Metrekaresi 3 bin liradan pilot şehir önerisi

Konut sektöründeki darboğaza çözüm olarak İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Yönetim Kurulu Başkanı Nazmi Durbakayım, metrekaresi 3 bin liradan pilot şehir kurulmasını önerdi. İnşaatların yarıda kalmasını önlemek için de müteahhitlerin piramit sisteme girmesi de Durbakayım'ın önerileri arasında.

İNDER Yönetim Kurulu Başkanı Durbakayım, 5. Ulusal Her Yönüyle Kentsel Dönüşüm Kongresi'nde kentsel dönüşümün geleceğinin tartışıldığı ilk oturumda, halkın alım gücünün konut almaya yetmediğini dile getirerek pilot şehir kurmayı önerdi.

Durbakayım, "Halkın konut satın alma gücü metrekareye 3000-4000 TL ile sınırlı. Satış fiyatı metrekarede 3.000 TL'yi geçmemek üzere pilot şehirler kurulması çözüm yolu olabilir." dedi.

Durbakayım, pilot şehirlerde müteahhitler için arsa bedelinin de metrekaraye 500-600 TL aralığında olması gerektiğini savundu.

FİYATLAR YÜKSEK SATIŞLAR DÜŞÜK

Bu da inşaatçıların bakış açısıyla istenen arsa maliyeti oranının yüzde 20'nin altında olduğunu ortaya koyuyor. Arsa maliyetinin İstanbul'un merkezi noktalarında yüzde 70-80'e ulaşmış durumda olduğu ifade ediliyor.

Diğer taraftan, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre İstanbul'da konut metrekare birim fiyatları Kasım 2017 verisine göre 3 bin 812 lira, Türkiye ortalaması 2 bin 97 lira. Zingat'ın hesapladığı güncel verilerde ise İstanbul'da metrekare fiyatı 3 bin 959 lira. İlçe bazında fiyatlar en düşük Esenyurt'ta bin 929 lira ile en yüksek Beşiktaş'ta 11 bin 993 lira aralığında değişiyor.

Yüksek fiyatlar konut ihtiyacı olan geniş kitlelerin konut satın alabilmesini engel olurken Ocak ayında konut satışları TÜİK verilerine göre yıllık olarak yüzde 1,7 artarak 2014'ten bu yana konut satışlarında yaşanan en uzun daralma dönemini sona erdirse de üç aylık hareketli ortalama veriler talep eğiliminin hala canlanmaktan uzak olduğunu gösteriyor.  Üç aylık ortalamda toplam satışlar ve ilk satışlarda yıllık yüzde 5 düşüş bulunuyor.

"BARINMA HAKKI ESAS ALINMALI"

Oturumda konuşan TOKİ Kentsel Dönüşüm ve İmar Planlama Daire Başkanı Uğur İnan da "Barınma hakkı esas alınarak zenginleşme değil riskten kurtulmaya odaklanılmalı. Amaç rant bölgelerini değil şehirleri dönüştürmek olmalı. Konu buna göre yeniden ele alınmalı. İdaremizin 2020 yılına kadar üreteceği 250 bin konutun yüzde 40'ı kentsel dönüşüm kaynaklı olacak ve ağırlıkla gecekondu ve kaçak yapı alanlarını dönüştürerek alt ve orta gelirli kesimler için konut üretilecek." dedi.

Aynı noktadan hareketle konut hesabında devlet katkısı 15 bin liradan 20 bin liraya, azami devlet katkısı oranı yüzde 20'den 25'e çıkarıldı. Bu durumun alt gelir grubuna sahip tüketicilerin konut alırken bir nebze de olsa rahat etmesini sağlaması hedefleniyor ancak burada peşinatın üzeri borçlanmak istendiğinde yüksek faizlerle karşılaşılıyor.

Aylık ortalama konut kredisi faizi yükseldikçe ipotekli satışlar da gerileyerek toplam konut satışlarında ipotekli satışların payının yüzde 30'da kalmasına neden oluyor.

İNDER Yönetim Kurulu Başkanı Nazmi Durbakayım'ın yüksek borçlanma maliyetine çözüm önerisi ipotek kredisnin ikinci el piyasasının açılması şekilnde. Durbakayım, "İpotek kredisine ikinci el piyasası olursa faiz kendiliğinden düşer." dedi.

"MÜTEAHHİTLER PİRAMİT SİSTEME GİRMELİ"

"Kentsel dönüşümde birinci perde kapandı, ikinci perde açılıyor" diyen Durbakayım, son dönemde sektördeki tartışmaların odağında kendisine yer bulan müteahhit sayısına da değinerek, müteahhitlerin piramit sistemde çalışmasını teklif etti.

Durbakayım, sayıları 350 bine yaklaşarak Avrupa Birliği (AB) toplamının 10 katına yaklaşan müteahhit sayısının yarıda kalan inşaatların ana nedenlerinden biri olarak gösterdi. Durbakayım, "Müteahhit sayısı piramit sisetmde kullanılırsa avantaja dönüşebilir. Piramit sistemde alt-üst firmaların belirlenmesiyle yetki dağıtımı yapılır ve her müteahhit her binayı yapamaz. Böylece inşaatına başlanıp vazgeçilen projelerin önüne geçilir." dedi. 

Daha önce Emlak Konut Genel Müdürü Murat Kurum da her başvurana inşaat ruhsatı verilmemesi gerektiğini belirterek, “Önümüze gelene ruhsat vermememiz gerekiyor. İnşaatı yapacak kişinin mali yeterliliği var mı, teknik yeterliliği var mı? Bunlara bakılmalı. Yeterliliği olmayanlara da vermemek gerekiyor. Çünkü bu sefer iyiyle kötüyü, doğruyla yanlışı ayırt edemiyoruz.” demişti.

VERGİ VE HARÇ TARTIŞMASI

Öte yandan Kongre'de vergi tartışması da gündeme geldi.

Durbakayım, "Vergi ve harçlarda devletin kaybı olmadan müteahhitlerin konut değerini az göstermesinin önüne geçecek bir sistem kurulmalı. Kayıt dışında kalan müteahhitler neredeyse hiç vergi ödemiyor." dedi ve ekledi:

"Vergi ödeyen müteahhitin kar marjı kalmadı."

Bu noktada oturumun katılımcılarından Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği (TDUB) Yönetim Kurulu Başkan Vekili Aykut Dilibal, "Araştırmalarımız alım satım harcı beşte birine bile düşse getireceği değer etkisiyle devletin vergi kaybı olmayacağını gösteriyor." dedi.

5. Ulusal Her Yönüyle Kentsel Dönüşüm Kongresi'nde "Kentsel Stratejiye Dayalı Akıllı Şehirler ve Binalar" teması tartışılıyor.