BIST 100 9.079,97 % 3,10
USD/TRY 32,4322 % 0,27
EUR/TRY 35,0133 % -0,01
Piyasalar
9.079,97
% 3,10
32,4322
% 0,27
35,0133
% -0,01
1,0779
% -0,08
47,65
-0,28
2.229,87
% 1,60
87,00
% 1,86
En son haberlerden haberin olsun istemez misin?

Dünya asgari ücreti nasıl belirliyor?

Türkiye'de son günlerin en çok tartışılan konularından biri olan asgari ücretin dünyadaki uygulamalarını masaya yatırdık

Dünya asgari ücreti nasıl belirliyor?
ÖZGE ÖZDEMİR 11 11 2015, 08:58

Asgari ücret sadece Türkiye’de değil, dünyanın dört bir yanında en çok tartışılan konulardan biri. İktisat bilimi ve felsefenin uzun yıllardır cevap aradığı “asgari ücret nedir ve nasıl belirlenmelidir” sorusuna her ülke farklı şekilde yanıt veriyor.

Bu farklı yanıtların belirlenmesinde ise en önemli etken olarak o ülkenin toplumsal koşullarını ortaya koyan istatistikler ve veriler öne çıkıyor.

Sosyal adalet ve eşit gelir dağılımını sağlamak için en temel önlemlerden biri olarak gösterilen asgari ücretin belirlenmesinde her toplumun kendi koşullarının saptanması gerekli.

Genelde asgari ücretin belirlenmesinde sosyal refah koşullarının sağlanmasına önem veriliyor. Hatta kimi ülkelerde bölgesel farklılıklar kapsamında asgari ücret uygulamaları da çeşitlilik gösteriyor.

ALTI KRİTER

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) asgari ücreti belirlerken düzenli olarak veri toplanmasının önemine işaret ediyor. ILO’ya göre altı kritere göre toplanan istatistiksel veriler asgari ücretin belirlenmesinde kritik öneme sahip:

1.    İşçilerin ve ailelerinin ihtiyaçları

2.    Ülkedeki maaşların genel seviyesi

3.    Yaşam koşulları

4.    Sosyal güvenlik şartları

5.    Diğer sosyal gruplara göre yaşama koşulları

6.    Büyüme, üretkenlik ve istihdam gibi ekonomik faktörler

ABD’de federal asgari ücreti sadece Kongre belirliyor, ancak eyaletler de bu sınırı yükseltme yetkisine sahip. İngiltere’de ise iş dünyası, sendikalar ve akademiden oluşan bağımsız bir komisyon asgari ücreti düzenli aralıklarla belirliyor. İngiltere’de devletin sağladığı sosyal güvenlik hizmetleri güçlü olduğu için asgari ücret birçok ülkeye göre daha düşük bir seviyede.

Asgari ücret belirlenirken İngiltere’nin başkenti Londra’da en düşük maaşla nasıl onurlu bir hayat yakalanacağına ve gelir adaletine bakılırken ABD’nin Seattle şehrinde yaşam masrafları göz önünde bulunduruluyor.

Asgari ücretin olmadığı Danimarka ve İsveç gibi ülkelerde ise işverenler ve çalışanlar arasında toplu iş sözleşmesi yapılıyor. Danimarka’da imzalanan bu anlaşmalarda çalışanların aldığı ücretin medyanı saatlik 20 dolar civarında.

ABD'DE GİTTİKÇE YÜKSELİYOR 

ABD’de federal yasalara göre saatlik asgari ücret 7,25 dolar. San Francisco, Los Angeles ve Seattle’da ise bu rakam 15 dolara kadar çıkıyor. Bu yaz onaylanan bir yasaya göre ise New York’ta fast-food restoranı çalışanlarına asgari 15 dolar maaş verilecek. Öte yandan federal asgari ücretin artırılması yönünde de çalışmalar sürüyor.

İŞSİZLİK ARTAR MI?

Ekonomistlerin asgari ücretlerin artırılmasına karşı çıkmasının en büyük sebebi ise işsizliğin yükselmesine neden olacağı tezi. Ancak ABD’de yapılan bazı araştırmalar, asgari ücret ve işsizliğin doğru orantılı olmadığını ortaya koyuyor. 

1992 yılında Amerikan Ekonomik Araştırma Ulusal Bürosu’ndan David Card ve Alan Krueger, yaptıkları araştırmada asgari ücretlere yapılan zammın işsizliğin yükselmesine neden olmadığını göstermişti. Asgari ücreti 4,25 dolardan 5,05 dolara yükselten New Jersey ile Pennsylvania’yı kıyaslayan ekonomistler, New Jersey’de işsizliğin Pennsylvania’ya göre yüzde 13 azaldığını belirledi.

2013 yılında John Schmitt tarafından yapılan başka bir çalışma da aynı şekilde asgari ücret artışının işsizliği tetiklemediğini ortaya koymuştu. 

KRİZ ZAMANLARINDA ZAM

Ancak 2014’de bir araştırma yapan Jeffrey Clemens ve Michael Wither, 2007-2009 yılları arasında zam alan asgari ücretli çalışanların uzun vadede işsiz kaldığını gösterdi. Bu araştırma, asgari ücretlere yapılan zammın kriz dönemlerine denk gelmemesi gerektiğini vurgulaması açısından da çarpıcı.

SOSYAL ADALET MEKANİZMALARI

Bloomberg’de yer alan Lorraine Woellert imzalı bir makale ise asgari ücretin yoksulluk sınırının aşılmasını sağlamadığını, genelde asgari ücret alanların öğrenci ve yarı zamanlı çalışanlar olduğunu öne sürüyor.

Ayrıca 2012’de 144 milyon Amerikalı işçinin yüzde 4’ünden daha azı asgari ücretle çalışmıştı. Bu da kayıtdışı istihdamın denetlenmesinin önemini gözler önüne seriyor.

Bütün bu bulgular göz önünde bulundurulduğunda, asgari ücret tartışmaları yapılırken, sosyal adaleti sağlayacak başka mekanizmaların da devreye girmesinin önemi ortaya çıkıyor.

Yukarı

Business HT×