23 02 2016, 16:56 Güncelleme: 17:01
Küresel piyasalardaki düşük faiz ortamı, hisse senedi piyasalarındaki oynaklık ve cazip seviyelerde bulunmayan tahvil getirileri uluslararası yatırımcıları Avrupa'da gayrimenkul yatırımına yönlendirirken; İstanbul ise siyasi riskler, hukuki eksikler, öngörülemezlik ve buna bağlı düşük yaşam kalitesi nedeniyle yatırımcılar için cazibesini kaybediyor.
Sadece birkaç yıl önce gayrimenkul yatırımı yapmak için Avrupa'nın en uygun şehri seçilen İstanbul yayınlanan yeni bir rapora göre 14, sıraya inmiş bulunurken; yatırımcılar yüksek getiri potansiyeline rağmen barındırdığı yüksek risk nedeniyle İstanbul'a temkinli yaklaştıklarını belirtiyor.
İstanbul, 2012 yılındaki raporda ise Avrupa'nın gayrimenkul yatırımı için en uygun şehirleri arasında ilk sırada yer alıyordu. 2013 raporunda dördüncü sıraya gerileyen İstanbul'un listedeki düşüşü sonraki yıllarda da devam ederken; kent 2014'te yedinci, 2015'te ise 20. sıraya geriledi. Bu yıl 20. sıradan 14. sıraya yükseliş bir miktar toparlanmaya işaret etse de, uluslararası yatırımcıların soru işaretleri giderilebilmiş değil.
İşte yatırımcıları tedirgin eden 3 risk:
1) SİYASİ ORTAM
Türkiye'de yatırım yapmayı değerlendiren uluslararası bir yatırımcının raporda yer alan değerlendirmesi, yatırımcıların Türkiye'ye bakışına işaret ediyor: "Bazı siyasi riskler var, bu nedenle biraz tereddütteyiz."
Rapora göre, tek parti hükümeti kısa vadede siyasi istikrarı getirse bile, kurumsal yatırımcıların ihtiyaç duyduğu yatırım ortamının sağlanması ise daha fazla zaman alacak gibi görünüyor.
"Türkiye pazarı her zaman orta ve yüksek risk düzeyindeki bireysel yatırımcıları çekmekte. Kurumsal yatırımcıları ise çok fazla çekemiyor. Bunun birçok nedeni var. Hukuki yapı ve uygun ürün eksikliği gibi..." diyen bir başka yatırımcı da uygun iş ortamı için eksikliklere dikkat çekiyor.
Reuters'a değerlendirmede bulunan ULI Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı Ayşe Hasol Erktin ise, nazım planı eksikliği başta olmak üzere, hukuki yapı, öngörülebilirlik, şeffaflık ve yaşam kalitesi gibi bir dizi belirleyicinin İstanbul'un cazibesindeki gerilemede etkili olduğunu belirtiyor.
Erktin, "Listede gerilememizin sebebi tamamen Türkiye'nin görünümü. Türkiye müthiş potansiyeli olan bir ülke, fakat yaşam kalitesi ve şeffaflık ile ilgili sorunlarla planlama eksikliğimiz yatırım ortamını bozuyor" dedi ve ekledi:
"İstanbul bu şehirler arasında nazım planı uygulanmayan tek kent. Diğerlerinin hepsi 30 yıllık planlarını yapmışlar ve planı delmeksizin uyguluyor. Biz ise kente bütüncül bir bakış açısıyla yaklaşamıyoruz. Yatırım ortamının iyi olması dediğimizde bunun içine hukuk da giriyor, öngörülebilirlik de. Yatırımcı güveni için net bir planınız olması lazım. İstanbul için en belirgin eksiklik bu."
2) LİKİDİTE AZLIĞI
Pazarın yeterince likit olmamasının da bir başka engel olduğunu belirten Erktin, "Pazarın likitliği konusu gelişmekte olan ülkeler açısından önemli bir sorun. Yatırımcı istediği zaman gayrimenkulünü hızlı bir şekilde satıp pazardan çıkma imkanı istiyor. Bizim pazarımız ise yeterince likit değil. Çünkü hem pazar henüz çok küçük ve pazardaki oyuncuların sayısı az; hem de varolan oyuncuların gücü az."
3) YÜKSEK RİSK
İstanbul gayrimenkul piyasasının Avrupa'daki diğer şehirlere göre çok daha yüksek getiri imkanı sunduğunu vurgulayan Erktin, buna karşın barındırdığı yüksek riskler nedeniyle yatırımcılar tarafından yeterince tercih edilmediğini belirtti.
Erktin, "Avrupalı yatırımcılar herşeye rağmen Berlin, Paris Londra'ya yatırım yapmayı tercih ediyor. Çünkü getiri az olsa da, risk düşük" dedi.
ULI Europe Başkanı Lisette van Doorn da Reuters'a yaptığı değerlendirmede, yatırımcılarına karşı sorumlulukları bulunan emeklilik fonları gibi uluslararası yatırımcıların yüksek riskten kaçmaları nedeniyle İstanbul'a yatırım yapamadıklarına işaret etti.
Doorn, "Yaşlanan Avrupa'da emeklilik fonları ve hayat sigortası şirketleri gün geçtikçe daha fazla ödeme yapmak durumunda kalıyor. Bu da kesintisiz gelir yaratma arayışını beraberinde getiriyor. Düşük faiz ortamı ve hisse senedi piyasalarındaki volatil ortamda gayrimenkul en cazip enstrüman olarak öne çıkıyor" dedi ve ekledi:
"Ancak kesintisiz ve sürekli şekilde gelir elde etme arayışı riskten kaçışı beraberinde getiriyor. Bu da bu fonların artık dünyada sadece belli sayıda riski çok düşük şehirlerde yatırıma yönelmesine neden oluyor."
Doorn, yatırımcıların kararında makro ekonomik göstergeler, pazarın istikrarı, likit bir piyasaya sahip olunması, demografik özellikler, pazarın büyüklüğü ve şehrin yaşam kalitesi gibi unsurların belirleyici olduğuna işaret etti.
