikal sol" parti oldu.
Kravat takmayı reddeden, atesit kimliği sebebiyle dini yemin etmeyen, oğluna komunist lider Che Guevara’dan esinlenerek Ernesto adını koyan SYRIZA'nın "radikal" lideri Tsipras, Başbakanlık görevine geldiği ilk andan itibaren ülkesine kredi veren kuruluşların yaptırımlarına hep karşı durdu.
Ancak Yunan halkının kemer sıkma politikalarından kurtulma ümidiyle seçtiği Tsipras için önündeki Uluslararası Para Fonu (IMF), Avrupa Birliği (AB), Avrupa Merkez Bankası (AMB) ve kreditörlere olan 300 milyar eurodan fazla borcu aşmak kolay olmayacaktı.
HALK, PARA OTORİTELERİNE "HAYIR" DEDİ
Tsipras'ın karşısındaki ilk önemli engel IMF'ye olan borcun 1,5 milyar euroluk kısmının ödemesinin 30 Haziran 2015'te dolacak olmasıydı. Tsipras, sürpriz bir hamle yaparak IMF, AB ve AMB'nin öne sürdüğü koşulları halka oylatma kararı aldı. 5 Temmuz'da gerçekleşen ve halka emeklilik sistemi, katma değer vergisi, kurumlar vergisi ve savunma harcamalarına yönelik katı kemer sıkma politikalarını kabul edip etmediklerini soran referandumdan yüzde 60 oranında "Hayır, kabul etmiyoruz" cevabı çıktı.
Herkes bir kez daha halk desteğini arkasına alan Tsipras'ın elinin kuvvetlendiğini zannetse de Yunan savunması dört gün sonraki Avrupa Parlamentosu'nda (AP) zayıf düştü. Ülkedeki krizi çözmek için Yunanistan'ın somut teklifler getirmesini bekleyen Euro Bölgesi liderlerinden AP Liberal Grup Başkanı Guy Verhofstadt, Tsipras'ı köşeye sıkıştırarak "Yalancı bir peygamber değil, gerçek bir lider olduğunu göster" dedi.
Ağustos ayına gelindiğinde Yunan hükümeti, 86 milyar euroluk üçüncü kurtarma paketiyle ilgili Avrupalı kurumlarla sürdürdüğü müzakerelerde anlaşmaya vardı. 23 saatlik toplantı sonrası özelleştirme fonu, ödenmeyen krediler ve enerji piyasasının serbestleştirilmesi gibi önemli kararlar alındı.
TSIPRAS DA ESKİLER GİBİ Mİ?
Bu anlaşma SYRIZA da dâhil birçok kesim için kreditörlere boyun eğmekti. Bu sebeple partide çatlaklar başladı. Kreditörlerin istediği reformları kabul etmesi nedeniyle partisi tarafından eleştirilen Yunan lider Tsipras ülkeyi 20 Eylül'de erken seçime götürme kararı aldı ve başbakanlıktan istifa etti. Tsipras, eleştiri oklarının hedefindeyken girdiği ikinci seçimlerden de oyların yüzde 35'ini alarak çıktı.
İkinci kez başa gelen Tsipras'a karşı halk da ikiye bölünmüş durumda. Destekleyenlerin bir kısmı Tsipras'a biraz zaman tanınması gerektiğini savunsa da, sol yönetime karşı ilk grev kamu ve özel sektör çalışanları tarafından Kasım ayında gerçekleşti.
Kreditörlerle kemer sıkma tedbirleri karşılığında yeni kurtarma paketinden anlaşan Yunanistan'da bankalar Temmuz ayında üç hafta kapalı kaldı. Nakit akışının hâlen kontollü devam ettiği ülkede halk haftalık 420 euro para çekebiliyor.
33 AY SONRA BİTEN DEFLASYON
Yunan lidere güven sarsılmış olsa da geçen bir yıllık sürede ekonomik rakamlara bakıldığında Yunanistan'ın kısa sürede ilerleme kaydettiği de görülüyor.
13 Ocak'ta üst üste 33 ay süren deflasyon döneminden kurtularak ilk defa pozitif alana çıkan Yunanistan'da bir yılda işsizlik yüzde 25,9'dan yüzde 24,5'a yükseldi. Yüzde -2,8 olan enflasyon yüzde 0,4 oldu.
Büyüme'nin yüzde -0,5'ten -0,9'a gerilediği ülkede net borc ise 312,7 milyar eurodan 314,5 milyar euroya tırmandı. Bu borcun yaklaşık 60 milyar eurous AB üyesi ülkelere ödenecek.
TSIPRAS 2016'DA KANATLANACAK MI?
Kıta Avrupası'nın uzun süredir görmediği lider tipi Tsipras ise 2016'dan umutlu. Yunanistan ekonomisinin 2016 yılının ilk yarısında büyüme hedefini yakalayacağını söyleyen Yunan Başbakan, ülkesinin sermaye piyasalarına 2017'nin ilk yarısında dönebileceğini ifade ediyor.
2016'yı geriye dönüş yılı olarak niteleyen ve her defasında ülkesine kredi verenlerin mantık dışı taleplerine boyun eğmeyecekleri mesajını veren Tsipras, son olarak Davos'ta Bloomberg Televizyonu'na yaptığı konuşmasında 2016'nın Yunanistan'ın uluslararası ekonomiyi şaşırtacağı yıl olacağına inandığını söyleyerek "Geçen yıl Yunanistan ve Avrupa için zorluklarla dolu bir yıl olsa da önümüzde birçok fırsatın olduğuna inanıyorum. Yatırımcıların Yunan ekonomisine olan güveni geri geliyor" diye konuşmuştu.
Yunanistan'ın 2016'da yatırımcılar için "sürpriz at" olup olmayacağı belirsiz olsa da bir yandan sırtındaki borç yükünü atmaya çalışan diğer yandan Avrupa'ya mülteci akınının ilk kapılarından olan Yunanistan'ın bu yılki mücadelesi de gül bahçesinde geçmeyecek gibi görünüyor.
* 2007'de Gazi Üniversitesi İktisat, 2012'de Örebro Üniversitesi Küresel Gazetecilik bölümlerinden mezun olan Gökçen Tuncer, 2013-2015 yılları arası Al Jazeera Türk'te görev yaptı. Tuncer, Ekim 2015'te BloombergHT kadrosuna katıldı.
** Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve BusinessHT'nin editöryel politikasını yansıtmayabilir. Ayrıca burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değil, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.
