CEREN DİLEKÇİ
29 08 2018, 16:18 Güncelleme: 16:18
Bakan Albayrak'ın gayrimenkulde döviz ile kiralama ve satış dönemini sona erdireceklerini açıklamasının ardından sektör temsilcileri BloombergHT'ye konuştu.
Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı Sinan Öncel, AVM'lerin üçte brinin günlük kurdan faturalandırma yaptığını kaydederek TL'ye dönüşün perakende sektörünü rahatlatacağını söyledi.
Son bir aylık süreçte 43 bin TL'lik kira bedelinin 62 bin TL'ye çıktığını kaydeden Öncel, bazı perakendecilerin kirayı ödeyemez duruma geldiğine dikkat çekti.
Kiranın yanısıra hammadde, ara mamul ve imalat maliyetlerini de perakende sektörünün hesap edemez noktaya geldiğini dile getiren Öncel, "Ürün yaptığımız üreticilerle şu anda çok ciddi maliyet belirleyememe sürecindeyiz. Dolar bir yatay seyre geçse veya biraz daha aşağıya inse bu sıkıntıyı daha az hissedeceğiz. Ama şu an sıkıntı devam ediyor" diye konuştu.
"PERAKENDECİ ÇIKIŞI YURTDIŞINDA ARIYOR"
Maliyet yapısı tutmayan perakendecinin çıkışı yurtdışında aradığını bildiren Öncel sözlerini şöyle sürdürdü:
"İhracat ayağı kuvvetli olan veya ihracat ayağını kuvvetlendirmek isteyen perakendeci şu anda tamamen kendini yurtdışına odaklamış vaziyette. İnşallah buradaki bu olumsuzluk yurtdışına olumlu olarak yansıyacak ama tabi o da bugünden yarına olacak bir iş değil. Çok ciddi zaman alan bir konu. Çaba sarf etmemiz gerekiyor. Şu anda yurtdışı odaklı hareket ediyoruz mümkün olduğunca. Yurtiçi mağaza açılışları hemen hemen durma noktasına gelmiş gibi diyebiliriz çünkü kimse bu kurlarla karar veremiyor ama ciro kirasıyla veya kiracı oranına üst sınır koyan projelerde perakendecilerimizin mağaza açma iştahı devam ediyor."
Türkiye'deki 415 AVM'nin üçte ikilik kısmında sıkıntı yaşanmadığını ifade eden BMD Başkanı, Türkiye’nin en fazla turist getiren, en çok iş yapan AVM yatırımcılarının da zor zamanda gerekli kolaylığı sağladığını dile getirdi.
Fakat hala AVM'lerin üçte birlik kısmının günlük kurdan fatura kestiğini kaydeden Öncel, "Bu durum ister istemez perakendeciyi isyan noktasına getiriyor çünkü maliyetler, ona bağlı olan satışlar ve diğer giderleri alt alta koyduğumuz zaman perakendeci o noktada o lokasyonda yaşayamayacak yere geliyor. “E ben burayı kapamak istiyorum” dediği zaman da karşısına “Yok sen burayı kapayamazsın. Senin şu kadar ceza ödemen lazım sözleşmeden kaynaklı. Erken çıktığın için 6 aylık, 5 aylık,1 yıllık cezalar ödemen gerekiyor.” gibi kurallar çıkıyor" açıklamasında bulundu.
Sadece perakendecinin değil AVM'lerin de yaşaması gerektiğini kaydeden Öncel, adil bir ticaret düzeninin kurulmasının önemine dikkat çekti. Öncel, "Devletin elinde çok değişik araçlar, çok farklı enstrümanlar var. Gerçekten borcu olan alışveriş merkezi yatırımcısını da eminiz ki devlet başka sağladığı avantajlarla mutlaka rahatlatacaktır. Eylül ayında sıkıntıların çözüme kavuşmasını bekliyoruz" dedi.
"MEVCUT KİRA KONTRATLARINI GEÇMİŞE DÖNÜK DEĞİŞİRMEK ÇOK MÜMKÜN DEĞİL"
Alışveriş Yatırımcıları Derneği Başkanı Hulusi Belgü ise, Türkiye’de alışveriş merkezlerinin yüzde 70'e yakınında döviz cinsinden kira alındığını kaydeden Belgü, söz konusu AVM'lerin hemen hemen hepsinin dövizle borçlandığını söyledi.
Bugüne kadar 55 milyar dolar yani 330 milyar Türk Lirası’na ulaşan AVM yatırımlarının yaklaşık yüzde 30’u yani yaklaşık 15 Milyar Dolarının yabancı yatırımcılar tarafından yapıldığını kaydeden Belgü bu yatırımlar gerçekleşirken bankalar tarafından yapılan 10-15 yıllık fonlamanın önemli bir bölümünün yabancı para birimleri ile yapıldığını belirtti.
Son 5 senede Türkiye’ye direkt gelen yabancı sermayenin yüzde 10’unu alışveriş merkezi yatırımları vasıtasıyla olduğuna dikkat çeken Belgü sözlerini şöyle sürdürdü:
"Ülkemize biz hep yabancı yatırımcı da gelsin istiyoruz. Dolayısıyla bunların çok iyi gözlemlenmesi lazım. Tedbirler alınması lazım ki yabancı yatırımcıyı kaçırmayalım. Dövizle borcu olan alışveriş merkezi yatırımcısını da bu yükün altında ezdirmeyelim. Tahmin ediyorum, Sayın Bakanın açıklamalarında bu çok net bir şekilde de bahsi geçtiği için bizlere de danışacaklardır. Beraberce oturup el birliğiyle nasıl çözeceğimizi bulacağız inşallah"
Alışveriş merkezlerinde kontratların minimum beş yıldan başladığını dile getiren Belgü, "Beş yıllık, on yıllık kontratlar yapılıyor. Mevcut kira kontratlarını, tahmin ediyorum geçmişe yönelik olarak değiştirmek çok mümkün değil hukuki olarak da. Ama bir çare düşünülecektir. Bu kademeli olarak yapılabilir. Bizim kurumumuz yani Alışveriş Merkezi ve Yatırımcıları Derneği, bu konuyla ilgili uzun zamandır çalışmalarda, önerilerde bulunuyor. Bir kısmını hedge ederek, bir kısmını TL’ye dönerek, bir kısmını şuanki döviz haliyle tutarak ama bir geçiş dönemi yaşayarak atlatmamızın daha doğru olacağını düşünüyorum" diye konuştu.
